Na osnovu člana 46. stav 1. tačka 1) podtačka (6) i stav 2. tačka 3) istog člana, člana 67. stav 2, a u vezi sa članom 37. stav 1. Zakona o energetici ("Službeni glasnik RS", br. 57/11, 80/11 - ispravka i 93/12),
Savet Agencije za energetiku Republike Srbije, na 203. sednici od 26. decembra 2012. godine, doneo je
METODOLOGIJU
ZA ODREĐIVANjE CENE PRISTUPA SISTEMU ZA DISTRIBUCIJU PRIRODNOG GASA
(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 123 od 28. decembra 2012)
I. PREDMET METODOLOGIJE
Ovom metodologijom se određuju uslovi i način utvrđivanja maksimalne visine prihoda energetskog subjekta koji obavlja delatnost distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas (u daljem tekstu: operator sistema), kriterijumi i pravila za raspodelu tog prihoda, elementi za obračun (u daljem tekstu: tarifni elementi) i način obračuna usluge distribucije prirodnog gasa, tarife za obračun cene pristupa sistemu za distribuciju prirodnog gasa i način njihovog izračunavanja, kao i način, postupak i rokovi za dostavljanje dokumentacije i vrsta dokumentacije koju operator sistema dostavlja Agenciji za energetiku Republike Srbije (u daljem tekstu: Agencija).
II. METODOLOŠKI PRISTUP
Metodologija se bazira na mehanizmu kontrole cene pristupa sistemu za distribuciju prirodnog gasa primenom metode regulacije "troškovi plus", kojom se operatoru sistema određuje maksimalna visina prihoda za regulatorni period, odnosno cena pristupa sistemu za distribuciju prirodnog gasa kojom se obezbeđuje:
1) pokrivanje opravdanih troškova poslovanja, kao i odgovarajući prinos na angažovana sredstva i investicije u obavljanju delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas, kojima se obezbeđuje kratkoročna i dugoročna sigurnost snabdevanja, odnosno održivi razvoj sistema;
2) podsticanje ekonomske i energetske efikasnosti;
3) nediskriminacija, odnosno jednaki položaj za korisnike sistema i
4) sprečavanje međusobnog subvencionisanja između pojedinih delatnosti koje obavlja operator sistema i između pojedinih korisnika sistema.
III. POJMOVI I DEFINICIJE
Pojmovi upotrebljeni u ovoj metodologiji imaju sledeće značenje:
1. Info-pravila - skup energetskih i ekonomskih podataka sistematizovanih u tabelama koji se dostavljaju Agenciji u cilju njenog redovnog izveštavanja i prilikom podnošenja odluke o ceni pristupa sistemu za distribuciju prirodnog gasa na saglasnost;
2. m3 - količina prirodnog gasa koja pri pritisku od 101325 Pa (1,01325 bar), temperaturi od 288,15 K (15oC) i donjoj toplotnoj vrednosti od 33.338,35 kJ zauzima zapreminu od jednog kubnog metra;
3. Maksimalno odobreni prihod - maksimalan iznos prihoda operatora sistema u regulatornom periodu kojim se nadoknađuju svi opravdani troškovi koji nastaju obavljanjem delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas i odgovarajući prinos na angažovana sredstva i investicije;
4. Regulatorni period - vremenski period u trajanju od jedne kalendarske godine - u daljem tekstu u formulama i objašnjenjima formula označen sa t i
5. Tarifni elementi - obračunske veličine na koje se raspoređuje maksimalno odobreni prihod operatora sistema koji je određen za regulatorni period u skladu sa ovom metodologijom.
Ostali pojmovi upotrebljeni u ovoj metodologiji imaju isto značenje kao u Zakonu o energetici ("Službeni glasnik RS", br. 57/11, 80 /11 - ispravka i 93/12).
Pri izračunavanju prema formulama u ovoj metodologiji, sve vrednosti koje se izražavaju u procentima se dele sa 100.
IV. ODREĐIVANjE MAKSIMALNO ODOBRENOG PRIHODA
Maksimalno odobreni prihod operatora sistema se obračunava na osnovu opravdanih troškova poslovanja i odgovarajućeg prinosa na angažovana sredstva i investicije u obavljanju delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas.
Opravdanost troškova se ocenjuje prema prirodi konkretnog troška, sagledavanjem njegove svrsishodnosti, proverom količina i cene kojom je izazvan konkretan trošak, uporednom analizom troškova operatora sistema zasnovanom na podacima o troškovima u prethodnom periodu i troškovima drugih operatora distributivnog sistema u zemlji i okruženju (benchmarking).
IV.1. Zajednički operativni troškovi, sredstva, troškovi amortizacije i ostali prihodi
Zajedničkim operativnim troškovima se smatraju operativni troškovi nastali radi omogućavanja funkcionisanja operatora sistema koji, pored delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas, obavlja drugu energetsku delatnost čija je cena regulisana ili koji pored tih energetskih delatnosti obavlja i druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskim delatnostima, a koji se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.
Zajedničkim sredstvima se smatraju sredstva (nematerijalna ulaganja osimgoodwill-a, nekretnine, postrojenja i oprema) koja su neophodna za funkcionisanje operatora sistema koji, pored delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas, obavlja drugu energetsku delatnost čija je cena regulisana ili koji pored tih energetskih delatnosti obavlja i druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskim delatnostima, a koja se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.
Zajedničkim troškovima amortizacije se smatraju troškovi amortizacije zajedničkih sredstava nastali radi omogućavanja funkcionisanja operatora sistema koji, pored delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas, obavlja drugu energetsku delatnost čija je cena regulisana ili koji pored tih energetskih delatnosti obavlja i druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskim delatnostima, a koji se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.
Zajedničkim ostalim prihodima se smatraju ostali prihodi ostvareni angažovanjem zajedničkih resursa operatora sistema koji se ne mogu direktno alocirati na pojedine delatnosti.
Zajednički operativni troškovi, sredstva, troškovi amortizacije i ostali prihodi se raspoređuju na delatnost distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas za koju se utvrđuje maksimalno odobreni prihod i na druge energetske, odnosno druge delatnosti koje se ne smatraju energetskim delatnostima, na osnovu transparentnih pravila (ključeva) utvrđenih u skladu sa opštim aktom o računovodstvu i računovodstvenim politikama energetskog subjekta i objektivnim kriterijumima.
IV.2. Obračun maksimalno odobrenog prihoda
Maksimalno odobreni prihod operatora sistema po osnovu obavljanja delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas, obračunava se primenom sledeće formule:
MOPt = OTt + At + PPCKtxRSt - OPt + TGt + KEt + PRt
gde su:
MOPt - maksimalno odobreni prihod po osnovu obavljanja delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas u periodu t (u dinarima);
OTt - operativni troškovi u periodu t (u dinarima);
At - troškovi amortizacije u periodu t (u dinarima);
PPCKt - stopa prinosa na regulisana sredstva u periodu t (u %);
RSt - regulisana sredstva u periodu t (u dinarima);
OPt - ostali prihodi u periodu t (u dinarima);
TGt - troškovi za nadoknadu gubitaka u sistemu za distribuciju prirodnog gasa u periodu t (u dinarima);
KEt - korekcioni element u periodu t (u dinarima) i
PRt - pripadajući deo kumulirane razlike maksimalno odobrenog prihoda i usklađenog maksimalno odobrenog prihoda za period t (u dinarima).
Kada je stepen iskorišćenosti sistema za distribuciju prirodnog gasa manji od 35%, obračunava se usklađeni maksimalno odobreni prihod, prema formuli:
UMOPt = (MOPt - TGt)x(2,28xSIDSt + 0,20) + TGt
gde su:
UMOPt - usklađeni maksimalno odobreni prihod po osnovu obavljanja delatnosti distribucije i upravljanja distributivnim sistemom za prirodni gas u periodu t (u dinarima) i
SIDSt - stepen iskorišćenosti kapaciteta svih distributivnih mreža operatora sistema, koji se, za regulatorni period, izračunava na osnovu formule:
SIDSt = (IKDt+OKmrs) /(PKD1t+ PKD2t)
gde su:
IKDt - ukupni iskorišćeni kapacitet svih distributivnih mreža operatora sistema, radnog pritiska p (manje od) 6 bar (u m3/h), na početku regulatornog perioda;
OKmrs - ukupni odobreni kapacitet svih merno regulacionih stanica (MRS) kupaca, proizvođača i drugih energetskih subjekata priključenih na distributivne gasovode posmatranog operatora sistema, pritiska 6 (manje ili jednako) p (manje ili jednako) 16bar (u m3/h);
PKD1t - ukupni projektovani kapacitet svih distributivnih mreža operatora sistema, maksimalnog radnog pritiska p (manje od) 6 bar (u m3/h), u skladu sa podacima iz licence, odnosno sa projektovanim kapacitetom distributivne mreže iz odobrenja za upotrebu ili glavnog projekta na osnovu koga je izdato i