Na osnovu člana 43. Zakona o bibliotečko-informacionoj delatnosti ("Službeni glasnik RS", broj 52/11),
Ministar kulture i informisanja donosi

PRAVILNIK

O INVENTARISANjU, OBRADI, REVIZIJI I OTPISU BIBLIOTEČKO-INFORMACIONE GRAĐE I IZVORA, KAO I VOĐENjU EVIDENCIJE O BIBLIOTEČKO-INFORMACIONOJ GRAĐI I IZVORIMA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 47 od 29. maja 2013)

I. Uvodna odredba

Član 1.

Ovim pravilnikom uređuje se inventarisanje, obrada, revizija i otpis bibliotečko-informacione građe i izvora, kao i vođenje evidencije o bibliotečko-informacionoj građi i izvorima.

II. Inventarisanje bibliotečko-informacione građe i izvora

Član 2.

Inventar odnosno evidencija bibliotečko-informacione građe i izvora (u daljem tekstu: inventarisanje) je evidentiranje materijalnog stanja kolekcija kojom se ostvaruje njihova pravna zaštita.
Biblioteke su u obavezi da vrše inventarisanje.

Član 3.

U inventar se evidentira svaka jedinica bibliotečko-informacione građe i izvora.
Biblioteke su obavezne da vode najmanje jedan inventar.
Biblioteke mogu voditi više inventara prema vrsti bibliotečko-informacione građe i izvora, prema vidu nabavke, smeštaju, kolekcijama i slično.

Član 4.

Inventar se vodi u elektronskom obliku ili u obliku ukoričene i prošivene knjige sa označenim stranicama, overenim od strane ovlašćenog lica biblioteke, na čijim koricama je naznačen naziv inventara.
Inventar u elektronskom obliku iz stava 1. ovog člana vodi se u skladu sa zakonom kojim se uređuje elektronski dokument.
Biblioteke koje inventarišu i obrađuju bibliotečko-informacionu građu i izvore u elektronskoj bazi mogu štampati inventarne liste od kojih se formira knjiga inventara nakon završene obrade.
U elektronskoj bazi inventarski brojevi dodeljuju se automatski, prilikom prijema i prvog unosa podataka o jedinici bibliotečko-informacione građe i izvora.
Biblioteke koje primaju obavezni primerak, lokalni obavezni i depozitni primerak bibliotečkih izvora dužne su da odgovarajućim programskim rešenjima obezbede njihovo inventarisanje.

Član 5.

Knjiga inventara sastoji se od inventarnih listova numerisanih brojevima počev od broja 1 ukoričenih u tvrd povez. Prvi i poslednji list ne numerišu se.
Na korice i prvu nenumerisanu stranu knjige inventara unosi se naziv "Inventar", vrsta bibliotečke građe i prvi i poslednji inventarski broj sadržan u njoj.
Knjiga inventara zaključuje se na kraju svake kalendarske godine - 31. decembra. Zaključenje se obavlja tako što se iza poslednjeg inventarskog broja podvuče linija i upisuje se beleška: "Zaključeno s rednim brojem (slovima) u ... godini". S leve strane ispod beleške potpisuje se zaposleni koji vodi knjigu inventara, a s desne strane overava je ovlašćeno lice. Ispod potpisa unosi se datum zaključenja knjige inventara "31. (trideset prvi) decembar ... godine".
Prvi upis u narednoj kalendarskoj godini, nastavlja se sledećim inventarskim brojem.
U skladu sa tipom biblioteke unos podataka u svakoj kalendarskoj godini može početi inventarskim brojem 1.

Član 6.

Inventarska jedinica je primerak bibliotečko-informacione građe ili izvora na bilo kom materijalu ili mediju koja čini celinu i može da se inventariše kao samostalna jedinica.
Redni broj pod kojim se svaka inventarska jedinica inventariše predstavlja inventarski broj.
Svaka jedinica bibliotečko-informacione građe i izvora unosi se u odgovarajuću knjigu inventara kao pojedinačna inventarska jedinica po inventarskom broju.
Inventarski broj iz knjige inventara upisuje se na svaku inventarisanu jedinicu.
Inventarski brojevi obeležavaju se arapskim ciframa.

Član 7.

U Inventar se upisuju sledeći podaci:
1) inventarski broj;
2) datum inventarisanja;
3) skraćeni opis jedinice bibliotečko-informacione građe (autor, naslov, podnaslov, izdanje, mesto izdavanja, izdavač, godina izdavanja);
4) signatura;
5) način nabavke;
6) broj i datum računa;
7) cena inventarske jedinice;
8) identifikacioni broj iz elektronske baze;
9) napomena.
Pored podataka iz stava 1. ovog člana unose se i podaci specifični za pojedine vrste bibliotečko-informacione građe i izvora, i to:
1) za monografske publikacije - oznaka publikacije u više delova, propratna građa;
2) za serijske publikacije i druge kontinuirane izvore - posebna oznaka građe, godište jednog naslova i/ili godina koja se inventariše;
3) za kartografsku građu - posebna oznaka građe, broj listova, tehnika i propratna građa;
4) za zvučnu i video građu - posebna oznaka građe, tehnika zvučnog snimka, tehnički opis i propratna građa;
5) za elektronske publikacije - posebna oznaka građe, odnosno način pristupa elektronskom izvoru;
6) za muzička dela - posebna oznaka građe i propratna građa;
7) za mikrooblik - posebna oznaka građe, tehnički opis i propratna građa;
8) za slikovnu građu - posebna oznaka građe, tehnički opis i propratna građa;
9) za rukopisnu građu - godina i mesto nastanka, posebna oznaka građe i oznaka za publikovanje.
U zavisnosti od tipa biblioteke i njenih potreba mogu se uneti i podaci o državi u kojoj je publikacija objavljena, mestu štampanja i štampariji, dimenziji jedinice, izdavačkoj celini, o vrsti poveza, kao i podatak o međunarodnom identifikatoru jedinice.

Član 8.

U knjigu inventara unose se sve promene vezane za inventarisanu jedinicu.
U slučaju pogrešnog unosa nekog podatka, taj pogrešno uneti podatak precrtava se tankom linijom tako da se može pročitati, a ispravan podatak ispisuje se iznad njega.
Ispravke se overavaju potpisom lica koje vodi knjigu inventara upisivanjem beleške: "Ispravku izvršio ..." u rubrici određenoj za napomene.

III. Obrada bibliotečko-informacione građe i izvora

Član 9.

Bibliotečko-informacionu građu i izvore predstavljaju informacioni izvori u kojima su informacije zabeležene na različitim materijalima i medijima.
Biblioteke izrađuju, formiraju i održavaju različite vrste kataloga u skladu sa strukturom svojih fondova i potrebama korisnika radi obezbeđivanja dostupnosti sadržine bibliotečko-informacione građe i izvora korisnicima.
Katalozi sadrže metapodatke o bibliotečko-informacionoj građi i izvorima.
Katalozi treba da omoguće korisniku: pretraživanje, pronalaženje, identifikaciju, izbor i pristup jedinici bibliotečko-informacione građe.
Katalozi se mogu izrađivati na različitim medijima, zavisno od tehničke opremljenosti biblioteke.

Član 10.

Osnovna jedinica elektronske baze je kataloški zapis koji objedinjuje bibliografske, sadržinske i lokacijske podatke, kao i podatke o dostupnosti jedinice bibliotečko-informacione građe. Struktura kataloškog zapisa zasnovana je na standardizovanom sistemu blokova, polja, potpolja i indikatora propisanih jedinstvenim formatom za mašinski čitljivu katalogizaciju i razmenu bibliografskih podataka.
Svaka jedinica bibliotečko-informacione građe i izvora obrađuje se samo jednom i dostupna je preko uzajamne elektronske baze svim učesnicima u sistemu.

Član 11.

Biblioteke mogu da formiraju i održavaju i lisne kataloge i to: alfabetski (azbučni, abecedni; opšti i/ili posebni prema vrsti građe), stručni, predmetni i druge vrste kataloga.
Osnovna jedinica lisnih kataloga je kataloška jedinica.
Struktura lisnih kataloga je linearna i zasniva se na utvrđenom redosledu kataloških jedinica.

Kataloško-bibliografska obrada

Član 12.

Jedinstvenom kataloško-bibliografskom obradom opisuje se jedinica bibliotečko-informacione građe i izvora (bibliografska jedinica) radi njene identifikacije.
Jedinstvena kataloško-bibliografska obrada zasnovana je na primeni usvojenih