Na osnovu člana 245. stav 1. Zakona o radu ("Službeni glasnik RS", br. 24/05 i 61/05), reprezentativno udruženje poslodavaca u delatnosti ugostiteljstva i turizma - Unija poslodavaca Srbije i reprezentativni sindikati: Samostalni sindikat ugostiteljstva i turizma Srbije i Granski sindikat prehrane, ugostiteljstva, turizma, poljoprivrede, vodoprivrede i duvanske industrije "Nezavisnost", 11. januara 2007. godine, zaključuju

POSEBAN KOLEKTIVNI UGOVOR

ZA DELATNOSTI UGOSTITELjSTVA I TURIZMA SRBIJE

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br, 74 od 9. avgusta 2007)

I. OSNOVNE ODREDBE

1. Predmet kolektivnog ugovora

Član 1.

Ovim kolektivnim ugovorom, u skladu sa zakonom i drugim propisima, uređuju se prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa zaposlenih kod poslodavca, i to: zasnivanje radnog odnosa, radno vreme, odmori i odsustva, zaštita zaposlenih, zarada, naknada zarada i druga primanja, zabrana konkurencije, naknada štete, prestanak radnog odnosa, ostvarivanje i zaštita prava zaposlenih, savet zaposlenih, sindikat zaposlenih, postupak zaključivanja ovog kolektivnog ugovora, međusobni odnosi njegovih učesnika i druga pitanja od značaja za zaposlene i poslodavca.
Poslodavac, u smislu ovog kolektivnog ugovora jeste domaće ili strano pravno i fizičko lice koje zapošljava ili radno angažuje jedno ili više lica i koje je član Unije poslodavaca Srbije u delatnosti ugostiteljstva i turizma.
U postupku kolektivnog pregovaranja i usaglašavanja učestvovali su kao kolektivni član Unija poslodavaca Srbije u delatnosti ugostiteljstva i turizma: Poslovno udruženje hotelsko-ugostiteljske privrede - HORES.

2. Primena

Član 2.

Ovaj kolektivni ugovor se neposredno primenjuje, ako se kolektivnim ugovorom kod poslodavca, ili opštim aktom poslodavca, zaposlenima daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom i ovim kolektivnim ugovorom ili ako pojedina prava i uslovi rada nisu uređeni kolektivnim ugovorom ili opštim aktom kod poslodavca.

3. Odnos zakona, ovog kolektivnog ugovora, kolektivnog ugovora kod poslodavca i ugovora o radu

Član 3.

Odredbe ovog kolektivnog ugovora primenjuju se i obavezuju sve poslodavce koji su u vreme zaključivanja kolektivnog ugovora članovi reprezentativnog udruženja poslodavaca - učesnika ovog kolektivnog ugovora.
Kolektivni ugovor obavezuje i one poslodavce koji naknadno postanu članovi reprezentativnog udruženja poslodavaca - učesnika kolektivnog ugovora i to od dana pristupanja udruženju.
Odredbe ovog kolektivnog ugovora odnose se i primenjuju na zaposlene kod onih poslodavaca koji su članovi reprezentativnog udruženja poslodavaca u delatnosti ugostiteljstva i turizma ili naknadno pristupe udruženju poslodavaca.
Odredbe ovog kolektivnog ugovora odnose se i primenjuju na poslodavce koji pretežno obavljaju sledeće delatnosti:
- hoteli i moteli sa restoranom - 5511;
- hoteli i moteli bez restorana - 5512;
- kampovi i druge vrste smeštaja za kraći boravak - 55207;
- radnička odmarališta, turistički smeštaj u domaćoj radinosti, turističke usluge i posredovanja, ostali smeštaj za kraći boravak u kućama, stanovima i usluge smeštaja za kraći boravak - 5523;
- restorani, kafeterije, kiosci hrane, kafane, poslastičarnice, kola za ručavanje u sredstvima putničkog saobraćaja - 5530;
- barovi, pivnice, vinarnice - 5540;
- kantine - 5551;
- ketering usluge - 5552.

Član 4.

Ovaj kolektivni ugovor, kolektivni ugovor kod poslodavca i drugi opšti akti poslodavca i ugovor o radu ne mogu da sadrže odredbe kojima se zaposlenima daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom.
Ovim kolektivnim ugovorom, kolektivnim ugovorom kod poslodavca i drugim opštim aktom poslodavca mogu da se utvrde veća prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih zakonom, kao i druga prava koja nisu utvrđena zakonom, ako zakonom nije drugačije određeno.

Član 5.

Poslodavac kod koga nije osnovan sindikat, na zahtev nekog od sindikata potpisnika ovog kolektivnog ugovora, dužan je dostaviti pravilnik o radu ili ugovor o radu kojim se uređuju prava, obaveze i odgovornosti zaposlenog.

Član 6.

Učesnici ovog kolektivnog ugovora su saglasni da će preduzimati mere u cilju ostvarivanja uslova za primenu odredaba ovog kolektivnog ugovora.

II. ZASNIVANjE RADNOG ODNOSA

1. Uslovi za zasnivanje radnog odnosa

Član 7.

Radni odnos sa poslodavcem može da zasnuje lice koje ispunjava, pored zakonom utvrđenih uslova i druge uslove za rad na određenim poslovima, utvrđene pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova.
Pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova se utvrđuju: organizacioni delovi kod poslodavca, vrsta poslova, stepen stručne spreme i drugi posebni uslovi za rad na tim poslovima.
Pravilnik o organizaciji i sistematizaciji poslova donosi direktor, odnosno preduzetnik, koji ima preko pet zaposlenih.

2. Premeštaj zaposlenih u drugo mesto rada

Član 8.

Zaposleni može u toku rada biti premešten da obavlja sve poslove koji odgovaraju stepenu stručne spreme za koji je zaključio ugovor o radu, ako to zahtevaju potrebe procesa rada i organizacije rada, u skladu sa kolektivnim ugovorom kod poslodavca.
Zaposleni može da se premesti na rad kod istog poslodavca iz jednog u drugo mesto bez njegovog pristanka:
1) ako je delatnost poslodavca takve prirode da se rad obavlja u mestu van sedišta poslodavca, odnosno njegovog organizacionog dela, u skladu sa kolektivnim ugovorom kod poslodavca,
2) ako je udaljenost od mesta u kome zaposleni radi do mesta u koje se premešta na rad manja od 50 km u jednom pravcu ili su mesto rada i mesto u koje se zaposleni premešta na teritoriji iste opštine, odnosno grada, a organizovan je redovan prevoz koji omogućava blagovremeni dolazak na rad i povratak sa rada i obezbeđena je naknada prevoza u visini cene koštanja karte prevoza u javnom saobraćaju.
Zaposlena žena za vreme trudnoće ili sa detetom ometenim u razvoju i zaposleni kod koga je utvrđena invalidnost, ne mogu da budu premešteni u smislu stava 1. ovog člana.

3. Stupanje na rad zaposlenog

Član 9.

Zaposleni ostvaruje prava i obaveze iz radnog odnosa danom stupanja na rad.
Ako zaposleni ne otpočne sa radom danom utvrđenim ugovorom o radu, a za to nema opravdane razloge, smatraće se da nije zasnovao radni odnos sa poslodavcem.
Kao opravdani razlozi zbog kojih zaposleni nije u mogućnosti da stupi na rad, smatraju se:
1) bolest zaposlenog,
2) teža bolest člana uže porodice zaposlenog,
3) smrtni slučaj člana uže porodice,
4) poziv vojnih ili državnih organa na vojnim dužnostima ili na zahtev organa unutrašnjih poslova i sl.,
5) prirodne pojave ili viša sila koje su uzrok što zaposleni nije bio u stanju da se javi na rad, ili je bio sprečen da određenog dana stupi na posao (zemljotresi, poplave i dr.).
Pod opravdanim razlozima u odnosu na razloge navedene u stavu 3. ovog člana smatra se i nemogućnost dolaska zaposlenog usled zastoja u saobraćaju, ako je prebivalište zaposlenog van sedišta preduzeća, a zaposleni je dužan da obavesti poslodavca da je sprečen da otpočne sa radom ukoliko je u mogućnosti.

4. Ugovor o radu

Član 10.

Ugovor o radu smatra se zaključenim kada ga potpišu poslodavac i lice koje zasniva radni odnos sa poslodavcem.
Ugovor o radu pored sadržine propisane zakonom sadrži i:
1) uslove i okolnosti pod kojima zaposleni može biti raspoređen na druge poslove kod poslodavca,
2) radne obaveze zaposlenog, osim ako nisu utvrđene kolektivnim ugovorom kod poslodavca, odnosno pravilnikom o radu;
3) pravo na posebne stimulacije u slučaju natprosečnih rezultata rada (posebna plaćena odsustvovanja sa rada, pravo na dalje stručno usavršavanje, pravo na uvećanu zaradu i sl.).
Ugovor o radu, pored podataka iz stava 2. ovog člana, sadrži i podatak da li je zaposleni radni odnos zasnovao sa probnim radom, odnosno u svojstvu pripravnika.

5. Probni rad

Član 11.

Ugovorom o radu poslodavac može da ugovara probni rad sa zaposlenim.
Probni rad može da traje najduže šest meseci.
Za vreme probnog rada poslodavac i zaposleni mogu da otkažu ugovor o radu sa otkaznim rokom.
Otkazni rok iz prethodnog stava ovog člana iznosi pet radnih dana.
Probni rad se ne može ugovarati sa pripravnikom.
Zaposlenom, koji za vreme probnog rada nije pokazao radne i stručne sposobnosti, prestaje radni odnos danom isteka roka utvrđenog ugovorom o radu.

Član 12.

Kolektivnim ugovorom kod poslodavca ili opštim aktom kod poslodavca, bliže se uređuju elementi i kriterijumi probnog rada.

6. Radni odnos na određeno vreme

Član 13.

Kolektivnim ugovorom kod poslodavca mogu se bliže urediti slučajevi i