Na osnovu člana 17 stav 1 Zakona o Centralnoj banci Crne Gore ("Sl.list RCG", br.52/00 i 47/01), i čl. 26, 27 i 28 Zakona o bankama ("Sl.list RCG", br.52/00 i 32/02), Savjet Centralne banke Crne Gore, na sjednici održanoj 23.08.2007. godine, donio je

ODLUKU

O KLASIFIKACIJI AKTIVE BANAKA, REZERVACIJAMA I REZERVAMA ZA KREDITNE GUBITKE

(Objavljena u "Sl. listu RCG", br. 59 od 5. oktobra 2007)

1.OPŠTA ODREDBA

Predmet odluke

Član 1

Ovom odlukom se propisuju: minimalni kriterijumi i način klasifikacije stavki aktive i vanbilansa po osnovu kojih je banka izložena kreditnom riziku, način obračuna i suspendovanja nenaplaćene kamate, način utvrđivanja minimalnih rezervacija za pokriće potencijalnih gubitaka koji proizilaze iz izloženosti banke kreditnom riziku i kriterijumi i način utvrđivanja rezervi za opšte kreditne rizike.

2.KLASIFIKACIJA AKTIVE

2.1. Kriterijumi i način klasifikacije aktive

Aktiva koja se klasifikuje

Član 2

Banka je dužna da, u skladu sa odredbama ove odluke, klasifikuje u odgovarajuću klasifikacionu grupu odnosno podgrupu iz člana 8 ove odluke, stavke aktive i vanbilansa po osnovu kojih je izložena kreditnom riziku.
Stavkama aktive i vanbilansa po osnovu kojih je banka izložena kreditnom riziku smatraju se stavke aktive po osnovu kojih je banka izložena riziku neispunjenja obaveze dužnika i stavke vanbilansa koje predstavljaju potencijalne obaveze banke, kao što su:
1) krediti, pozajmice, kamate, naknade, potraživanja po osnovu lizinga, depoziti kod banaka i avansi;
2) izdate garancije, ostala jemstva, otvoreni akreditivi i odobreni a još neiskorišćeni krediti. Stavkama aktive i vanbilansa po osnovu kojih banka nije izložena kreditnom riziku, smatraju se:
1) gotovina i gotovinski ekvivalenti, osnovna sredstva, učešća u kapitalu drugih lica, hartije od vrijednosti namijenjene za trgovinu i hartije od vrijednosti raspoložive za prodaju;
2) primljene garancije, dobijene kreditne obaveze, otpisani krediti, dobijeni kolateral i aktiva koja se drži na čuvanju. Banka je dužna da za stavke aktive i vanbilansa koje nijesu definisane u st. 1 i 2 ovog člana sprovodi sljedeći postupak:
1) utvrdi da li je po osnovu tih stavki banka izložena kreditnom riziku;
2) stavke aktive odnosno vanbilansa za koje utvrdi da banku izlažu kreditnom riziku klasifikuje u odgovarajuću klasifikacionu grupu, u skladu sa odredbama ove odluke.

Dinamika klasifikacije

Član 3

Banka je dužna da najmanje jednom mjesečno vrši klasifikaciju stavki aktive i vanbilansa po osnovu kojih je izložena kreditnom riziku (u daljem tekstu: stavke aktive).
Ukoliko u periodu između dvije klasifikacije nastupe okolnosti koje zahtijevaju klasifikaciju pojedine stavke aktive u nižu klasifikacionu grupu, odnosno podgrupu (dva stepena ili više), banka je dužna da tu stavku aktive klasifikuje u odgovarajuću klasifikacionu grupi odmah po nastanku tih okolnosti.

Kriterijumi za klasifikaciju stavki aktive

Član 4

Klasifikacija stavki aktive prvenstveno se zasniva na procjeni sposobnosti i spremnosti dužnika da iz primarnih izvora otplate duga, blagovremeno i u potpunosti izmiruje obaveze prema banci (u daljem tekstu: kreditna sposobnost dužnika).
Banka je dužna da za svaku stavku aktive definiše primarne izvore otplate duga.
Primarnim izvorima otplate duga smatraju se naročito novčana sredstva ostvarena iz poslovnih i drugih aktivnosti dužnika.
U postupku klasifikacije stavki aktive banka je dužna da, pored kreditne sposobnosti dužnika, procjenjuje i:
1) kvalitet instrumenata obezbjeđenja potraživanja banke (u daljem tekstu: kolateral), i
2) druge faktore relevante za klasifikaciju stavki aktive.

Procjena kreditne sposobnosti dužnika

Član 5

Kreditna sposobnost dužnika procjenjuje se analizom sljedećih pokazatelja poslovanja:
1) profitabilnosti i ekonomičnosti;
2) likvidnosti;
3) kapitalizovanosti i zaduženosti;
4) novčanih tokova u prethodnom periodu;
5) novčanih tokova u budućnosti;
6) urednosti dužnika u izvršavanju obaveza prema banci i drugim povjeriocima iz finansijskog sektora;
7) drugih relevantnih pokazatelja kreditne sposobnosti dužnika.
Banka je dužna da analizom pokazatelja poslovanja iz stava 1 ovog člana minimalno obuhvati sljedeće vremenske periode:
1) za pokazatelje iz stava 1 tač. 1) - 4) ovog člana, period od najmanje tri godine prije klasifikacije kredita;
2) za pokazatelj iz stava 1 tačka 5) ovog člana, period od odobravanja kredita do isteka ugovorenog roka za vraćanje kredita;
3) za pokazatelj iz stava 1 tačka 6) ovog člana, period od najmanje dvije godine prije klasifikacije kredita.
Izuzetno od stava 2 ovog člana, za dužnika koji posluje kraće od vremenskih perioda iz tač. 1) i 3) istog stava, banka je dužna da analizom pokazatelja poslovanja obuhvati period od početka poslovanja tog dužnika do trenutka klasifikacije kredita. Dužnik uredno izvršava svoje obaveze prema banci, u smislu stava 1 tačka 6) ovog člana, ukoliko u periodu od dvije godine prije klasifikacije:
1) nije kasnio u izvršavanju svojih obaveza prema banci, ili je kasnio neznatno u odnosu na ugovorene rokove;
2) nije kod banke koristio novi kredit kojim je zamijenjen postojeći kredit (u daljem tekstu:obnavljanje kredita), ili je koristio novi kredit kojim je zamijenjen postojeći kredit, ali to obnavljanje kredita ne predstavlja restrukturiranje duga u smislu člana 23 ove odluke, i
3) banka nije produžavala dužniku rok za vraćanje kredita, ili je banka produžavala dužniku rok za vraćanje kredita, ali to produženje roka ne predstavlja restrukturiranje duga u smislu člana 23 ove odluke.
Procjena urednosti dužnika u ispunjenju obaveza prema drugim povjeriocima iz finansijskog sektora vrši se na osnovu raspoloživih baza podataka i podataka pribavljenih od dužnika.

Procjena kvaliteta kolaterala

Član 6

Procjena kvaliteta kolaterala vrši se na osnovu njegove neto vrijednosti, tržišnih i drugih uslova za realizaciju tog kolaterala, uzimajući naročito u obzir rokove u kojima se kolateral može realizovati.
Neto vrijednost kolaterala, u smislu ove odluke, predstavlja procijenjeni novčani iznos koji banka može ostvariti unovčavanjem ili realizacijom kolaterala na drugi način, umanjen za sve troškove koji se odnose na realizaciju kolaterala.
Banka je dužna da:
1) procjenu neto vrijednosti kolaterala vrši primjenom standarda koji važe za procjenu odgovarajućeg kolaterala, uključujući i procjenu uticaja tržišnih i drugih uslova na visinu novčanog iznosa koji banka može ostvariti realizacijom kolaterala;
2) procjenu roka za realizaciju kolaterala zasniva na procjeni vremena neophodnog za sprovođenje sudskog ili drugog postupka za realizaciju kolaterala.

Procjena drugih relevantnih faktora

Član 7

U postupku klasifikacije stavki aktive, za procjenu drugih faktora relevantnih za klasifikaciju stavki aktive, obuhvataju se naročito:
1) informacije o opštem ekonomskom ciklusu;
2) informacije o stanju i perspektivama privredne grane kojoj pripada dužnik;
3) podaci o koncentraciji kredita u pojedinim privrednim granama i prema određenoj grupi korisnika kredita;
4) tržišna pozicija dužnika;
5) vlasničke i statusne promjene kod dužnika;
6) korporativno upravljanje i sposobnosti menadžmenta