Na osnovu člana 85. stav 1. tačka 1. Zakona o zadrugama ("Službeni list SRJ", br. 41/96 i 12/98), Skupština Zadružnog saveza Jugoslavije donosi

OPŠTA PRAVILA

ZADRUŽNOG SAVEZA JUGOSLAVIJE

(Objavljena u "Sl. listu SRJ", br. 25 od 22. maja 1998)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilima utvrđuje se primena zadružnih principa: dobrovoljnosti, solidarnosti, demokratičnosti, ekonomskog učešća, jednakog prava upravljanja, samostalnosti, zadružnog obrazovanja i međuzadružne saradnje, kao i druga pitanja od značaja za rad i poslovanje zemljoradničkih zadruga.

Član 2.

Ova pravila i opšti akti za njihovo izvršavanje odnose se na sve zemljoradničke zadruge (u daljem tekstu: zadruga) i njihove saveze.
Ova pravila i opšti akti za njihovo izvršavanje shodno se primenjuju na druge vrste zadruga, osim na omladinske i studentske i stambene zadruge i njihove saveze.

Član 3.

Radi zaštite zakonitosti, tradicije, ugleda i interesa zadrugarstva, zadružni savez koji vrši zadružnu reviziju (u daljem tekstu: revizijski savez) ima pravo i obavezu da preduzme odgovarajuće mere, uključujući i podnošenje zahteva za pokretanje postupka likvidacije, brisanja iz sudskog registra, uskraćivanje poreskih olakšica i preduzimanje drugih mera od strane nadležnih inspekcijskih i drugih organa, ako zadruga u postupku zadružne revizije ne otkloni utvrđene nepravilnosti u osnivanju i poslovanju.

Član 4.

Zadruga se osniva i posluje sa udelima zadrugara, stečenom i nasleđenom zadružnom imovinom, kao i drugim prihodima koje zadruga stiče svojim poslovanjem.
Za poslovanje i rad zadruga mogu se koristiti sredstva domaćih i stranih fizičkih i pravnih lica, koja mogu biti predmet zajedničkih ulaganja, što se uređuje ugovorom zadruge i ulagača.
Udeo zadrugara uplaćuje se prilikom osnivanja ili pristupanja u zadrugu a u jednakom fiksnom iznosu ili u nenovčanim sredstvima (zemljište, pokretna i nepokretna imovina, hartije od vrednosti i drugo).
Bliži uslovi u vezi sa visinom, rokom i načinom uplate udela utvrđuju se opštim aktom zadruge na osnovu kriterijuma utvrđenih ovim pravilima i drugim opštim aktima Zadružnog saveza Jugoslavije (u daljem tekstu: Savez).

Član 5.

Radi ostvarivanja socijalne funkcije zadruge Savez predlaže nadležnim organima donošenje propisa i mera kojima se utvrđuju olakšice i druge pogodnosti za rad zadruga i zadrugara.
Zadruga može koristiti olakšice i druge pogodnosti u poslovanju, utvrđene zakonom i drugim propisima, ako posluje u skladu sa Zakonom o zadrugama (u daljem tekstu: Zakon) i ovim pravilima.

II. ZADRUŽNI PRINCIPI

Član 6.

Princip dobrovoljnosti zasniva se na slobodno izraženoj volji pri osnivanju, pristupanju i istupanju iz zadruge.
Princip dobrovoljnosti podrazumeva i dobrovoljno preuzimanje prava i obaveza.
Princip dobrovoljnosti ne odnosi se na propisane i preuzete obaveze zadruge i zadrugara.

Član 7.

Princip solidarnosti zasniva se na načelu uzajamnosti i samopomoći, kao tradicionalnim vrednostima zadrugarstva.
Zadruga se naročito pridržava principa solidarnosti prilikom korišćenja zadružnih fondova, kao i u slučajevima povrede na radu, teže bolesti, nesreće u domaćinstvu, porodici i sl.

Član 8.

Princip demokratičnosti zasniva se na tome da sva lica koja ispunjavaju uslove utvrđene Zakonom, ovim pravilima i pravilima zadruge, mogu pod istim uslovima steći status zadrugara i imati ista prava, bez obzira na nacionalnu, versku, političku i polnu pripadnost.
Zadruge su demokratske organizacije svojih članova, koji aktivno učestvuju u utvrđivanju odnosa u zadruzi i u donošenju i sprovođenju odluka.
Zadruga je dužna da obezbedi potpunu jednakost i ravnopravnost svojih zadrugara na demokratskim načelima.

Član 9.

Princip ekonomskog učešća zasniva se na obezbeđenju prava zadrugara da, na ravnopravnim osnovama, stiču dobit, odnosno višak prihoda nad rashodima za lične i zajedničke potrebe.
Zadruga stiče sredstva svojim poslovanjem i radom zadrugara.
Učešće zadrugara u raspodeli sredstava mora biti srazmerno njihovom doprinosu.

Član 10.

Princip jednakog prava upravljanja zasniva se na jednakom pravu glasa svih zadrugara u upravljanju zadrugom.
Princip jednakog prava upravljanja sprovodi se neposredno ili preko izabranih predstavnika u organima zadruge.

Član 11.

Princip samostalnosti zasniva se na zadružnoj autonomiji po kojoj su zadruge i zadružni savezi samostalne i nezavisne organizacije u odnosu na političke, verske i druge organizacije i organe.

Član 12.

Princip zadružnog obrazovanja zasniva se na obavezi zadruge da, u granicama mogućnosti i stvarnih potreba, vrši obrazovanje, stručno usavršavanje i informisanje zadrugara i zaposlenih u zadruzi, na osnovu jedinstvenog programa koji utvrđuje i sprovodi Savez.

Član 13.

Princip međuzadružne saradnje zasniva se na obavezi zadruge da sarađuje sa drugim zadrugama.
Savez koordinira međuzadružnu saradnju i sarađuje sa drugim zadružnim savezima u zemlji i inostranstvu.

III. PRIMENA ZADRUŽNIH PRINCIPA

1. Osnivanje i poslovanje zadruge

Član 14.

Zadruga se osniva da bi zadrugarima omogućila da svojim radom i sredstvima ostvare dopunska sredstva i za zadovoljenje socijalnih, kulturnih, obrazovnih i drugih ličnih i zajedničkih potreba.

Član 15.

Zadruga obezbeđuje zadrugarima odgovarajuću pravnu i socijalnu sigurnost za vreme radnog angažovanja.
Organizovanom proizvodnjom i radom preko zadruge, zadrugari obezbeđuju sredstva i veću sigurnost, vrši standard, zadružnu solidarnost i sticanje znanja potrebnih za odgovarajuću proizvodnju.

Član 16.

Zadrugu mogu osnovati fizička lica, u skladu sa Zakonom.
Zadrugu ne mogu osnovati pravna lica.
Zadrugari koji su stekli status zadrugara kao osnivači zadruge i zadrugari koji su taj status stekli posle osnivanja zadruge imaju ista prava i obaveze.

Član 17.

Sredstva za osnivanje i početak rada zadruge obezbeđuju osnivači.
Na osnovu sredstava uloženih za osnivanje i početak rada zadruge ne mogu se sticati druga prava, osim prava na povraćaj valorizovanog udela.

Član 18.

Fizičko ili pravno lice ne može biti vlasnik zadruge.
Sredstva zadruge su u zadružnoj svojini.

Član 19.

Savez pruža informacije, stručnu i drugu pomoć pri osnivanju zadruge, radi osnivanja optimalnog broja zadruga, zaštite i razvoja zadrugarstva.

Član 20.

Zadruga obezbeđuje odgovarajuće materijalne, organizacione, prostorne, kadrovske i druge uslove radi postizanja veće produktivnosti u proizvodnji, prometu i preradi, doradi i povećanja standarda zadrugara u skladu sa ciljevima osnivanja zadruge i opštim aktom Saveza.

Član 21.

Zadruga je dužna da se upiše u zadružni registar koji vodi Savez.
Savez iz stava 1. ovog člana izdaje potvrdu da je zadruga upisana u zadružni registar.
Potvrdu o upisu u zadružni registar zadruga dostavlja organizaciji koja obavlja poslove platnog prometa uz zahtev za otvaranje žiro-računa.

Član 22.

Zadruga može obavljati poslove sa nezadrugarima i za nezadrugare, ako je to u interesu zadrugara, s tim da broj nezadrugara ne može biti veći od ukupnog broja zadrugara.
Poslovi iz stava 1. ovog člana nemaju karakter zajedničke proizvodnje u smislu propisa kojima se uređuju porezi i doprinosi.

2. Uslovi i način sticanja statusa zadrugara

Član 23.

Zadrugar može biti lice koje ispunjava uslove propisane za osnivanje te zadruge.

Član 24.

Uz zahtev za sticanje statusa zadrugara podnose se i dokazi o ispunjenju uslova.
Podaci o dokazima iz stava 1. ovog člana upisuju se u knjigu zadrugara.

Član 25.

Isto lice ne može biti istovremeno zadrugar u više opštih zadruge, osim kada je druga zadruga specijalizovana (žitarska, voćarska, vinogradska, stočarska, pčelarska, domaće radinosti i dr.) ako je to utvrđeno zadružnim