Na osnovu člana 9. stav 5. Zakona o platnom prometu ("Službeni list SRJ", br. 3/2002 i 5/2003 i "Službeni glasnik RS", broj 43/2004),
Guverner Narodne banke Srbije donosi

ODLUKU

O OBLIKU, SADRŽINI I NAČINU KORIŠĆENjA JEDINSTVENIH INSTRUMENATA PLATNOG PROMETA

(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 57 od 25. maja 2004; 82/2004)

1.
Ovom odlukom propisuju se oblik, sadržina i način korišćenja jedinstvenih instrumenata platnog prometa (u daljem tekstu: instrumenti) kojima se vrše plaćanja ili naplate s računa - gotovim novcem i bezgotovinski.
2.
Instrumenti, u smislu ove odluke, jesu:
- nalog za uplatu i nalog za isplatu (instrumenti gotovinskog platnog prometa),
- nalog za prenos i nalog za naplatu (instrumenti bezgotovinskog platnog prometa).
3.
Nalog za uplatu je gotovinski instrument koji se koristi za uplate u gotovom novcu u korist računa (uplate dnevnog pazara, plaćanje obaveza u gotovom novcu i druge uplate u korist računa).
Naloga za uplatu sadrži sledeće elemente:
1) naziv uplatioca,
2) naziv primaoca,
3) broj računa primaoca,
4) oznaku valute,
5) iznos,
6) svrhu uplate,
7) šifru plaćanja,
8) broj modela poziva na broj odobrenja,
9) poziv na broj odobrenja,
10) mesto i datum prijema,
11) datum valute,
12) pečat i potpis uplatioca (overu).
Nalog za uplatu banka može izvršiti i kada on ne sadrži sve elemente iz stava 2. ove tačke ako utvrdi da su elementi koji su navedeni u nalogu dovoljni za njegovo izvršenje.
4.
Nalog za isplatu je gotovinski instrument kojim pravno ili fizičko lice podiže sa svog računa sredstva u gotovom novcu ili kojim na teret svog računa nalaže isplatu u gotovom novcu primaocu koji nema račun kod banke iz člana 2. tačka 10. Zakona o platnom prometu (u daljem tekstu: banka).
Nalog za isplatu sadrži sledeće elemente:
1) naziv isplatioca,
2) naziv primaoca,
3) broj računa isplatioca,
4) oznaku valute,
5) iznos,
6) svrhu isplate,
7) šifru plaćanja,
8) broj modela poziva na broj zaduženja,
9) poziv na broj zaduženja,
10) mesto i datum prijema,
11) datum valute,
12) potpis primaoca i broj lične karte,
13) pečat i potpis isplatioca (overu).
Nalog za isplatu banka može izvršiti i kada on ne sadrži sve elemente iz stava 2. ove tačke ako utvrdi da su elementi koji su navedeni u nalogu dovoljni za njegovo izvršenje.
5.
Nalog za prenos koristi se kada dužnik nalaže banci da na teret njegovog računa prenese sredstva u korist računa poverioca, za prenos sredstava između dva računa istog klijenta, kao i za evidentiranje istog iznosa sredstava na teret i u korist istog računa po osnovu izmirivanja međusobnih novčanih obaveza (kompenzacija, asignacija, cesija, prenos hartija od vrednosti i dr.).
Nalog za prenos sadrži sledeće elemente:
1) način izvršenja naloga - hitno,
2) naziv dužnika - nalogodavca,
3) naziv poverioca - primaoca,
4) broj računa dužnika - nalogodavca,
5) broj računa poverioca - primaoca,
6) oznaku valute,
7) iznos,
8) svrhu plaćanja,
10) broj modela poziva na broj zaduženja,
11) poziv na broj zaduženja,
12) broj modela poziva na broj odobrenja,
13) poziv na broj odobrenja,
14) mesto i datum prijema,
15) datum valute,
16) pečat i potpis dužnika - nalogodavca (overu).
Nalog za prenos banka može izvršiti i kada on ne sadrži sve elemente iz stava 2. ove tačke ako utvrdi da su elementi koji su navedeni u nalogu dovoljni za njegovo izvršenje.
6.
Nalog za naplatu koristi se kada poverilac, u skladu sa ovlašćenjem dobijenim od dužnika, inicira da se izvrši naplata sredstava s računa dužnika (pismeno ovlašćenje koje dužnik daje svojoj banci i svom poveriocu, naplata dospelih hartija od vrednosti, menica).
Nalog za naplatu koristi se i kod naplate na osnovu izvršenih rešenja izdatih na osnovu zakona, odnosno na osnovu izvršenih sudskih rešenja.
Nalog za naplatu sadrži sledeće elemente:
1) naziv dužnika,
2) naziv poverioca - nalogodavca,
3) broj računa dužnika,
4) broj računa poverioca - nalogodavca,
5) oznaku valute,
6) iznos,
7) svrhu plaćanja,
8) šifru plaćanja,
9) broj modela poziva na broj zaduženja,
10) poziv na broj zaduženja,
11) broj modela poziva na broj odobrenja,
12) poziv na broj odobrenja,
13) mesto i datum prijema,
14) datum valute,
15) pečat i potpis poverioca - nalogodavca (overu).
Nalog za naplatu banaka može izvršiti i kada on ne sadrži sve elemente iz stava 3. ove tačke ako utvrdi da su elementi koji su navedeni u nalogu dovoljni za njegovo izvršenje.
7.
Instrumenti iz tačke 2. ove odluke mogu biti u pisanoj ili elektronskoj fommi, ili usmeni.
Instrumenti iz tačke 2. ove odluke u pisanoj formi su obrasci pravougaonog oblika i jedinstvenih dimenzija 99x210mm, što odgovara 1/3 papira formata A4.
Izgled i raspored elemenata na instrumentima u pisanoj formi daju se u Prilogu 1, koji je odštampan uz ovu odluku i njen je sastavni deo.
Instrumenti iz tačke 2. ove odluke u elektronskoj formi sadrže elemente iz tačke 5. stav 2. i tačke 6. stav 3. te odluke i ispostavljaju se u skladu sa odlukom kojom se uređuje elektronski način obavljanja platnog prometa i uputstvom kojim se uređuju format i namena poruka za razmenu podataka u obavljanju platnog prometa.
Instrumente iz tačke 2. ove odluke koji se ispostavljaju usmeno banka može izvršiti i kada oni ne sadrže sve elemente predviđene tom odlukom ako utvrdi da su elementi koje sadrže ti instrumenti dovoljni za njihovo izvršenje i da su dati u skladu sa ugovorom koji zaključuju banka i klijent.
8.
Sadržaj i način popunjavanja elemenata na instrumentima iz tačke 2. ove odluke dati su u Prilogu 2, koji je odštampan uz tu odluku i njen je sastavni deo.
Podaci na elementima instrumenata iz tačke 2. ove odluke ispisuju se opisno i numeričkim znakovima i raspoređeni su na tim instrumentima prema karakteru tih znakova.
Instrumenti iz tačke 2. ove odluke izdaju se i popunjavaju na srpskom jeziku - ćiriličnim, odnosno latiničnim pismom.
9.
Instrumenti iz tačke 2. ove odluke čiji podaci na elementima nisu popunjeni u skladu sa tom odlukom, koje nije potpisalo ovlašćeno lice i nisu izdati ni štampani u skladu sa ovom odlukom - vratiće se podnosiocu u skladu s članom 9. Zakona o platnom prometu.
10.
Za ispravku grešaka nastalih u obradi podataka na elementima (storno) banka koristi interni nalog za prenos, čiji oblik i sadržinu sama utvrđuje.
11.
Ček, platna kartica i akreditiv su instrumenti plaćanja, odnosno instrumenti za raspolaganje sredstvima s računa na osnovu kojih se ispostavljaju instrumenti iz tačke 2. ove odluke.
Ček koriste fizička i pravna lica - za isplatu gotovog novca na teret računa izdavaoca čeka i za bezgotovinska plaćanja. Oblik, sadržinu i način upotrebe čeka utvrđuje banka, u skladu sa svojim potrebama i Zakonom o čeku ("Službeni list FNRJ", broj 105/46, "Službeni list SFRJ", br. 12/65, 50/71 i 52/73 i "Službeni list SRJ", broj 46/96).
Platna kartica se koristi za bezgotovinsko plaćanje i za podizanje gotovog novca kod izdavaoca kartice ili preko bankomata. Oblik, sadržinu i način upotrebe platne kartice utvrđuje banka, u skladu sa svojim potrebama i međunarodnim standardima.
Akreditiv se koristi kada klijent nalaže banci kod koje ima otvoren račun da određena sredstva, uz određene uslove, stavi na raspolaganje pravnom ili fizikom licu kod iste ili kod druge banke. Vrstu akreditiva, uslove otvaranja i način njegovog korišćenja utvrđuju banka i klijent -