Na osnovu člana 126. Zakona o srednjoj školi - prečišćeni tekst ("Službene novine Tuzlanskog kantona", broj 11/02), člana 69. Zakona o osnovnoj školi - prečišćeni tekst ("Službene novine Tuzlanskog kantona", broj 11/02) i člana 34. Zakona o predškolskom odgoju i obrazovanju ("Službene novine Tuzlansko-podrinjskog kantona", broj 8/98), ministar obrazovanja, nauke, kulture i sporta, donosi

PRAVILNIK

O POLAGANjU STRUČNOG ISPITA (zaposlenika u osnovnim i srednjim školama)

(Objavljeno u "Sl. novinama Tuzlanskog Kantona", br. 5 od 11 juna 2003)

OPŠTE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom uređuje se način ostvarivanja pripravničkog staža i polaganja stručnog ispita, zaposlenika u osnovnim i srednjim školama, ustanovama za odgoj i obrazovanje lica sa smetnjama u tjelesnom i psihičkom razvoju, ustanovama za predškolski odgoj i obrazovanje i domovima učenika.

Član 2.

Stažirati i polagati stručni ispit obavezan je nastavnik, profesor, stručni saradnik, saradnik i odgajatelj - vaspitač (u daljem tekstu: lice na poslovima odgoja i obrazovanja), koji prvi put zasniva radni odnos u osnovnoj ili srednjoj školi, ustanovi za odgoj i obrazovanje lica sa smetnjama u tjelesnom i psihičkom razvoju, ustanovi za predškolski odgoj i obrazovanje i domu učenika (u daljem tekstu: odgojno-obrazovna ustanova).
Pravo da polaže stručni ispit, lice na poslovima odgoja i obrazovanja, stiče istekom godine dana od dana sticanja odgovarajuće stručne spreme i rada sa mentorom, a obavezno je ispit položiti u roku od dvije godine od dana početka obavljanja odgojno obrazovnog rada u odgojno-obrazovnoj ustanovi.
Ukoliko lice na poslovima odgoja i obrazovanja u roku iz prethodnog stava ne položi stručni ispit, gubi pravo rada na poslovima odgoja i obrazovanja u odgojno-obrazovnoj ustanovi.

Član 3.

Stažirati i polagati stručni ispit imaju pravo lica na poslovima odgoja i obrazovanja u javnim (državnim) i privatnim odgojno--obrazovnim ustanovama:
- zaposleni u svojstvu pripravnika na određeno vrijeme sa punim radnim vremenom;
- zaposleni u svojstvu pripravnika na određeno vrijeme s najmanje jednom trećinom propisane sedmične norme neposrednog rada sa učenicima (nepuno radno vrijeme);
- volonteri čiji su zadaci, prava i obaveze tokom stažiranja utvrđeni ugovorom i određeni programom stažiranja;
- zaposleni u drugim ustanovama i privrednim društvima i sl. koji na temelju ugovornog odnosa sa odgojno-obrazovnom ustanovom obavljaju poslove odgoja i obrazovanja (vanjski saradnici).

Član 4.

Pripravnik u odgoju i obrazovanju je lice bez radnog iskustva ili sa radnim iskustvom kraćim od 12 mjeseci na poslovima odgoja i obrazovanja, poslije sticanja odgovarajuće stručne spreme.
Pripravnik s radnim iskustvom je lice koje je, prije nego što se zaposlilo u odgojno-obrazovnoj ustanovi, steklo najmanje 12 mjeseci radnog iskustva u svojoj struci izvan odgojno-obrazovnog procesa.
Pripravnik volonter u odgoju i obrazovanju je lice odgovarajuće stručne spreme, koje na osnovu sklopljenog ugovora ili sporazuma sa odgojno-obrazovnom ustanovom, ostvaruje program pripravničke prakse.

I- STAŽIRANjE PRIPRAVNIKA

Član 5.

Stažiranje pripravnika ostvaruje se na osnovu programa, a prema planu koji utvrđuje nastavničko vijeće ili drugi odgovarajući stručni organ odgojno-obrazovne ustanove za svakog pripravnika posebno, s obzirom na zahtjeve poslova i zadataka za koje se priprema.
Program pripravničkog staža počinje se ostvarivati danom početka radnog odnosa, ostvarivanjem ugovornog odnosa, odnosno danom početka volontiranja.
Cjelovit program stažiranja odgojno-obrazovna ustanova je dužna donijeti najkasnije 15 dana od dana radnog angažovanja pripravnika.
Odgojno-obrazovna ustanova je dužna da pripravniku u prvoj godini rada u odgoju i obrazovanju, pruži pedagošku, metodičku, pravnu i drugu stručnu pomoć.

Član 6.

Nakon početka rada pripravnika (uključujući i volontiranje) odgojno-obrazovna ustanova je dužna obezbjediti:
- mentora za praćenje rada pripravnika,
- stručne konsultacije pripravnika sa mentorom, rukovodiocem škole, pedagogom, bibliotekarom, sekretarom i po potrebi stručnim nadzornikom,
- prisustvovanje pripravnika časovima nastave kod mentora u trajanju od najmanje 20 časova,
- realizovanje najmanje deset časova nastave uz prisustvo mentora,
- obuku pripravnika za korištenje savremenih nastavnih sredstava,
- prisustvovanje pripravnika odgovarajućim oblicima stručnog usavršavanja koje organizuje Pedagoški zavod, odnosno visokoškolska ustanova za obrazovanje nastavnika,
- uslove za pripremu i polaganje stručnog ispita pripravnika. Na poslove mentora imenuje se lice koje ima najmanje isti stepen stručne spreme kao i pripravnik i stečeno više stručno zvanje.
Angažovanje i rad mentora iz matične ustanove može se uračunati u 40-satnu radnu sedmicu i to od jedan sat sedmično.
Mentor, koji prati rad pripravnika u prvoj godini njegovog rada u odgoju i obrazovanju, u pravilu prati realizaciju plana stažiranja pripravnika, vodi evidentni list i podnosi izvještaj o realizaciji programa stažiranja pripravnika nastavničkom vijeću, odnosno drugom odgovarajućem stručnom organu ustanove.

Član 7.

Ako pripravnik tokom pripravničkog staža pređe na rad u drugu odgojno-obrazovnu ustanovu, stažiranje se nastavlja u ustanovi u koju je prešao u svojstvu zaposlenika ili volontera prema postupku iz člana 5. stav 2. ovog pravilnika.
Odgojno-obrazovna ustanova u kojoj je ostvaren dio pripravničkog staža obavezna je o prestanku radnog odnosa ili prestanku volontiranja, kao i ostvarenom dotadašnjem stažu izvjestiti Pedagoški zavod Tuzla. Jedan primjerak izvještaja šalje se, sa drugom dokumentacijom, ustanovi gdje se pripravnik zaposlio ili mu se predaje lično radi dalje upotrebe.

Član 8.

Tokom ostvarivanja programa pripravničke prakse pripra-vniku sa radnim iskustvom dužim od 12 mjeseci ne umanjuje se norma časova neposrednog odgojno-obrazovnog rada i pripada mu osnovna plaća bez umanjenja primjerena njegovoj stručnoj spremi i stečenom radnom stažu.

II- POSTUPAK POLAGANjA STRUČNOG ISPITA

Član 9.

Svrha polaganja stručnog ispita je ustanoviti osposobljenost pripravnika da samostalno obavlja poslove odgoja i obrazovanja.

Član 10.

Pripravnik, angažovan neposredno u nastavi na poslovima odgoja i obrazovanja u svojstvu zaposlenika ili volontera, može polagati stručni ispit, pod uslovom da ima:
1. profil i odgovarajuću stručnu spremu utvrđenu nastavnim planom i programom;
2. položenu pedagoško-psihološku i metodičko-didaktičku grupu predmeta na visoko školskoj ustanovi za obrazovanje nastavnika ukoliko u toku školovanja nije položio navedenu grupu predmeta na visokoškolskoj ustanovi;
3. najmanje jednu godinu neposrednog obrazovno-odgojnog rada u struci nakon završene škole, odnosno fakulteta;
4. realizovan program stažiranja pripravnika u trajanju od 12 mjeseci; Stručni saradnik (pedagog, psiholog, surdopedagog, logoped i sl.) može polagati stručni ispit, pod uslovom da ima:
1. profil i odgovarajuću stručnu spremu utvrđenu nastavnim planom i programom ili aktom Ministarstva;
2. položenu pedagoško-psihološku i metodičko-didaktičku grupu predmeta na visoko školskoj ustanovi za obrazovanje nastavnika ukoliko u toku školovanja nije položio navedenu grupu predmeta na visokoškolskoj ustanovi;
3. najmanje jednu godinu rada u struci u odgojno obrazovnoj ustanovi nakon završene odgovarajuće škole, odnosno fakulteta -akademije;
4. realizovan program stažiranja pripravnika u trajanju od 12 mjeseci.

Član 11.

Lice, koje u toku studija nije položilo pedagoško-psihološku i metodičko-didaktičku grupu predmeta, obavezno je da položi tu grupu predmeta u roku od jedne godine od dana zasnivanja radnog odnosa ili angažovanja u svojstvu volontera ili spoljnog saradnika na poslovima odgoja i obrazovanja u odgojno-obrazovnoj ustanovi.

Član 12.

Pedagoško-psihološku i metodičko-didaktičku grupu predmeta čine:
1. pedagogija,
2. psihologija,
3. didaktika,
4. metodika nastavnog rada.
Navedena grupa predmeta iz prethodnog stava polaže se na nastavničkom fakultetu prema Programu pedagoško-psihološkog i didaktičko-metodičkog obrazovanja lica zaposlenih u obrazovno--odgojnoj djelatnosti koja se nisu obrazovala na nastavničkim školama i fakultetima - akademijama.
Nastavnički fakultet donosi i realizira Program pedagoško--psihološkog i didaktičko-metodičkog obrazovanja, vrši provjeru znanja i izdaje licu uvjerenje o položenim ispitima iz stava 1. ovog člana.

Član 13.

Nakon ostvarenog programa stažiranja pripravnika, odgojno--obrazovna ustanova prijavljuje pripravnika za polaganje stručnog ispita.
Zahtjev za polaganje stručnog ispita podnosi se Ministarstvu obrazovanja, nauke, kulture i sporta (u daljem tekstu: Ministarstvo). Uz zahtjev se prilaže:
- dokazi o ispunjavanju uslova iz člana 10. ovog pravilnika,
- mišljenje mentora o rezultatima stažiranja pripravnika,
- pristupni rad - empirijsko istraživanje nekog od problema iz odgojno-obrazovnog područja (prilažu samo stručni saradnici),
- dokaz o novčanoj uplati na ime naknade za rad ispitne komisije.

Član 14.

Na osnovu podnesenog zahtjeva i priložene dokumentacije, Ministarstvo cijeni da li su ispunjeni uslovi za polaganje stručnog ispita, o čemu ministar donosi rješenje.
Rješenje, kojim se utvrđuje da pripravnik ispunjava uslove za polaganje stručnog ispita sa