Na osnovu člana 107. stav 5. Zakona o osiguranju ("Službeni glasnik RS", br. 55/2004, 61/2005, 101/2007 i 107/2009),
Guverner Narodne banke Srbije donosi

ODLUKU

O BLIŽIM KRITERIJUMIMA I NAČINU OBRAČUNAVANjA MATEMATIČKE REZERVE I REZERVE ZA UČEŠĆE U DOBITI

(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 7 od 19. februara 2010, 93/11, 87/12)

1.
Ovom odlukom utvrđuju se bliži kriterijumi i način na koji društvo za osiguranje (u daljem tekstu: društvo) obračunava matematičku rezervu i rezervu za učešće u dobiti.
2.
Društvo matematičku rezervu obrazuje i obračunava za izmirivanje budućih obaveza po osnovu dugoročnih ugovora o životnom osiguranju, i to za:
- osiguranje života,
- rentno osiguranje,
- dopunsko zdravstveno osiguranje uz osiguranje života,
- dobrovoljno penzijsko osiguranje,
- druge vrste životnih osiguranja.
Pri obračunu matematičke rezerve društvo uzima u obzir godine starosti koje lice ima pri zaključenju ugovora o osiguranju, s tim što se kod uzajamnog osiguranja dva lica mogu uzeti u obzir godine starosti i jednog i drugog lica.
3.
Društvo, pored matematičke rezerve, obrazuje i rezervu za učešće u dobiti - i to kad osiguranici prihvate da snose rizik deponovanja i ulaganja sredstava tehničkih rezervi.
4.
Sredstva matematičke rezerve i rezerve za učešće u dobiti obrazuju se u iznosu koji obezbeđuje ispunjavanje svih obaveza koje je društvo preuzelo ugovorom o osiguranju.
5.
Matematička rezerva i rezerva za učešće u dobiti obračunavaju se posebno za svaki ugovor o osiguranju, odnosno za svako osigurano lice - poslednjeg dana tekućeg obračunskog perioda, i to:
- 31. decembra tekuće godine (godišnji obračun),
- 31. marta, 30. juna i 30. septembra tekuće godine (obračuni u toku godine),
- na dan prenosa portfelja osiguranja.
6.
Matematička rezerva se po pravilu obračunava dovoljno opreznom aktuarski priznatom prospektivnom metodom: ili neto metodom, ili bruto - cilmer (Ziellmer) metodom (u daljem tekstu: cilmer metoda) - kao razlika sadašnje vrednosti budućih obaveza osiguravača utvrđenih ugovorom o osiguranju i sadašnje vrednosti budućih uplata premije.
Premija koja se koristi u obračunu matematičke rezerve ne može biti viša od tehničke premije koja je ugovorena u momentu zaključenja ugovora o osiguranju i koju plaća ugovarač osiguranja, i mora biti dovoljna za izmirenje obaveza društva, odnosno za obrazovanje onog iznosa matematičke rezerve koji će biti dovoljan za izmirenje tih obaveza.
Matematička rezerva može sadržati i dodatne iznose za obezbeđenje izmirenja obaveza iz ugovora o osiguranju u slučaju povećanja rizika (znatnije promene verovatnoće smrtnosti, promene kamatne stope usled promene prinosa državnih hartija od vrednosti i sl.), s tim što se ovi rizici ne mogu utvrđivati na osnovu proizvoljnih procena, već na osnovu aktuarski priznate procene budućih obaveza.
7.
Za obračun smanjenja matematičke rezerve za neamortizovane stvarne troškove provizije zaključenja ugovora o osiguranju koristi se cilmer metoda, pri čemu stopa cilmerizacije u tom slučaju ne može biti veća od 3,5% ugovorene osigurane sume.
Ako se provizija iz stava 1. ove tačke isplaćuje duže od jedne godine, matematička rezerva obračunata po cilmer metodi ne može biti niža od iznosa koji obezbeđuje isplatu ugovorene osigurane sume.
Kod obračuna u smislu stava 1. ove tačke, stopa cilmerizacije iz tog stava primenjuje se na svaki pojedinačni ugovor o osiguranju, i to sve vreme trajanja osiguranja.
8.
Metoda obračuna matematičke rezerve ne može se proizvoljno menjati, niti se može menjati na način kojim se obrazuje niža matematička rezerva.
9.
Ako se pri obračunu matematičke rezerve dobije negativan rezultat, matematička rezerva svodi se na nulu (0).
Matematička rezerva se na dan obračuna dobija linearnom interpolacijom matematičkih rezervi obračunatih na početku i na kraju tekuće godine osiguranja, i ne koriguje se za iznos preplate ili zaostatka u plaćanju premije na taj dan.
Ako je otkupna vrednost osiguranja zagarantovana, iznos matematičke rezerve mora biti najmanje u visini te vrednosti.
10.
Matematička rezerva osiguranja zaključenih u stranoj valuti obračunava se posebno za svaku valutu i iskazuje i u toj valuti i u dinarima, prema srednjem kursu Narodne banke Srbije na dan obračuna ove rezerve.
11.
Kamatna stopa i tablice verovatnoće koji se koriste, odnosno primenjuju u obračunu matematičke rezerve moraju biti jednaki kamatnoj stopi i tablicama verovatnoće iz tarifnog sistema na osnovu kog je zaključen ugovor o osiguranju (u daljem tekstu: tarifni sistem).
12.
Društvo je dužno da kamatnu stopu koju koristi u obračunu matematičke rezerve odredi oprezno i u iznosu koji obezbeđuje sigurnost isplate ugovorene naknade osiguranicima, kao i da uzme u obzir sigurnost deponovanja i ulaganja sredstava te rezerve i visinu prinosa koji se ostvaruje po ovom osnovu.
Kamatna stopa koja se koristi u obračunu matematičke rezerve ne može biti viša od najviše kamatne stope utvrđene ovom odlukom.
Društvo može izuzetno, u slučaju utvrđenog povećanja rizika (znatnije smanjenje