Na osnovu člana 36. stav 2. i člana 39. stav 4. Zakona o zdravlju bilja ("Službeni glasnik RS", broj 41/09),
Ministar poljoprivrede, trgovine, šumarstva i vodoprivrede, donosi
NAREDBU
O SPROVOĐENjU POSEBNIH FITOSANITARNIH PREGLEDA RADI OTKRIVANjA ŠTETNOG ORGANIZMA BOROVE NEMATODEBURSAPHELENCHUS XYLOPHILUS (STEINER ET BUHRER) NICKLE ET AL.,KAO I O MERAMA KOJE SE PREDUZIMAJU U SLUČAJU POJAVE TOG ŠTETNOG ORGANIZMA
(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 67 od 13. septembra 2011)
1.
Radi otkrivanja štetnog organizma borove nematode -Bursaphelenchus xylophilus (Steiner et Buhrer) Nickle et al. (u daljem tekstu: štetni organizam) fitosanitarni inspektor mora da sprovede posebni fitosanitarni pregled u skladu sa propisanim fitosanitarnim uslovima na prisustvo štetnog organizma prilikom unošenja i daljeg premeštanja osetljivog bilja, drveta i kore na teritoriji Republike Srbije, i to:
1) osetljivog bilja, osim plodova i semena, sledećih rodova:Abies Mill., Cedrus Trew, Larix Mill., Picea A. Dietr., Pinus L., Pseudotsuga Carr. i Tsuga Carr.;
2) osetljivog drveta i kore, koji obuhvataju drvo i izolovanu koru četinara (Coniferales), osim rodaThuja L.
2.
Radi otkrivanja štetnog organizma prilikom unošenja na teritoriju Republike Srbije osetljivog bilja, drveta i kore i poreklom iz Portugalije, a kada je to potrebno i iz Španije i drugih zemalja, fitosanitarni inspektor sprovodi posebni fitosanitarni pregled na prisustvo štetnog organizma i proverava da li fitosanitarni sertifikat (u daljem tekstu: fitosertifikat) sadrži podatke kojima se potvrđuje:
1) za osetljivo bilje:
- da je obavljen fitosanitarni pregled tog bilja kojim je utvrđeno da nema znakova ili simptoma zaraze štetnim organizmom,
- da nisu primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom na mestu proizvodnje ili u njegovoj neposrednoj blizini od početka posljednjeg potpunog vegetacijskog ciklusa;
2) za osetljivo drvo i koru dati u tački 1. Priloga, koji je odštampan uz ovu naredbu i čini njen sastavni deo (u daljem tekstu: Prilog) - da je fitosertifikat izdat posle postupka toplotnog tretiranja kojim je u sredini drveta postignuta temperatura od najmanje 56oCu trajanju od 30 minuta kako bi se uništio štetni organizam (u daljem tekstu: odgovarajuće toplotno tretiranje);
3) za osetljivo drvo dato u tački 2. Priloga - da je fitosertifikat izdat posle fumigacije kojom je uništen živi štetni organizam.
Izuzetno od stava 1. ove tačke osetljivo drvo za pakovanje i učvršćivanje pošiljki dato u tački 3. Priloga mora biti označeno oznakom koja potvrđuje da je to drvo podvrgnuto jednom od odobrenih postupaka tretiranja u skladu sa Međunarodnim standardom za fitosanitarne mere br. 15 (FAO/ISPM) - "Smernice za regulisanje drvenog materijala za pakovanje u međunarodnom prometu" (u daljem tekstu: Međunarodni standard ISPM 15).
3.
Radi otkrivanja štetnog organizma na teritoriji Republike Srbije sprovodi se poseban nadzor osetljivog bilja, drveta i kore u skladu s Programom mera zaštite zdravlja bilja.
4.
U slučaju sumnje na pojavu štetnog organizma na teritoriji Republike Srbije fitosanitarni inspektor uzima službeni uzorak i šalje ga na laboratorijsku analizu.
5.
U slučaju pojave štetnog organizma kada se laboratorijskim analizom iz tačke 4. ove naredbe potvrdi njegovo prisustvo, radi sprečavanja širenja i iskorenjivanja štetnog organizma, određuje se i označava zaraženo područje, ugroženo područje od najmanje 20 km širine oko zaraženog područja, kao i područje bez štetnog organizma za koje je poznato da se u njemu ne pojavljuje štetni organizam.
Prilikom premeštanja osetljivog bilja, drveta i kore iz zaraženog i ugroženog područja u područje bez štetnog organizma ili prilikom izvoza u druge zemlje, nalažu se sledeće mere:
1) osetljivo bilje mora da prati službeni dokument kojim se potvrđuje da ispunjava propisane fitosanitarne uslove (u daljem tekstu: isprava), odnosno biljni pasoš, koji se izdaje:
- posle obavljenog fitosanitarnog pregleda osetljivog bilja kojim je utvrđeno da nema znakova ili simptoma zaraze štetnim organizmom, i
- ako nisu primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom na mestu proizvodnje ili u njegovoj neposrednoj blizini od početka poslednjeg potpunog vegetacionog ciklusa;
2) zabrana premeštanja iz zaraženog i ugroženog područja osetljivog drveta i kore date u tački 1. Priloga. Izuzetno, može se dozvoliti premeštanje osetljivog drveta ili kore koju prati isprava, odnosno biljni pasoš, koji se izdaje posle odgovarajućeg toplotnog tretiranja osetljivog drveta ili kore;
3) zabrana premeštanja iz zaraženog i ugroženog područja osetljivog drveta datog u tački 2. Priloga. Izuzetno, može se dozvoliti premeštanje tog drveta koje prati isprava, odnosno biljni pasoš, koji se izdaje posle fumigacije tog drveta kako bi se uništio štetni organizam;
4) zabrana premeštanja iz zaraženog i ugroženog područja osetljivog drveta za pakovanje i učvršćivanje pošiljki datog u tački 3. Priloga. Izuzetno, može se dozvoliti premeštanje tog drveta ako je ono bilo podvrgnuto jednom od odobrenih postupaka tretiranja i ako je označeno oznakom u skladu s Međunarodnim standardom ISPM 15, kao i premeštanje kutija za vino proizvedenih od osetljivog drveta koje je podvrgnuto jednom od odobrenih postupaka tretiranja u skladu sa Međunarodnim standardom ISPM 15 i ako ih prati isprava, odnosno biljni pasoš;
5) sprovođenje kontrole subjekata ovlašćenih u skladu sa posebnim propisom za obavljanje poslova tretiranja osetljivog drveta i drvnog materijala za pakovanje i učvršćivanje pošiljki, za izdavanje isprave, odnosno biljnog pasoša za osetljivo bilje, drvo i koru ili za označavanje osetljivog drveta u skladu s Međunarodnim standardom ISPM 15, radi provere efikasnosti primenjenih postupaka tretiranja i praćenja sledljivosti osetljivog bilja, drveta i kore. U skladu sa rezultatima tih kontrola ažurira se spisak ovlašćenih subjekata.
Subjekt iz stava 2. podtačka 5) ove tačke mora ispravu, odnosno biljni pasoš, kao i oznaku u skladu s Međunarodnim standardom ISPM 15, da stavi na svaku jedinicu osetljivog bilja, drveta i kore koja se premešta.
6.
U slučaju pojave štetnog organizma prilikom premeštanja osetljivog bilja unutar označenog zaraženog i ugroženog područja, nalažu se sledeće mere:
1) osetljivo bilje gajeno na mestu proizvodnje na kojem nisu primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom, kao i u njegovoj neposrednoj blizini, od početka poslednjeg potpunog ciklusa vegetacije i na kojem pregledom nisu utvrđeni simptomi zaraze štetnim organizmom, mora da prati isprava, odnosno biljni pasoš kada se premešta sa mesta proizvodnje;
2) zabrana premeštanja i uništavanje spaljivanjem osetljivog bilja gajenog na mestu proizvodnje na kojem su primećeni simptomi zaraze štetnim organizmom ili u njegovoj neposrednoj blizini, od početka poslednjeg potpunog ciklusa vegetacije ili na kojem je potvrđena zaraza štetnim organizmom;
3) uništavanje osetljivog bilja gajenog na mestima kao što su šume, javni ili privatni vrtovi ili parkovi, na kojima je potvrđena zaraza štetnim organizmom ili koje pokazuje simptome slabe vitalnosti ili se to bilje nalazi na području na kojem se sprovode mere iskorenjivanja štetnog organizma, tako da ako se zaraza utvrdi:
- u periodu od 1. novembra do 1. aprila - poseče u tom periodu, ili
- u periodu od 2. aprila do 31. oktobra - poseče bez odlaganja.
Pored mera iz podtačke 3) ove tačke sprovodi se i laboratorijsko testiranje na prisustvo štetnog organizma u slučaju da se to bilje nalazi u delu ugroženog područja. Ako se laboratorijskim testiranjem potvrdi zaraza štetnim organizmom, sprovodi se mera uništavanja zaraženog bilja, uključujući i osetljivo bilje koje se nalazi u poluprečniku od najmanje 50 m oko zaraženog bilja, a u svakom slučaju unutar poluprečnika kojim je obuhvaćeno najmanje 10 osetljivih biljaka (žarište zaraze). Osetljivo bilje koje se nalazi unutar poluprečnika od najmanje 50 m oko žarišta zaraze mora se pregledati svaka dva meseca u periodu od najmanje godinu dana nakon što je zaraženo bilje uklonjeno (zaštitni pojas). Ako se u tom periodu potvrdi u blizini još jedna zaraza štetnim organizmom, granice zaraženog i ugroženog područja se menjaju u