Na osnovu člana 23. stav 2. Zakona o mernim jedinicama i merilima ("Službeni list SFRJ", br. 9/84, 59/86, 20/89, 9/90 i 53/91), direktor Saveznog zavoda za mere i dragocene metale propisuje

PRAVILNIK

O NAČINU UPOTREBE I KLASIFIKACIJI ETALONA JEDINICE APSORBOVANE DOZE JONIZUJUĆEG ZRAČENjA

(Objavljen u "Sl. listu SRJ", br. 43/92)

Član 1.

Ovim pravilnikom propisuju se način upotrebe i klasifikacija etalona jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja, i to: apsorbovane doze beta-zračenja u energetskom opsegu od 0,22MeVdo 2,28MeV; niskoenergetskogXzračenja u energetskom opsegu od 10kVdo 50kV; srednjeenergetskogXzračenja u energetskom opsegu od 50kVdo 320kV; visokoenergetskogXzračenja u energetskom opsegu 4MVdo 40MV; gama-zračenja do 1,25MeVi visokoenergetskog elektronskog zračenja u energetskom opsegu od 1MeVdo 50MeV.
Odredbe ovog pravilnika odnose se na klasifikaciju etalona koji se koriste u radioterapiji i u zaštiti od zračenja.

Član 2.

Jugoslovenski (primarni) etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja upotrebljavaju se za utvrđivanje metroloških svojstava sekundarnih etalona metodom ekspozicije ili kerme u vazduhu, i to:
1) ekstrapolacionih jonizacionih komora čija merna nesigurnost nije veća od +- 7%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
2) jonizacionih komora sa vazdušnim zidom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 3%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
3) planparalelnih jonizacionih komora sa tankom membranom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 1,5%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
4) cilindričnih jonizacionih komora sa šupljinom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 1,5%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
5) jonizacionih komora sa šupljinom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 3%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
6) planparalelnih jonizacionih komora čija merna nesigurnost nije veća od +- 2%, sa verovatnoćom 1 (sigma).

Član 3.

Jugoslovenski (primarni) etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja dati su na prvom nivou šematskog prikaza klasifikacije etalona jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja, koji nosi naziv: "Jugoslovenski (primarni) etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja".

Član 4.

Sekundarni etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja upotrebljavaju se za utvrđivanje metroloških svojstava radnih etalona, i to:
1) metodom merenja u vazduhu ili na površini fantoma:
a) ekstrapolacionih jonizacionih komora čija merna nesigurnost nije veća od +- 10%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
b) planparalelnih jonizacionih komora sa tankom membranom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 2%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
v) jonizacionih komora sa šupljinom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 5%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
2) metodom merenja u vodenom fantomu:
a) jonizacionih komora sa šupljinom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 5%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
b) cilindričnih jonizacionih komora sa šupljinom, čija merna nesigurnost nije veća od +- 2%, sa verovatnoćom 1 (sigma);
v) planparalelnih jonizacionih komora čija merna nesigurnost nije veća od +- 2,5%, sa verovatnoćom 1 (sigma).

Član 5.

Sekundarni etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja dati su na drugom nivou šematskog prikaza klasifikacije etalona jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja, koji nosi naziv: "Sekundarni etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja".

Član 6.

Radni etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja upotrebljavaju se za utvrđivanje metroloških svojstava merila, i to:
1) metodom merenja u vazduhu ili na površini fantoma:
a) dozimetara beta-zračenja, čija granica dozvoljene relativne greške nije veća od +- 25%;
b) dozimetara niskoenergetskogXzračenja, čija granica dozvoljene relativne greške nije veća od +- 3,5% - za potrebe radioterapije, odnosno +- 40% - za potrebe zaštite od zračenja;
2) metodom merenja u vodenom fantomu: dozimetara različitog kvaliteta zračenja, čija granica relativne greške nije veća od +- 3,5% - za potrebe radioterapije, odnosno +-40% - za potrebe zaštite od zračenja.

Član 7.

Radni etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja dati su na trećem nivou šematskog prikaza klasifikacije etalona jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja, koji nosi naziv: "Radni etaloni jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja".

Član 8.

Klasifikacija etalona jedinice apsorbovane doze jonizujućeg zračenja objavljuje se u glasilu Saveznog zavoda za mere i dragocene metale.

Član 9.

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom listu SRJ".