Na osnovu člana 245. stav 1. i člana 263. stav 2. Zakona o radu ("Službeni glasnik RS", br. 24/2005, 61/2005 i 54/2009),
Reprezentativni sindikati, i to: Sindikat radnika građevinarstva i industrije građevinskog materijala Srbije i Granski sindikat građevinarstva, industrije građevinskog materijala, drvne industrije i putne privrede "Nezavisnost" i Reprezentativno udruženje poslodavaca - Unija poslodavaca Srbije, u delatnostima građevinarstva i industrije građevinskog materijala, u Beogradu, 14. februara 2012. godine, zaključuju

POSEBAN KOLEKTIVNI UGOVOR

ZA GRAĐEVINARSTVO I INDUSTRIJU GRAĐEVINSKOG MATERIJALA SRBIJE

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 15 od 2. marta 2012, 21/12)

I. OPŠTE ODREDBE

Član 1.

Poseban kolektivni ugovor za građevinarstvo i industriju građevinskog materijala Srbije (u daljem tekstu: Kolektivni ugovor), primenjuje se na sve poslodavce koji obavljaju pretežnu delatnost u oblasti građevinarstva i industrije građevinskog materijala - članove Udruženja poslodavaca - učesnika Kolektivnog ugovora, kao i na sve zaposlene kod ovih poslodavaca.
Poslodavcem, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se domaće, odnosno strano pravno ili fizičko lice koje zapošljava, odnosno radno angažuje, jedno ili više lica i koje obavlja pretežnu delatnost u oblasti građevinarstva i industrije građevinskog materijala u skladu sa Uredbom o klasifikaciji delatnosti ("Službeni glasnik RS", broj 54/2010), a prema Prilogu 1, pod nazivom "Klasifikacija delatnosti", koji je sastavni deo Kolektivnog ugovora.
Kolektivni ugovor se primenjuje i na poslodavce koji obavljaju pretežnu delatnost u oblasti građevinarstva i industrije građevinskog materijala, a koji su naknadno postali članovi Udruženja poslodavaca - učesnika Kolektivnog ugovora i to od dana pristupanja Udruženju.
Kolektivni ugovor se primenjuje i na poslodavce koji obavljaju pretežnu delatnost u oblasti građevinarstva i industrije građevinskog materijala, a koji nisu članovi Udruženja poslodavaca - učesnika Kolektivnog ugovora, od dana stupanja na snagu odluke nadležnog ministra koja ovu obavezu propisuje, u skladu sa Zakonom o radu (u daljem tekstu: Zakon).

Član 2.

Kolektivnim ugovorom, u skladu sa Zakonom i drugim propisima, uređuju se prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa zaposlenih kod poslodavaca, i to:
- zasnivanje radnog odnosa,
- radno vreme,
- odmori i odsustva,
- zaštita zaposlenih,
- zarada, naknade zarade i druga primanja,
- zabrana konkurencije,
- naknada štete,
- prestanak radnog odnosa, ostvarivanje i zaštita prava zaposlenih,
- savet zaposlenih,
- sindikat zaposlenih,
- prava, obaveze i odgovornosti zaposlenih i poslodavaca u oblasti bezbednosti i zdravlja na radu,
- postupak izbora i način rada predstavnika zaposlenih i odbora za bezbednost i zdravlje na radu,
- broj predstavnika zaposlenih kod poslodavca kao i njihov odnos sa sindikatom,
- postupak zaključivanja, izmena i dopuna ovog kolektivnog ugovora, kao i primena ovog kolektivnog ugovora,
- međusobni odnosi učesnika Kolektivnog ugovora,
- i druga pitanja od značaja za zaposlene i poslodavce.

Član 3.

Svi izrazi u Kolektivnom ugovoru koriste se u smislu njihovih značenja iz zakona.
Kolektivni ugovor se neposredno primenjuje.
Izuzetno od člana 1, pojedine odredbe se primenjuju za period utvrđen Kolektivnim ugovorom (osnovna zarada za najjednostavniji posao).
Opštim aktom poslodavca smatraju se kolektivni ugovor i pravilnik o radu, kojima se mogu utvrditi i veća prava i povoljniji uslovi rada, od prava i uslova rada, utvrđenih Kolektivnim ugovorom i zakonom.
Ako kod poslodavca koji je član Udruženja poslodavaca učesnika Kolektivnog ugovora, nije organizovan sindikat, poslodavac je dužan da na zahtev Sindikata, potpisnika Kolektivnog ugovora dostavi na uvid važeći opšti akt, odnosno tekst ugovora o radu.

II. RADNI ODNOSI

Član 4.

Zasnivanje radnog odnosa vrši se u skladu sa Zakonom, s tim:
- da je poslodavac, na obrazloženi, pisani zahtev reprezentativnog sindikata - učesnika kolektivnog ugovora kod poslodavca, dužan da omogući uvid u akt kojim se utvrđuju organizacioni delovi kod poslodavca, vrste poslova, vrsta i stepen stručne spreme, broj izvršilaca na određenim poslovima i drugi posebni uslovi za rad na tim poslovima (u daljem tekstu: pravilnik o organizaciji i sistematizaciji poslova), i da se sindikat blagovremeno obavesti o izmenama i dopunama opšteg akta poslodavca;
- da lice sa kojim poslodavac namerava da zasnuje radni odnos treba da bude obavešteno o obavezi pribavljanja dokumenata potrebnim za dokazivanja o ispunjenosti uslova za poslove koje treba da obavlja;
- da poslodavac potpiše ugovor o radu sa licem sa kojim zasniva radni odnos, i to pre početka rada ovog lica, kao i da ovo lice prijavi nadležnim organizacijama za socijalno osiguranje;
- da poslodavac, od lica sa kojim zasniva radni odnos za rad na poslovima sa posebnim uslovima rada, pribavi dokaze o potrebnoj zdravstvenoj sposobnosti od strane nadležne zdravstvene ustanove.
Obaveza poslodavca je da, na obrazložen pisani zahtev, najviše dva puta godišnje, dostavlja reprezentativnim sindikatima kod poslodavca spisak zaposlenih u prethodnom periodu i poslove koji oni obavljaju, te da im omogući uvid u ostvarivanje zakonske obaveze prijavljivanja zaposlenog na obavezno socijalno osiguranje.

Ugovor o radu

Član 5.

Ugovor o radu, pored sadržine propisane Zakonom, može da sadrži i podatak da li je zaposleni radni odnos zasnovao:
- sa prethodnom proverom radnih sposobnosti,
- sa probnim radom, odnosno u svojstvu pripravnika.

Probni rad

Član 6.

Probni rad se ne može ugovoriti sa pripravnikom.
Za vreme probnog rada, poslodavac i zaposleni mogu da otkažu ugovor o radu sa otkaznim rokom.
Otkazni rok iz prethodnog stava ovog člana, iznosi pet radnih dana.
Radne i stručne sposobnosti zaposlenog, za vreme probnog rada, utvrđuje poslodavac na osnovu izveštaja stručnog lica koje je pratilo rad zaposlenog.
Stručno lice koje prati rad zaposlenog za vreme probnog rada određuje poslodavac.
Poslodavac ne može od zaposlenog na probnom radu zahtevati obavljanje poslova za čije vršenje zaposleni nije zasnovao radni odnos.

Radni odnos na određeno vreme

Član 7.

Osim u slučajevima utvrđenim Zakonom, poslodavac može da zasnuje radni odnos na određeno vreme sa zaposlenim u slučaju angažovanja pripravnika radi osposobljavanja za samostalni rad.

Radni odnos za obavljanje poslova sa povećanim rizikom

Član 8.

Poslovi koji se obavljaju sa povećanim rizikom utvrđuju se aktom o proceni rizika.
Poslodavac je dužan da, pre zasnivanja radnog odnosa na poslovima iz prethodnog stava, pribavi od zaposlenog dokaz o utvrđenoj zdravstvenoj sposobnosti za rad na tim poslovima, od strane nadležne zdravstvene ustanove.

Radni odnos sa nepunim radnim vremenom

Član 9.

Radni odnos sa nepunim radnim vremenom, na određeno i neodređeno vreme, zasniva se u skladu sa Zakonom.
Poslovi sa nepunim radnim vremenom utvrđuju se pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova kod poslodavca.

Radni odnos za obavljanje poslova van prostorija poslodavca

Član 10.

Radni odnos može da se zasnuje za obavljanje poslova van prostorija poslodavca.
Ugovor o radu kojim se zasniva radni odnos iz stava 1. ovog člana, pored odredbi iz Zakona, sadrži i mere bezbednosti i zaštite na radu koje je dužan da obezbedi poslodavac zaposlenom i drugim licima, ako obavljaju poslove u ime i za račun poslodavca, a van prostorija poslodavca.

Pripravnici

Član 11.

Radni odnos u svojstvu pripravnika zasniva se sa licem koje prvi put zasniva radni odnos za zanimanje za koje je to lice steklo potrebnu školsku spremu, ako je to kao uslov za rad na određenim poslovima utvrđeno zakonom i pravilnikom o organizaciji i sistematizaciji poslova kod poslodavca.
Pripravnički staž traje:
- na poslovima za koje se traži visoka stručna sprema - 12 meseci;
- na poslovima za koje se traži viša stručna sprema - 9 meseci;
- na poslovima za koje se traži srednja stručna sprema - 6 meseci.
Pripravnički staž može trajati i kraće, ali ne kraće od polovine vremena staža iz prethodnog stava ovog člana, ako se sa pripravnikom zasniva radni odnos, o čemu odluku donosi direktor odnosno drugo ovlašćeno lice poslodavca.
Poslodavac određuje način osposobljavanja pripravnika.
Pripravnički staž utvrđen u smislu stava 2. ovog člana, može da se produži za vreme za koje je pripravnik, u skladu sa zakonom, Kolektivnim