Na osnovu člana 41. stav 2. Zakona o zaštiti prirode ("Službeni glasnik RS", br. 36/09, 88/10 i 91/10 - ispravka),
Ministar prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja donosi
PRAVILNIK
O KRITERIJUMIMA VREDNOVANjA I POSTUPKU KATEGORIZACIJE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 95 od 31. oktobra 2013)
Član 1.
Ovim pravilnikom propisuju se kriterijumi vrednovanja i postupak kategorizacije zaštićenih područja.
Član 2.
Kategorizacija zaštićenog područja (u daljem tekstu: kategorizacija) je vrednovanje i svrstavanje tog područja u jednu od tri kategorije utvrđene zakonom kojim se uređuje zaštita prirode.
Član 3.
Vrednovanje odnosno utvrđivanje vrednosti i značaja zaštićenog područja vrši se u odnosu na:
1) izraženost glavnih prirodnih obeležja, pojava i procesa od interesa za zaštitu područja;
2) funkcije i namene područja.
Član 4.
Kriterijumi vrednovanja glavnih prirodnih obeležja su:
1) autohtonost i autentičnost, odnosno izvornost, posebnost i originalnost obeležja u pogledu porekla, nastanka i rasprostranjenosti;
2) reprezentativnost odnosno izraženost i istaknutost obeležja u pogledu veličine, brojnosti, oblika i izgleda, strukture, sastava, starosti i očuvanosti;
3) raznovrsnost bioloških, geološko-geografskih i predeonih obeležja u pogledu zastupljenosti i međusobnog odnosa elemenata živog sveta (gena, vrsta i ekosistema), objekata i pojava geonasleđa i karakterističnih predela;
4) integralnost odnosno celovitost, zaokruženost i povezanost obeležja u prostornom i funkcionalnom pogledu;
5) estetičnost odnosno lepota, skladnost, privlačnost, neobičnost, spektakularnost i dinamika obeležja.
Član 5.
Kriterijumi vrednovanja funkcije i namene područja obuhvataju stvarni i potencijalni doprinos zaštićenog područja u:
1) naučnim istraživanjima i razvoju nauke;
2) obrazovno-vaspitnim aktivnostima, jačanju kvaliteta prosvetnog rada i širenju svesti o potrebi zaštite;
3) ukupnom očuvanju biološke, geološke i predeone raznovrsnosti i životne sredine i pružanju ekoloških usluga;
4) očuvanju kulturno-istorijskih vrednosti i tradicije (folklora, svetkovina, etnoproizvoda i dr), podizanju kulturnog nivoa i demografskoj obnovi;
5) stvaranju uslova za rekreaciju, odmor, sport i uživanje ljudi u slobodnoj prirodi;
6) održivom razvoju turizma i poljoprivrede, posebno ekoturizma i organske poljoprivrede i očuvanju i obnavljanju starih rasa i sorti;
7) održivom korišćenju prirodnih resursa, posebno obnovljivih izvora energije.
Član 6.
Zaštićeno područje može se svrstati u I kategoriju - međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja ako ispunjava sledeće kriterijume, i to:
1) ima obeležja izvornosti i autentičnosti koja ga čine jedinstvenim ili izuzetno retkim prostorom, prirodnim objektom ili pojavom u Republici Srbiji, i/ili
2) predstavlja u celosti ili sadrži jedinstven odnosno posebno istaknut primer prirodnog nasleđa Republike Srbije po biološkim, geografsko-geološkim i predeonim vrednostima i izraženosti glavnih obeležja tih vrednosti, kao što su veličina, brojnost, oblik i izgled, struktura i sastav, starost, očuvanost i drugo, i/ili
3) na nesumnjiv način izražava izuzetnu raznovrsnost i međusobnu uslovljenost i povezanost živog sveta, abiotičkih faktora i činilaca, obeležja predela i uticaja ljudskog života i rada, i/ili
4) obezbeđuje delotvornu prostornu i funkcionalnu celovitost u odnosu na strateške ciljeve zaštite i održivog korišćenja prirode u Republici Srbiji, i/ili
5) stvara izvanredno upečatljivu sliku lepog, zanimljivog i uzbudljivog u prirodi i omogućava njihovu veoma snažnu percepciju i doživljaj, i/ili
6) obuhvata ili predstavlja deo zvanično ustanovljenih