Na osnovu člana 17 stav 1 tačka 2. Zakona o Centralnoj banci Crne Gore ("Sl. list RCG", br. 52/00 i 47/01) i čl. 35 i 37 Zakona o bankama ("Sl. list RCG", br. 52/00 i 32/02), Savjet Centralne banke Crne Gore, na sjednici održanoj 3. avgusta 2002. godine, donio je

ODLUKU

O MINIMALNIM STANDARDIMA ZA UPRAVLjANjE KREDITNIM RIZIKOM I POSLOVANjU SA LICIMA POVEZANIM SA BANKOM

(Objavljena u "Sl. listu RCG", br. 44 od 16. avgusta 2002; 79/2005, "Sl. listu CG", br. 9 od 30. novembra 2007)

Član 1.

Ovom odlukom bliže se uređuju:
- pravila za upravljanje kreditnim rizikom;
- način utvrđivanja izloženosti banke prema pojedinačnom korisniku i grupi povezanih korisnika,
- limiti izloženosti i poslovanje sa licima povezanim sa bankom.

1. Pravila za upravljanje kreditnim rizikom

Član 2.

Banka je dužna da efikasno upravlja kreditnim rizikom i održi svoj kreditni portfelj u granicama utvrđenim strategijom kreditnog rizika i politikom kreditiranja.
Pod pojmom "kreditni rizik" u smislu ove odluke, podrazumijeva se mogućnost da zajmoprimac, odnosno drugi komitent banke, neće blagovremeno i/ili u potpunosti izvršiti svoju obavezu.
Upravni odbor banke je dužan da periodično, a najmanje jednom godišnje, preispituje strategiju kreditnog rizika i značajne politike kreditnog rizika banke.
Komitent za upravljanje kreditnim rizikom odgovoran je za implementaciju strategije kreditnog rizika, razvoj politika i postupaka za identifikovanje, mjerenje, praćenje i kontrolu kreditnog rizika.

Član 3.

U cilju realizacije strategije upravljanja kreditnim rizikom, banka je dužna da uspostavi:
1) detaljna pravila za odobravanje kredita, koja će kao minimum definisati obavezu banke da pri odobravanju kredita pribavi podatke o:
- finansijskom stanju korisnika kredita,
- namjeni za koju se kredit odobrava,
- izvorima za vraćanje kredita,
- vrijednosti obezbjeđenja kredita;
2) pravila za promjenu ugovorenih uslova za kredite u korišćenju, prilikom restrukturiranja nekvalitetne aktive i u drugim slučajevima, s tim da se obezbijedi da rizici takvih aktivnosti budu predmet adekvatnih procedura upravljanja rizikom i kontrole;
3) sistem za praćenje stanja izloženosti riziku, uključujući informacione sisteme i analitičke tehnike koje omogućavaju nadležnom organu banke da mjeri kreditni rizik obuhvatajući sve vrste transakcija, da posvete dovoljnu pažnju rizicima koji se ne mogu kvantifikovati i odnosu između kreditnog rizika i drugih rizika, uz obavezu banke da se detaljni pregledi portfelja i procjene kvaliteta aktive rade najmanje jednom u tri mjeseca;
4) sistem praćenja cjelokupne kompozicije i kvaliteta kreditnog portfelja kojim banka upravlja, kreditnog rizika ukupnog portfelja, kao i rizika pojedinačnih kredita i transakcija;
5) interni sistem rangiranja rizika u skladu sa prirodom, veličinom i složenošću aktivnosti banke, s tim da krediti, koji su u skladu sa propisom Centralne banke Crne Gore o klasifikaciji aktive banaka klasifikovani kao "nekvalitetna aktiva", budu predmet detaljnijeg razmatranja i nadzora;
6) pravila kojima se utvrđuje obaveza komiteta za upravljanje kreditnim rizikom banke da prilikom procjenjivanja pojedinačnih kredita i izloženosti cjelokupnog portfelja, treba da procijene i njihovu izloženost kreditnom riziku u mogućim nepovoljnim uslovima, uključujući i promjene u ekonomskom ambijentu;
7) procedure blagovremenog preduzimanja aktivnosti za poboljšanje stanja kredita i drugih izloženosti, a posebno "nekvalitetne aktive".

Član 4.

Banka je dužna da uspostavi i razvija politike i procedure koje treba da obezbijede adekvatnu diverzifikovanost portfelja banke, i u tom cilju utvrdi limite za koncentraciju izloženosti, u skladu sa datim ciljnim tržištima i opštom kreditnom strategijom.
Pod "koncentracijom izloženosti" u smislu stava 1. ovog člana podrazumijeva se više kredita i drugih izloženosti koji su direktno ili indirektno odobreni pojedinačnom korisniku, grupi povezanih korisnika, licima povezanim sa bankom, pojedinim industrijskim i ekonomskim sektorima, geografskim regionima, kao i druge grupe kredita i ostalih izloženosti koje imaju slične karakteristike rizika.
Banka je dužna da uspostavi sistem nadzora nad kompozicijom i kvalitetom različitih djelova njenog portfelja u skladu sa prirodom, veličinom i kompleksnošću ukupnog portfelja banke.
Banka treba da razmotri i uvođenje dodatnih, uporedivih i značajnih ograničenja i drugih razumnih mjera, koje treba uspostaviti zavisno od kompleksnosti i obima poslovanja banke.
Centralna banka Crne Gore (u daljem tekstu: Centralna banka) kroz proces kontrole procjenjuje adekvatnost utvrđenih limita pozajmljivanja, kao i politika i procedura banke koje se odnose na rizik izloženosti banke.

Član 4a

Banka je dužna da se u obavljanju kreditnih poslova pridržava sljedećih ograničenja:
1) banka koja ima potraživanja po osnovu neto kredita i poslova lizinga u iznosu većem od 200.000.000 EUR može ostvarivati godišnji rast potraživanja po osnovu neto kredita i poslova lizinga najviše do 30%;
2) banka koja ima potraživanja po osnovu neto kredita i poslova lizinga u iznosu većem od 100.000.000 EUR, a najviše 200.000.000 EUR, može ostvarivati godišnji rast potraživanja po osnovu neto kredita i poslova lizinga najviše do 40%;
3) banka koja ima potraživanja po osnovu neto kredita i poslova lizinga u iznosu koji nije veći od 100.000.000 EUR može ostvarivati godišnji rast potraživanja po osnovu neto kredita i poslova lizinga najviše do 60%.
Godišnji rast potraživanja po osnovu kredita i poslova lizinga, u smislu stava 1 ovog člana, predstavlja procentualno povećanje iznosa potraživanja po osnovu kredita i poslova lizinga ostvareno u tekućoj poslovnoj godini, u odnosu na iznos tih potraživanja na kraju prethodne poslovne godine.
Izuzetno, odredba stava 1 ovog člana ne primjenjuje se na novoosnovane banke, do isteka prve pune poslovne godine nakon početka njihovog poslovanja.

2. Utvrđivanje visine izloženosti prema pojedinačnom korisniku ili grupi povezanih korisnika

Član 5.

Ukupna izloženost prema pojedinačnom korisniku, ili grupi povezanih korisnika, predstavlja zbir svih kredita odobrenih tom korisniku, ili grupi povezanih korisnika, uključujući i stavke vanbilansne aktive.
U obračun ukupne izloženosti iz stava 1. ovog člana, ne uključuju se:
1) potraživanja koja su obezbijeđena;
a) bezuslovnim garancijama koje su izdale vlade ili centralne banke zemalja Zone A;
b) gotovinom u konvertibilnim valutama koja u svakom trenutku iznosi najmanje 100% iznosa neotplaćenog kredita, koja je deponovana u banci kao sredstvo obezbjeđenja i blokirana na posebnom računu;
c) zalogom u vidu hartija od vrijednosti koje su izdale vlade ili centralne banke zemalja zone A, čija je tržišna vrijednost najmanje za 25% veća od neotplaćenog iznosa kredita;
: