Na osnovu člana 57. stav 5. Zakona o upravljanju otpadom ("Službeni glasnik RS", br. 36/09 i 88/10),
Ministar životne sredine, rudarstva i prostornog planiranja donosi

PRAVILNIK

O NAČINU I POSTUPKU UPRAVLjANjA OTPADOM OD TITAN-DIOKSIDA, MERAMA NADZORA I MONITORINGA ŽIVOTNE SREDINE NA LOKACIJI

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 1 od 11. januara 2012)

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se način i postupak upravljanja otpadom od titan-dioksida, mere nadzora i monitoringa životne sredine na lokaciji.

Član 2.

Upravljanjem otpadom od titan-dioksida obezbeđuju se uslovi za prevenciju nastajanja, smanjenje i otklanjanje zagađenja izazvanog otpadom od titan-dioksida.

Član 3.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku, imaju sledeće značenje:
1) otpad od titan-dioksida nasta u toku proizvodnje titan-dioksida obuhvata vrste otpada nastale u toku proizvodnje titan dioksida, i to:
(1) čvrst otpad iz sulfatnog postupka je nerastvorljivi ostatak od rude koju sumporna kiselina u toku procesa proizvodnje nije razgradila i zelena galica, odnosno kristalni fero sulfat (FeSO4, H7H2O),
(2) otpad visoke kiselosti iz sulfatnog postupka je matični rastvor nastao filtracijom posle hidrolize titan oksisulfata ((TiO) SO4) i smeša matičnog rastvora i slabo kiselog otpada, koji ukupno sadrži više od 0,5% slobodne sumporne kiseline i raznih teških metala, a koji se razblažuje da sadrži 0,5% ili manje slobodne sumporne kiseline,
(3) otpad niske kiselosti iz sulfatnog postupka je otpad nastao u postupku prečišćavanja vode koja se koristi za hlađenje, kondenzata, kao i drugi muljni i tečni otpad, koji sadrži 0,5% ili manje sumporne kiseline, ili je bez sadržaja sumporne kiseline i koji ne spada u tretirani otpad iz sulfatnog postupka,
(4) čvrst otpad iz hlornog postupka je nerastvorljivi ostatak iz rude koja u toku procesa proizvodnje nije stupila u hemijsku reakciju sa hlorom, hloridima metala i metalnim hidroksidima (ostatkom od filtriranja), a koji se javljaju u čvrstom agregatnom stanju pri proizvodnji titanijum tetrahlorida (TiCl4), kao i ostaci od koksa koji se upotrebljava pri proizvodnji titanijum tetrahlorida,
(5) otpad niske kiselosti iz hlornog postupka je otpad nastao najviše u postupku prečišćavanja vode koja se koristi za hlađenje kondenzata, kao i muljni i tečni otpad, koji sadrži 0,5% ili manje slobodne hlorovodonične kiseline i ne spada u tretiran otpad iz hlornog postupka,
(6) otpad visoke kiselosti iz hlornog postupka je otpad koji sadrži više od 0,5% slobodne hlorovodonične kiseline i raznih teških metala i koji se razblažuje tako da sadrži 0,5% ili manji procenat slobodne hlorovodonične kiseline,
(7) neutralisani otpad iz sulfatnog postupka su tečnosti čija je pH vrednost veća od 5,5, koji sadrži samo tragove teških metala i nastaje filtracijom ili dekantiranjem otpada sa visokom ili niskom kiselošću, koje se sprovode posle tretmana, a u cilju smanjenja kiselosti i sadržaja teških metala,
(8) neutralisani otpad iz hlornog postupka su tečnosti sa pH vrednostima većim od 5,5, koji sadrži tragove teških metala i nastaje filtracijom ili dekantiranjem otpada sa visokom ili niskom kiselošću nakon tretmana, a u cilju smanjenja svoje kiselosti i sadržaja teških metala;
2) ostatak nastao u toku tretmana otpada nastalog u toku proizvodnje titan dioksida, su svi ostaci iz obrade ili prerade ostataka iz proizvodnje titani-dioksida, i to:
(1) tretiran otpad iz sulfatnog postupka su soli iz postupka filtracije, muljevi i tečni otpad koji je nastao tretmanom otpadnih voda nastalih u toku proizvodnje titan-dioksida, sa visokom koncentracijom kiselosti ili neutralizacijom i koji sadrži teške metale, isključujući neutralisani i filtrirani ili dekantiran otpad. Neutralisani i filtrirani ili dekantiran otpad sadrži samo u tragovima teške metale i čija je pH vrednost pre razblaživanja veća od 5,5,
(2) tretiran otpad iz hlornog postupka su soli iz postupka filtracije, muljevi (talozi) i tečni otpad koji je nastao tretmanom otpadnih voda nastalih u toku proizvodnje titan dioksida, sa visokom koncentracijom kiselosti ili neutralizacijom i koji sadrži teške metale, isključujući neutralisani i filtrirani ili dekantiran otpad. Neutralisani i filtrirani ili dekantiran otpad sadrži samo u tragovima teške metale i čija je pH vrednost pre razblaživanja veća od 5,5;
3) zagađenje otpadom od titan-dioksida je svako direktno ili indirektno ispuštanje u životnu sredinu otpada od titan dioksida nastalog u toku proizvodnje titan dioksida i/ili ostatka nastalog u toku tretmana otpada iz proizvodnje titan dioksida, koje može izazvati opasnost po zdravlje ljudi i životnu sredinu;
4) zagađivač otpadom od titan-dioksidaje postrojenje za proizvodnju titan- dioksida sulfatnim ili hlornim postupkom i postrojenje za tretman otpada nastalog u proizvodnji titan dioksida;
5) upravljanje otpadom od titan-dioksida je sakupljanje, razvrstavanje, transport, tretmanu cilju ponovne upotrebe, ponovnog iskorišćenja ili reciklaže,skladištenje i odlaganje na zemlju ili pod zemljom (na deponiju, u podzemna skladišta, ubrizgavanje u zemlju), ispuštanje u površinske, podzemne vode i more i izbacivanje u more, namerno ispuštanje otpada sa brodova ili vazduhoplova u površinske vode);
6) merno mesto je mesto gde se uzimaju uzorci za ispitivanje otpada od titan- dioksida.

Član 4.

Upravljanje otpadom od titan-dioksida obuhvata preduzimanje odgovarajućih mera i aktivnosti prevencije, reciklaže i ponovnog iskorišćenja, korišćenja kao sekundarne sirovine i ponovne upotrebe tog otpada na način kojim se ne ugrožava zdravlje ljudi i životna sredina, a posebno bez rizika po vodu, vazduh, zemljište, floru, faunu, lepotu mesta i sela.

Član 5.

Sakupljanje, transport, skladištenje, tretman, ispuštanje, istovar, odlaganje na deponiju i ubrizgavanje otpada od titan dioksida vrši se u skladu sa dozvolom koju je izdao nadležni organ na osnovu zakona.

Član 6.

Ispuštanje i izbacivanje, skladištenje, odlaganje na deponiju ili ubrizgavanje otpada od titan-dioksida vrši se, u zavisnosti od karakteristika i sastava otpada, karakteristika mesta gde se ispušta otpad, odnosno karakteristika oblasti gde se skladišti ili odlaže otpad, metoda ispuštanja, skladištenja ili odlaganja, datim u Prilogu 1.- Kakteristike i sastav otpada, karakteristike mesta ioblasti, kao i metoda ispuštanja, skladištenja ili odlaganja otpada od titan-dioksida, koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo i u skladu sa propisom kojim se uređuju kategorije, ispitivanje i klasifikacija otpada.
Ispuštanje i izbacivanje otpada od titan dioksida vrši se ukoliko se otpad ne može odložiti na drugi odgovarajući način i pod uslovom da nema kratkoročnih i dugoročnih negativnih uticaja na vodenu sredinu, na vodni transport, ribolov, rekreativne aktivnosti, eksploataciju sirovina, prečišćavanje voda, uzgoj riba i školjki, oblasti od posebnog interesa za nauku i druge oblike korišćenja voda.
Skladištenje, odlaganje na deponiju ili ubrizgavanje otpada od titan-dioksida vrši se ukoliko se otpad ne može odložiti na drugi odgovarajući način i pod uslovom da nema kratkoročnih i dugoročnih negativnih uticaja na podzemne vode, zemljište i vazduh, kao i da nema štetnih uticaja na rekreativne aktivnosti, eksploataciju sirovina, floru, faunu i oblasti od posebnog interesa za nauku.

Član 7.

Čvrsti otpad od titan-dioksida, otpad visoke kiselosti i tretirani otpad iz sulfatnog postupka, kao i čvrsti otpad i otpad visoke kiselosti iz hlornog postupka ispušta se u površinske vode na način propisan u članu 6. st. 1. i 2. ovog pravilnika.

Član 8.

Ispuštanje u vodu tretiranog slabo kiselog i neutralisanog otpada iz sulfatnog postupka, ne može da prelazi 500 kg/t ukupnih sulfata po jednoj toni proizvedenog titanijum dioksida.
Ukupni sulfati iz stava 1. ovog člana su sulfatni joni (SO4)-2 u odnosu na slobodnu sumpornu kiselinu i metalne sulfate.

Član 9.

Ispuštanje u vodu tretiranog slabo kiselog i neutralisanog otpada iz hlornog postupka pri proizvodnji titanijum-dioksida ne može da prelazi:
1) 130 kg ukupnih hlorida po jednoj toni