Na osnovu člana 117. stav 3. i člana 137. stav 3. Zakona o veterinarstvu ("Službeni glasnik RS", br. 91/05 i 30/10),
Ministar poljoprivrede, trgovine, šumarstva i vodoprivrede donosi

PRAVILNIK

O NAČINU RAZVRSTAVANjA I POSTUPANjA SA SPOREDNIM PROIZVODIMA ŽIVOTINjSKOG POREKLA, VETERINARSKO-SANITARNIM USLOVIMA ZA IZGRADNjU OBJEKATA ZA SAKUPLjANjE, PRERADU I UNIŠTAVANjE SPOREDNIH PROIZVODA ŽIVOTINjSKOG POREKLA, NAČINU SPROVOĐENjA SLUŽBENE KONTROLE I SAMOKONTROLE, KAO I USLOVIMA ZA STOČNA GROBLjA I JAME GROBNICE

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 31 od 9. maja 2011, 97/13)

I. UVODNE ODREDBE

Predmet uređivanja

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se propisuje način razvrstavanja, postupanja sa sporednim proizvodima životinjskog porekla, metode njihove prerade, higijenski uslovi, način njihovog utovara, pretovara i istovara, veterinarsko-sanitarni uslovi za izgradnju objekata, oblik i sadržina evidencije koja se vodi u objektima za sakupljanje, preradu i uništavanje sporednih proizvoda životinjskog porekla, postupak sa sporednim proizvodima u izuzetnim slučajevima, način sprovođenja službene kontrole i samokontrole, kao i uslovi za stočna groblja i jame grobnice i način zakopavanja i spaljivanja sporednih proizvoda životinjskog porekla.

Član 2.

Odredbe ovog pravilnika odnose se na:
1) sporedne proizvode životinjskog porekla koji su, u skladu sa posebnim propisom, isključeni iz lanca ishrane ljudi;
2) proizvode životinjskog porekla koje je odgovorno lice odredilo kao sporedne proizvode životinjskog porekla, i to:
(1) proizvode životinjskog porekla koji se mogu upotrebljavati za ishranu ljudi, u skladu sa posebnim propisom,
(2) sirovine za proizvodnju proizvoda životinjskog porekla.
Proizvodi i sirovine iz stava 1. tačka 2) ovog člana koje je odgovorno lice odredilo kao sporedne proizvode životinjskog porekla koji nisu namenjeni za ishranu ljudi ne koriste se za ishranu ljudi.

Član 3.

Odredbe ovog pravilnika ne odnose se na sledeće sporedne proizvode životinjskog porekla, i to:
1) trup ili deo trupa divljih životinja, osim divljači, za koje ne postoji sumnja, odnosno potvrda prisustva zarazne bolesti koja se može preneti na ljude ili životinje, osim vodenih životinja koje su sakupljene radi prometa;
2) trup ili deo trupa divljači koji, u skladu sa dobrom lovačkom praksom, nisu sakupljeni posle odstrela;
3) sporedne proizvode životinjskog porekla koji potiču od divljači i mesa divljači kojim lovci direktno snabdevaju krajnjeg potrošača ili lokalni maloprodajni objekat, a koji direktno snabdeva krajnjeg potrošača malim količinama divljači ili mesa divljači;
4) seme za veštačko osemenjavanje, jajne ćelije i oplođene jajne ćelije koji su namenjeni za reprodukciju;
5) mleko, kolostrum i proizvode dobijene od njih, koji su dobijeni, čuvani i uništeni ili korišćeni na gazdinstvu sa koga potiču;
6) školjke od školjkaša iz kojih je izvađeno meko tkivo i meso;
7) kuhinjski otpad, osim:
(1) otpada koji potiče iz prevoznih sredstava u međunarodnom prometu,
(2) otpada koji je namenjen za ishranu životinja,
(3) otpada koji je namenjen za preradu primenom neke od osnovnih metoda prerade koje su propisane ovim pravilnikom, osim Metode prerade 6, ili za proizvodnju biogasa ili komposta;
8) materijal životinjskog porekla koji nastaje na plovilima u vezi sa poslovima ulova i obrade ribe, koji se uklanja u morskoj vodi, osim materijala koji je dobijen evisceracijom riba koje pokazuju znake zaraznih bolesti koje se mogu preneti na ljude, uključujući i parazitne bolesti;
9) sirovu hranu za kućne ljubimce koja potiče iz maloprodajnih objekata u okviru kojih se rasecanje mesa i skladištenje obavlja isključivo u cilju snabdevanja krajnjeg potrošača;
10) sirovu hranu za kućne ljubimce koja potiče od životinja koje su zaklane u sopstvenom domaćinstvu za proizvodnju hrane za potrebe sopstvenog domaćinstva;
11) neprerađeni stajnjak poreklom od konja, izmet i urin, osim stajnjaka i nemineralizovanog guana;
12) lovačke trofeje koji su:
(1) dobijeni od papkara, kopitara i ptica, koji su prošli kompletan postupak prepariranja koji obezbeđuje njihovu održivost na sobnoj temperaturi,
(2) dobijeni od drugih vrsta životinja, osim papkara, kopitara i ptica;
13) kožu papkara i kopitara koja je proizvedena primenom nekog od sledećih tretmana, i to:
(1) tretmana kompletnog procesa štavljenja,
(2) "njet blue" tretmana,
(3) tretmana "piklovanja",
(4) tretmana bazom i salamurompHvrednosti od 12 do 13 u trajanju od najmanje osam sati.

Značenje izraza

Član 4.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom pravilniku imaju sledeće značenje:
1) validacija jeste postupak kojim se na osnovu uspostavljene evidencije i dokumentacije utvrđuje i proverava da li se tokom proizvodnog procesa neprekidno proizvodi proizvod koji je u skladu sa utvrđenim, odnosno uspostavljenim svojstvima i pokazateljima kvaliteta;
2) guano jeste izmet i ostaci ptica, slepih miševa i foka, koji se može koristiti kao oplemenjivač zemljišta;
3) deponija jeste mesto odobreno za odlaganje otpada u skladu sa posebnim propisom kojim se uređuje zaštita životne sredine;
4) divlja životinja jeste svaka životinja koju ljudi ne drže ili ne uzgajaju;
5) dobijeni proizvod jeste bilo koji proizvod koji je dobijen postupkom obrade, transformacije, odnosno promene, prerade, odnosno faze prerade sporednih proizvoda životinjskog porekla;
6) žvakalice jesu proizvodi koji se daju kućnim ljubimcima da ih žvaću, koji nisu štavljeni, a dobijeni su od kože papkara i kopitara ili od drugih materijala životinjskog porekla;
7) želatin jeste prirodni, rastvorljiv protein, želiran ili neželiran, koji je dobijen delimičnom hidrolizom kolagena dobijenog od kostiju, kože, tetiva i ligamenata životinja, uključujući ribe i živinu;
8) životinja jeste svaki kičmenjak i beskičmenjak;
9) koža jeste kutano i subkutano tkivo životinja;
10) kolagen jeste proizvod na bazi proteina koji je dobijen od koža i tetiva životinja, uključujući kosti svinja, živine i riba;
11) kospaljivanje jeste uništavanje sporednih proizvoda životinjskog porekla i dobijenih proizvoda u objektu za ko-spaljivanje;
12) krznašice jesu životinje koje se drže ili gaje radi proizvodnje krzna i koje se ne koriste za proizvodnju hrane;
13) krv jeste sveža puna krv;
14) krvno brašno jeste prerađen protein životinjskog porekla koji je dobijen od krvi ili frakcija krvi toplotnom obradom u skladu sa ovim pravilnikom;
15) kućni ljubimac jeste svaka životinja koja pripada vrstama koje ljudi neguju i drže, osim farmski uzgajanih životinja;
16) kuhinjski otpad jeste sav otpad od hrane, kao i već korišćena jestiva ulja koji potiču od pripreme jela u restoranima i kuhinjama, uključujući centralne kuhinje i kuhinje u domaćinstvima, kao i iz keteringa;
17) laboratorijski reagens jeste upakovan proizvod, spreman za upotrebu, koji sadrži sporedne proizvode životinjskog porekla ili dobijene proizvode, koji je, kao takav ili u kombinaciji sa materijama koje nisu životinjskog porekla, namenjen za određenu laboratorijsku upotrebu kao reagens ili reagensni proizvod, kalibrator ili kontrolni materijal za detekciju, merenje, ispitivanje ili proizvodnju druge supstance;
18) međuobjekat za materijal Kategorije 1 i međuobjekat za materijal Kategorije 2 jeste objekat u kome se sakuplja, privremeno drži i skladišti neprerađeni materijal Kategorije 1, odnosno materijal Kategorije 2 i u kome se, ako je potrebno, mogu obavljati određene radnje, kao što je skidanje kože, usitnjavanje i post mortem pregled;
19) međuobjekat za materijal Kategorije 3 jeste objekat u kome se sakuplja, privremeno skladišti, sortira, hladi ili zamrzava neprerađeni materijal Kategorije 3, u cilju isporuke za konačnu namenu;
20) međuproizvodi jesu proizvodi dobijeni od materijala Kategorije 3 koji su namenjeni za proizvodnju medicinskih sredstava, "in vitro" dijagnozu, odnosno laboratorijske reagense i čije su faze koncepcije, obrade, odnosno prerade dovoljno kompletne da se mogu smatrati prerađenim proizvodom, s tim što zahtevaju dalje postupke kao što je mešanje, oblaganje, spajanje, pakovanje, odnosno označavanje u cilju pripreme za stavljanje u promet, odnosno dalju upotrebu;
20a) mesno-koštano brašno jeste protein životinjskog porekla koji je dobijen preradom materijala Kategorije 1 i/ili materijala Kategorije 2 primenom osnovnih metoda prerade u skladu sa ovim pravilnikom;
21) nadležni organ jeste ministarstvo nadležno za poslove veterinarstva koje je ovlašćeno za sprovođenje službene kontrole, kao i odgovarajući organ druge zemlje čija nadležnost je ustanovljena propisima te zemlje;
22) neprerađena vuna jeste ovčja vuna koja nije podvrgnuta industrijskom pranju ili štavljenju ili nekoj drugoj metodi kojom se osigurava uništavanje patogena;
23) neprerađene dlake jesu dlake preživara koje nisu podvrgnute industrijskom pranju, štavljenju ili nekoj drugoj metodi