ZAKON

O UREĐENjU PROSTORA I GRAĐENjU

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 40 od 16. maja 2013)

I- OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se sistem prostornog planiranja i uređenja prostora, priprema, izrada i donošenje dokumenata prostornog uređenja, lokacijski uslovi, uređenje građevinskog zemljišta, izdavanje dozvola za građenje, vrste i sadržaj tehničke dokumentacije, građenje objekata i međusobni odnosi između učesnika u građenju, upotreba i uklanjanje objekata, legalizacija objekata, vršenje nadzora nad primjenom ovog zakona, nadležnost i rad Inženjerske komore, te druga pitanja od značaja za uređenje prostora, građevinsko zemljište i građenje objekata.

Član 2.

(1) Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu koji se odnose na uređenje prostora i građevinsko zemljište imaju sljedeće značenje:
a) važne zone i lokacije su prostori koji se kao prirodni faktori razvoja (poljoprivredna zemljišta i područja, rudno blago, lovna i ribolovna područja i druga područja) za koje se nisu stekli uslovi korišćenja u planskom periodu dokumenta prostornog uređenja koji se donosi, planom štite i čuvaj u, pored toga to su i karakteristična šumska područja, posebno vrijedni pejzaži, obale i druga karakteristična i vrijedna područja za koje se planom propisuje trajna zaštita bez mogućnosti građenja,
b) grad, u smislu ovog zakona, jeste jedinica lokalne samouprave, koji prema dokumentima prostornog uređenja predstavlja povezanu urbanu, infrastrukturnu i prostornu cjelinu u funkciji svakodnevnih potreba stanovništva,
v) gradsko građevinsko zemljište je izgrađeno i neizgrađeno zemljište u gradovima i naseljima gradskog karaktera, koje je odgovarajućim dokumentima prostornog uređenja namijenjeno za izgradnju objekata u skladu sa odredbama ovog zakona, a ranije je određeno zakonom i drugim propisima, odnosno koje je kao takvo određeno odlukom skupštine jedinice lokalne samouprave,
g) građevinska linija je planska linija na površini, iznad ili ispod površine zemlje i vode, određena grafički i numerički planom ili na osnovu plana, koja predstavlja granicu do koje se objekat može graditi ili na kojoj se mora graditi, odnosno liniju koju ne smije preći najistureniji dio objekta,
d) građevinska parcela je površina zemljišta ispod objekta i zemljišta za redovnu upotrebu objekta koja je dokumentom prostornog uređenja, ili na osnovu tog dokumenta, određena numerički i grafički, sa obezbijeđenim kolskim i pješačkim pristupom na javnu saobraćajnu površinu, odgovarajućim brojem parking-mjesta i obezbijeđenom zelenom površinom koja obuhvata minimalno 20% ukupne površine parcele kod izgradnje novih objekata, osim u slučaju zamjene postojećeg objekta novim,
đ) dokument prostornog uređenja je planski dokument kojim se određuje organizacija, namjena i način korišćenja i upravljanja prostorom, te kriterijumi i smjernice za uređenje i zaštitu prostora,
e) zaštitni pojas i zaštitna zona su površine zemljišta, vodne površine ili vazdušni prostori koji su određeni planom ili na osnovu plana numerički i grafički i namijenjeni su za zaštitu života i zdravlja ljudi, bezbjednost objekata, površina ili prostora, u skladu sa odredbama posebnih propisa ili u skladu sa stručnim pravilima koja se primjenjuju u odgovarajućoj oblasti,
ž) zelene i rekreacione površine, osim objekata pejzažne arhitekture, podrazumijevaju i javne zelene površine, zelene zone, odnosno pojaseve, a koje imaju različite rekreacione i zaštitne namjene, zelene površine stambenih, odnosno urbanih cjelina, zelene površine posebne namjene, površine za rekreaciju i masovni sport na otvorenom prostoru (igrališta, izletišta, šetališta, sportski tereni, kupališta), zelene površine uz obale rijeka i jezera,
z) zona je prostorna cjelina ili dio prostorne cjeline, grafički i numerički određena dokumentom prostornog uređenja i u skladu sa posebnim propisima,
i) zone prirodnog rizika su ugrožena područja određena prema prirodnim karakteristikama područja (atmosferski, hidrološki, seizmološki i plameni fenomeni, koji usljed svoje lokacije, ozbiljnosti i učestalosti imaju potencijal ozbiljnog uticaja na društvo), a to su plavna područja, klizišta, usjeci, lavine, područja šumskih požara, zemljotresa, osuline i drugo,
j) istorijski urbani pejzaž je urbano područje sa istorijskim slojem društvenih, kulturnih i prirodnih vrijednosti i karakteristika,
k) javna infrastruktura predstavlja objekte na površini, iznad i ispod površine zemlje i vode, izgrađene ili planom predviđene za izgradnju, koji omogućavaju kretanje ljudi, dobara, proizvoda, vode, energije, informacija i drugo, a može biti saobraćajna, hidrotehnička, energetska, telekomunikaciona, informaciona i ostala,
l) javne površine su zemljišne ili vodne površine koje su dokumentom prostornog uređenja ili na osnovu njega određene numerički i grafički ili samo grafički, namijenjene za javnu upotrebu, javne djelatnosti i aktivnosti i koje su kao takve dostupne neodređenom broju lica,
lj) koeficijent zauzetosti je odnos tlocrtne površine svih objekata na građevinskoj parceli (uključujući krovne vijence, balkone, terase i slično) i ukupne površine građevinske parcele,
m) koeficijent izgrađenosti je odnos ukupne bruto građevinske površine svih nadzemnih etaža objekata i ukupne površine građevinske parcele,
n) komunalna infrastruktura je javna infrastruktura jedinice lokalne samouprave,
nj) lokacije za praćenje stanja životne sredine su postojeće ili planom predviđene lokacije, zone ili prostorne cjeline, na kojima se vrši posmatranje i mjerenje emisija, ekoloških medija i ostalih parametara eko-sistema (biodiverzitet, ekološki uslovi vegetacije).
o) naselje je izgrađen i funkcionalno objedinjen prostor na kojem su obezbijeđeni uslovi za život, rad i zadovoljavanje zajedničkih potreba stanovnika, a mogu imati karakter gradskog ili seoskog naselja,
p) naseljeno mjesto je teritorijalna jedinica koja, po pravilu, obuhvata jedno ili više naselja, sa područjem koje pripada tom naseljenom mjestu,
r) objekti pejzažne arhitekture predstavljaju objekte koji čine urbanu cjelinu, izgrađene ili planom predviđene za izgradnju, kao što su: park, skver, vrt, trg, groblje, bulevar, drvored, gradski park, rejonski park, park-šuma, plaža, kej, školsko dvorište, dvorište vrtića, zoološki, dendrološki i botanički vrtovi, uređeni prostori unutar stambenih blokova, parteri i drugo,
s) održivi razvoj je omogućavanje korišćenja takvog prostora, koji uz očuvanje životne sredine, prirode i trajnog korišćenja prirodnih dobara, te zaštitu kulturnog nasljeđa i prirodnih vrijednosti, zadovoljava potrebe sadašnjih generacija, bez ugrožavanja potreba budućih generacija,
t) ostalo građevinsko zemljište je izgrađeno i neizgrađeno zemljište namijenjeno za izgradnju objekata u skladu sa odredbama ovog zakona, a koje se nalazi izvan zone gradskog građevinskog zemljišta, odnosno izvan gradova i naselja gradskog karaktera, a određeno je odlukom skupštine jedinice lokalne samouprave,
ć) planski period je period izražen u godinama za koji su izvršene analize i ocjena potreba i mogućnosti prostornog razvoja i utvrđeni ciljevi i program, odnosno koncepcija razvoja područja u obuhvatu dokumenta prostornog uređenja,
u) prostor je skup prirodnih i izgrađenih struktura na površini, iznad ili ispod površine zemlje i vode, dokle dopiru neposredni uticaji ljudske djelatnosti,
f) prostorna cjelina je prostorno i funkcionalno objedinjen prostor koji je izgrađen ili je dokumentom prostornog uređenja predviđen za izgradnju,
h) prostorni razvoj podrazumijeva razvoj i unapređivanje prirodnog i izgrađenog prostora kao rezultat prirodnih i ljudskih aktivnosti,
c) prostorno uređenje je planirani razmještaj djelatnosti i objekata na određenom prostoru,
č) regulaciona linija je planska linija, određena grafički i numerički, koja odvaja zemljište planirano za javne površine od zemljišta planiranog za druge namjene i
dž) selo je dio jedinice lokalne samouprave čiji se prostor pretežno koristi za obavljanje poljoprivredne djelatnosti.
(2) Izrazi upotrijebljeni u ovom zakonu koji se odnose na građenje objekata imaju sljedeće značenje:
a) visina objekta mjeri se od konačno zaravnatog i uređenog terena uz fasadu objekta na njegovom najnižem dijelu do gornje ivice tavanske konstrukcije zadnje etaže, odnosno vrha nadzide potkrovlja;
b) gradilište je zemljište, uključujući i privremeno zauzeto zemljište ili objekat na kojem se gradi, kao i zemljište potrebno za omogućavanje primjene odgovarajuće tehnologije građenja;
v) građevinski proizvodi su proizvedeni građevinski materijali, prefabrikati, elementi i industrijski proizvedene konstrukcije koje su namijenjene za građenje;
g) dijelovi zgrade:
1) galerija (G) je poluotvoreni ili otvoreni dio zgrade čiji se prostor koristi u sklopu prostora etaže zgrade sa kojom čini funkcionalnu cjelinu, za čiju površinu se uvećava površina te etaže i sa kojom je povezana zasebnom vertikalnom komunikacijom, a u ukupnoj spratnosti zgrade tretira se kao zasebna nadzemna etaža,
2) podrum (Po) je dio zgrade koji je potpuno ukopan ili je ukopan više od 50% svoje zapremine u konačno uređeni zaravnati teren i čiji se prostor nalazi ispod poda prizemlja, odnosno suterena,
3) suteren (Su) je dio zgrade čiji se prostor nalazi ispod poda prizemlja i ukopan je najviše do polovine svoje