Na osnovu člana 246. stav 1. Zakona o radu ("Službeni glasnik RS", br. 24/05 i 61/05),
Reprezentativni sindikati: Sindikat obrazovanja Srbije, Unija sindikata prosvetnih radnika Srbije i Granski sindikat prosvetnih radnika Srbije "Nezavisnost" i Vlada, zaključuju

POSEBAN KOLEKTIVNI UGOVOR

ZA ZAPOSLENE U OSNOVNIM I SREDNjIM ŠKOLAMA I DOMOVIMA UČENIKA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 12 od 13. februara 2009, 67/11, 1/12)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika (u daljem tekstu: Ugovor) uređuju se prava, obaveze i odgovornosti iz rada i po osnovu rada zaposlenih u osnovnim školama, srednjim školama i domovima učenika (u daljem tekstu: zaposleni) kojima se sredstva za plate obezbeđuju u budžetu Republike Srbije, postupak izmene i dopune Ugovora, kao i međusobni odnosi učesnika Ugovora.

Član 2.

Ugovor se neposredno primenjuje u svim osnovnim školama, srednjim školama i domovima učenika ( u daljem tekstu: ustanove) iz člana 1. Ugovora.
Poslodavac u smislu Ugovora jeste ustanova.
Kolektivnim ugovorom kod poslodavca mogu se utvrditi veća prava od prava utvrđenih Ugovorom, kao i druga prava koja nisu utvrđena Ugovorom, u skladu sa zakonom.

Član 3.

Ugovor se zaključuje na vreme od tri godine.

II. RADNI ODNOSI

1. Zasnivanje radnog odnosa

Član 4.

Radni odnos u ustanovi zasniva se ugovorom o radu sa licem koje, pored zakonskih uslova, ispunjava i posebne uslove utvrđene aktom o organizaciji i sistematizaciji poslova.

Član 5.

Pre početka školske godine, a najkasnije do 15. avgusta, direktori škola dostavljaju liste radnika za čijim je radom u potpunosti ili delimično prestala potreba u tekućoj školskoj godini, koja treba da bude potpisana od strane ovlašćenih predstavnika reprezentativnih sindikata škole. Ukoliko lista nije potpisana od strane ovlašćenih predstavnika sindikata, direktor je dužan da na listi navede razloge zbog kojih to nije učinjeno.
Pre početka školske godine načelnici školskih uprava, predstavnici direktora i predstavnici reprezentativnih sindikata zajednički razmatraju listu zaposlenih za čijim radom je u potpunosti ili delimično prestala potreba u tekućoj školskoj godini.
Izbor i prijem lica u radni odnos, na osnovu konkursa, vrši direktor, pod uslovom da se prethodno preuzimanjem nije mogao zasnovati radni odnos sa licem koje je evidentirano u smislu stava 1. i 2. ovog člana, a ispunjava uslove utvrđene aktom o organizaciji i sistematizaciji poslova.
Ukoliko se uprazni radno mesto, direktor može rasporediti zaposlenog koji radi sa nepunim radnim vremenom u ustanovi, do punog radnog vremena, bez raspisivanja konkursa, u slučaju da na listi radnika za čijim je radom u potpunosti ili delimično prestala potreba nema zaposlenih koji ispunjavaju uslove za rad na tom radnom mestu.
Pre raspisivanja konkursa za prijem u radni odnos, poslodavac je u obavezi da pribavi mišljenje reprezentativnih sindikata ustanove o ispunjenosti uslova iz stava 1. i 2. ovog člana. U slučaju da postoji nesaglasnost, preporuku donosi ministar nadležan za poslove obrazovanja (u daljem tekstu: ministar).
Rok za davanje mišljenja i preporuke je petnaest dana od dana prijema zahteva.
Odredbe ovog člana ne primenjuju na zaposlene u domovima učenika.

Član 6.

Direktor je dužan da obavesti reprezentativni sindikat u ustanovi o izvršenom prijemu u radni odnos u roku od 5 dana.

2. Stručno osposobljavanje i usavršavanje

Član 7.

Zaposleni ima pravo i obavezu da se, u toku radnog odnosa, stalno stručno osposobljava i usavršava i da na osnovu stručnog usavršavanja unapređuje svoj rad.
Poslodavac je obavezan da utvrdi način stručnog osposobljavanja i usavršavanja zaposlenih, u skladu sa prioritetima i programima nadležnog ministarstva i sredstvima obezbeđenim u budžetu jedinice lokalne samouprave.
Ukoliko poslodavac ne obezbedi upućivanje zaposlenog na stručno osposobljavanje i usavršavanje, zaposleni ne može snositi posledice po ovom osnovu.

3. Radno vreme

3.1. Puno radno vreme

Član 8.

Puno radno vreme zaposlenog iznosi 40 časova nedeljno.
Nastavniku, vaspitaču i stručnom saradniku na početku školske godine izdaje se rešenje o godišnjem i nedeljnom zaduženju fonda časova.

3.2. Nepuno radno vreme

Član 9.

Nepuno radno vreme jeste radno vreme koje je kraće od punog radnog vremena, u skladu sa zakonom.
Aktom o organizaciji i sistematizaciji poslova utvrđuju se poslovi na kojima se obavlja rad sa nepunim radnim vremenom.

3.3. Skraćeno radno vreme

Član 10.

Kolektivnim ugovorom kod poslodavca, odnosno pravilnikom o radu, u skladu sa zakonom, utvrđuju se poslovi na kojima se rad obavlja sa skraćenim radnim vremenom, zbog teških, napornih i po zdravlje štetnih uslova rada.

3.4. Prekovremeni rad

Član 11.

Na zahtev poslodavca, zaposleni je dužan da radi duže od punog radnog vremena, u skladu sa Zakonom o radu, i to u slučaju:
1) više sile,
2) prijema i obrade dokumenata i podataka za prijemni ispit,
3) obavljanja završnog i prijemnog ispita,
4) zamene privremeno odsutnog zaposlenog do pet radnih dana u mesecu,
5) izvršavanja drugih poslova - kada je neophodno da se u određenom roku završi posao.
Poslodavac je dužan da zaposlenom, pre početka obavljanja prekovremenog rada, izda rešenje o razlozima i trajanju prekovremenog rada i nalog za isplatu uvećane plate u skladu sa zakonom.

3.5. Raspored radnog vremena

Član 12.

Godišnjim planom rada ustanove utvrđuje se raspored radnog vremena zaposlenih.

4. Odmori i odsustva

4.1. Odmor u toku dnevnog rada

Član 13.

Odmor u toku dnevnog rada traje 30 minuta za puno radno vreme i, po pravilu, ne može se koristiti u prva dva sata nakon početka, niti u poslednja dva sata pre završetka radnog vremena, odnosno za nastavnike tokom neposrednog obrazovno-vaspitnog rada.
Raspored korišćenja odmora u toku dnevnog rada utvrđuje poslodavac.

4.2. Godišnji odmor

Član 14.
U svakoj kalendarskoj godini zaposleni ima pravo na godišnji odmor, u skladu sa zakonom i Ugovorom.
Dužina godišnjeg odmora utvrđuje se tako što se zakonski minimum od 20 radnih dana uvećava po osnovu:
1. doprinosa na radu:
1) za ostvarene izuzetne rezultate - 4 radna dana,
2) za vrlo uspešne rezultate - 3 radna dana,
3) za uspešne rezultate - 2 radna dana;
2. uslova rada:
1) rad sa skraćenim radnim vremenom - 3 radna dana,
2) redovan rad subotom, nedeljom i rad noću - 2 radna dana,
3) rad u dve i više ustanova - 2 radna dana,
4) otežani uslovi rada, u skladu sa opštim aktom ustanove - 2 radna dana;
3. radnog iskustva:
1) od 5 do 10 godina rada - 2 radna dana,
2) od 10 do 20 godina rada - 3 radna dana,
3) od 20 do 30 godina rada - 4 radna dana,
4) preko 30 godina rada - 5 radnih dana;
4. obrazovanja i osposobljenosti za rad:
1) za visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (master akademske studije, specijalističke akademske studije ili specijalističke strukovne studije) u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju, počev od 10. septembra 2005. godine i na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine, po propisu koji je uređivao visoko obrazovanje do 10. septembra 2005. godine - 4 radna dana,
2) za visoko obrazovanje na studijama prvog stepena (osnovne akademske, odnosno strukovne studije), studijama u trajanju od tri godine, više obrazovanje i specijalističko obrazovanje nakon srednjeg obrazovanja - 3 radna dana,
3) za srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine - 2 radna dana,
4) za osnovno obrazovanje, osposobljenost za rad u trajanju od jedne godine, obrazovanje za rad u trajanju od dve godine ili srednje obrazovanje u trajanju od tri godine - 1 radni dan;
5. socijalnih uslova:
1) roditelju, usvojitelju, staratelju ili hranitelju sa jednim maloletnim detetom - 2 radna dana,
2) roditelju, usvojitelju, staratelju ili hranitelju za svako naredno maloletno dete po 1 radni dan,
3) roditelju, usvojitelju, staratelju ili hranitelju sa detetom koje ima poteškoće u razvoju - 3 radna dana,
4) invalidu - 3 radna dana.
Doprinos na radu utvrđuje se opštim aktom poslodavca.

Član 15.

Raspored korišćenja godišnjeg odmora nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika utvrđuje se godišnjim planom rada