Na osnovu člana 15. stav 1. Zakona o Narodnoj banci Srbije ("Službeni glasnik RS", br. 72/2003, 55/2004 i 44/2010) i člana 11. stav 7, člana 17. stav 9. i člana 25. Zakona o zaštiti korisnika finansijskih usluga ("Službeni glasnik RS", broj 36/2011),
Izvršni odbor Narodne banke Srbije donosi

ODLUKU

O USLOVIMA I NAČINU OBRAČUNA EFEKTIVNE KAMATNE STOPE I IZGLEDU I SADRŽINI OBRAZACA KOJI SE URUČUJU KORISNIKU

(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 65 od 2. septembra 2011)

Osnovne odredbe

1.
Ovom odlukom bliže se utvrđuju uslovi i način obračuna efektivne kamatne stope, izgled i sadržina obrazaca na kojima se ponuda uručuje korisniku, kao i forma i sadržina obrazaca plana otplate kredita/finansijskog lizinga/isplate depozita i pregleda obaveznih elemenata kredita/finansijskog lizinga/depozita.
2.
Pojedini pojmovi, u smislu ove odluke, imaju sledeće značenje:
1) korisnik je fizičko lice koje koristi bankarske usluge i usluge finansijskog lizinga (u daljem tekstu: lizing);
2) diskontovanje je svođenje na sadašnju vrednost svih novčanih tokova, odnosno svih novčanih primanja i svih novčanih izdataka po osnovu korišćenja finansijskih usluga primenom diskontne stope;
3) plan isplate depozita, odnosno otplate kredita/lizinga je tabelarni pregled svih hronološki prikazanih novčanih tokova (primanja i izdataka) u vezi s položenim depozitom, odnosno primljenim kreditom/lizingom i sastavni je deo ugovora o depozitu, odnosno kreditu/lizingu;
4) učešće kod ugovora o kreditu/lizingu označava novčana sredstva kojima se u određenom iznosu učestvuje u finansiranju.
Uslovi i način obračuna efektivne kamatne stope
3.
Efektivna kamatna stopa je diskontna stopa iskazana na godišnjoj osnovi, koja izjednačava sadašnju vrednost svih novčanih tokova po osnovu korišćenja finansijskih usluga i koja se, primenom metode pokušaja i linearne interpolacije, izračunava na osnovu sledeće formule:
Formula
pri čemu je:
NNTk - neto novčani tok, odnosno razlika između novčanih primanja i novčanih izdataka korisnika u određenom periodu k;
d/t - zbir (1) broja dana od datuma nultog perioda do 31. decembra te godine, kao dela broja dana u godini nultog perioda, (2) broja godina od godine novčanog toka koji se diskontuje do godine nultog perioda ali ne uključujući te dve godine i (3) broja dana od datuma početka novčanog toka koji se diskontuje, kao dela broja dana u godini tog novčanog toka do 31. decembra prethodne godine - izračunat primenom sledećih formula:
Formula
dat(0) - datum nultog perioda, a dat(k) - datum perioda u kome je novčani tok koji se diskontuje.
Efektivna kamatna stopa iskazuje se u procentima s dve decimale, uz zaokruživanje druge decimale, i važi na dan obračuna.
Efektivna kamatna stopa je najmanje jednaka ugovorenoj kamatnoj stopi.
Izuzetno od stava 3. ove tačke, kad je efektivna kamatna stopa, obračunata u skladu sa odredbama ove odluke, manja od ugovorene kamatne stope ili ne može da se izračuna (npr. zbog relativno velikog iznosa depozita koji služi kao obezbeđenje kredita u odnosu na iznos tog kredita) - banka je dužna da o tome obavesti korisnika, kao i da pruži objašnjenje zbog čega je efektivna kamatna stopa manja, odnosno zbog čega nema ekonomski smisleno rešenje (npr. kad ima negativnu vrednost ili je nije moguće izračunati).
Za potrebe obračuna efektivne kamatne stope banka i davalac lizinga koriste plan isplate, odnosno planove otplate propisane tač. 14, 15. i 16. ove odluke.
4.
Pod novčanim tokovima iz tačke 3. stav 1. ove odluke podrazumevaju se sva novčana primanja i svi novčani izdaci korisnika koji nastaju povodom korišćenja kredita/lizinga, odnosno polaganja depozita, čiji je period nastanka uređen ugovorom, izuzev za kredite/lizinge, odnosno depozite iz tač. od 5. do 10. te odluke, kod kojih se period nastanka i iznos novčanog toka utvrđuju u skladu s tim tačkama.
5.
Kod kredita/depozita/lizinga kod kojih su elementi na osnovu kojih se obračunava efektivna kamatna stopa ugovoreni kao promenljivi - za potrebe obračuna ove stope uzima se vrednost tih elemenata na dan ovog obračuna.
6.
Kod kredita po kojima korisnik, u skladu sa ugovorom, samostalno odlučuje o dinamici povlačenja sredstava (kreditne linije, dozvoljeno prekoračenje po tekućem računu, kreditne kartice i sl.) - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će ukupan iznos odobrenog kredita biti povučen odmah u celosti.
Kod kredita po kojima korisnik, u skladu sa ugovorom, samostalno odlučuje o dinamici povlačenja sredstava, ali u okviru ugovorom utvrđenih limita koji se odnose na iznose povlačenja i periode u kojima se sredstva povlače - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će sredstva biti povučena na najraniji datum predviđen ugovorom, u iznosu limita utvrđenog ugovorom.
7.
Kod kredita/lizinga po kojima su ugovorom predviđene različite kamatne stope za ugovorom utvrđene periode povlačenja sredstava ili iznose korišćenja kredita - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će sredstva biti povučena i korišćena po najvišoj kamatnoj stopi utvrđenoj ugovorom.
8.
Kod kredita po kojima korisnik, u skladu sa ugovorom, samostalno odlučuje o iznosu otplate iznad ugovorom utvrđenog minimalnog iznosa (npr. kreditne kartice) - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će iznos otplate biti jednak minimalnom iznosu koji je ugovoren.
9.
Kod kredita/lizinga za koje je ugovorom predviđeno više mogućih datuma otplate - efektivna kamatna stopa izračunava se uz pretpostavku da će otplata biti izvršena na najraniji ugovoreni datum.
10.
Kod depozita po viđenju, kao i kod kredita kod kojih ugovorom nisu utvrđeni iznos otplate i period na koji se kredit odobrava - efektivna kamatna stopa izračunava se pod pretpostavkom da će depozit biti oročen, odnosno kredit odobren na period od godinu dana i isplaćen, odnosno otplaćen u dvanaest jednakih mesečnih rata.
11.
Banka i davalac lizinga su dužni da pri obračunu efektivne kamatne stope u predugovornoj fazi (oglašavanje i ponuda) s pažnjom dobrog privrednika procene iznos svih elemenata na osnovu kojih se obračunava ta stopa a čiji tačan iznos nije poznat u ovoj fazi.
Izuzetno od stava 1. ove tačke, kad se efektivna kamatna stopa obračunava za potrebe oglašavanja, banka nije dužna da procenjuje visinu troškova sporednih usluga koje su uslov za zaključenje ugovora o kreditu/lizingu.

Izgled i sadržina obrazaca koji se uručuju korisniku

12.
Banka i davalac lizinga su dužni da korisniku, pre zaključenja ugovora o depozitu, kreditu/platnim karticama, lizingu, dozvoljenom prekoračenju, odnosno otvaranju i vođenju računa uruče ponudu sačinjenu na odgovarajućem obrascu Priloga 1.
13.
Banka i davalac lizinga su dužni da korisniku, uz primerak zaključenog ugovora o depozitu/kreditu, dozvoljenom prekoračenju računa, odnosno lizingu, uruče pregled obaveznih elemenata tog ugovora sačinjen na odgovarajućem obrascu Priloga 2.
Banka i davalac lizinga su dužni da korisniku, uz primerak zaključenog ugovora o depozitu (izuzev depozita po viđenju), kreditu, odnosno lizingu, pored pregleda obaveznih elemenata tog ugovora iz stava 1. ove tačke, uruče i plan isplate/otplate sačinjen na odgovarajućem obrascu Priloga 3.
14.
U Prilogu 3, Obrazac 1a - PI DEPOZITA popunjava se na sledeći način:
1) u kolonu Period unosi se redni broj perioda nastanka određenog novčanog toka, pri čemu je nulti period - period prvog novčanog toka ili ugovoreni datum uplate depozita, zavisno od toga koji period nastupa ranije, a poslednji period je period poslednjeg novčanog toka;
2) u kolonu Datum dospeća unosi se ugovorom određen datum nastanka određenog novčanog toka, odnosno pretpostavljeni datum nastanka novčanog toka ako ugovorom nije određen datum (prema kalendarskom broju dana u mesecu i 365/366 dana u godini);
3) u kolonu Uplata depozita unosi se iznos depozita (odnosno dela depozita) koji se uplaćuje na račun banke;
4) u kolonu Propisi u korist korisnika upisuju se iznosi sredstava koje banka obračunava u korist korisnika i pripisuje depozitu (npr. iznos pripisane kamate, bonusi tokom trajanja ili produženja depozita i sl.);
5) u kolonu Izdaci u vezi s depozitom upisuju se druge uplate koje korisnik izvršava u skladu sa ugovorom a koje se ne pripisuju depozitu (npr. naknada za obradu zahteva, naknada za vođenje računa i sl.);
6) u kolonu Drugi izdaci u vezi s depozitom upisuju se zaduženja korisnika koja se obustavljaju na teret depozita (npr. obustava naknade za vođenje računa, poreske obaveze i sl.);
7) u kolonu Isplata depozita upisuje se iznos depozita koji se isplaćuje korisniku;
8) u kolonu Isplata kamate upisuje se iznos kamate koja se isplaćuje korisniku;
9) u kolonu Druge isplate unose se druge isplate koje banka