Na osnovu člana 19. stav 2. Zakona o transfuziološkoj delatnosti ("Službeni glasnik RS ", broj 72/09),
Ministar zdravlja donosi
PRAVILNIK
O OBIMU PREGLEDA I KRITERIJUMIMA ZA IZBOR DAVAOCA KRVI ILI KOMPONENATA KRVI
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 89 od 14. septembra 2012)
Član 1.
Ovim pravilnikom propisuju se obim pregleda i kriterijumi za izbor davaoca krvi ili komponenata krvi.
Član 2.
Nadležni doktor medicine proverava nivo određenog hemoglobina kod davaoca krvi ili komponenata krvi, pregleda podatke o ranijim davanjima krvi ili komponenata krvi i nalaze lekarskih pregleda, eventualne reakcije u toku i posle davanja krvi, rezultate ranijih testiranja krvi ili komponenata krvi, kao i vremenski interval od poslednjeg davanja krvi ili komponenata krvi.
Član 3.
Nadležni doktor medicine može da uputi davaoca krvi ili komponenata krvi na kliničke kontrole ili da preporuči konsultativne preglede u drugim zdravstvenim ustanovama ako smatra da je to potrebno radi potpunog uvida u zdravstveno stanje davaoca krvi ili komponenata krvi, kao i kada se radi o tipu davanja koje zahteva dodatne analize.
Član 4.
Davalac krvi ili komponenata krvi saglasno Zakonu o transfuziološkoj delatnosti, može biti svaka zdrava osoba muškog ili ženskog pola, starosti od 18 do 65 godina života koja ispunjava sledeće kriterijume:
1) da je dobrog opšteg stanja, da je koža na mestu punkcije bez lezije, ekcema ili infekcije,
2) telesne težine najmanje od 50kg,
3) telesne temperature manje od 37oC,
4) pulsa između 50-100 otkucaja u minuti,
5) krvnog pritiska ne višeg od 24/14 kPa (180/100 mmHg ) i ne nižeg od 13,3/8,66 kPa (100/60 mmHg ),
6) auskultatorni nalaz nad plućima i srcem mora biti uredan,
7) ždrelo mora biti mirno,
8) limfne žlezde vrata i pazuha ne smeju se palpirati,
9) jetra i slezina ne smeju se palpirati,
10) hemoglobin mora biti iznad 135 g/L ili 8,4mmol/L (hematokrit 0,40 L/L) za muškarce i 125 g/L ili 7,8mmol/L (hematokrit 0,38 L/L ) za žene.
Standardna jedinica cele krvi uz isključenje antikoagulanasa ne sme da pređe 500mL i obično se sastoji od 450mL +/- 10%.
Kod davalaca krvi ili komponenata krvi muškog pola interval između davanja krvi ili komponenata krvi je tri meseca, dok kod davalaca krvi ili komponenata krvi ženskog pola interval između davanja krvi ili komponenata krvi je četiri meseca.
Pored kriterijuma iz stava 1. ovog člana, kod davalaca plazme plazmaferezom jedanput godišnje proverava se koncetracija proteina u plazmi koja mora biti veća od 60 g/L, dok davalac trombocita afereznim putem mora imati viši broj trombocita od 150dž109/L.
Član 5.
Davalac krvi i komponenata krvi ne može biti lice koje ima:
1) dijagnostikovana sistemska oboljenja, i to:
(1) hronična sistemska oboljenja sa insuficijencijom organa,
(2) maligno oboljenje svih sistema i organa (osim in situ karcinoma sa potpunim izlečenjem - neinvazivni cervikalni kancer i tumor kože);
2) dijagnostikovana kardiovaskularna oboljenja, i to:
(1) malignu hipertenziju,
(2) anginu pektoris,
(3) apsolutnu aritmiju i ventrikularnu ekstra sistolu,
(4) koronarnu bolest,
(5) infarkt miokarda,
(6) operacije na srcu,
(7) srčanu manu (osim kongenitalnih anomalija koje su u potpunosti izlečene);
3) dijagnostikovana respiratorna oboljenja, i to:
(1) astmu,
(2) hroničnu obstruktivnu bolest pluća,
(3) emfizemu pluća;
4) dijagnostikovana gastrointestinalna oboljenja, i to:
(1) hronično oštećenje jetre neinfektivnog porekla,
(2) hronično oštećenje pankreasa neinfektivnog porekla,
(3) ulcerozni kolitis;
5) dijagnostikovana endokrina oboljenja, i to:
(1) hipo i hipertireozu,
(2) šećernu bolest zavisnu od insulina,
(3) adisonovu bolest;
(4) akromegaliju;
6) dijagnostikovana cerebrovaskularna oboljenja, i to:
(1) epilepsiju,
(2) ponovljene epizode sinkope ili anamnestički podaci o konvulzijama (osim konvulzija u detinjstvu ili u slučajevima kada je prošlo tri godine od davaočevog poslednjeg uzimanja antikonvulzivnih lekova bez kasnijih pojava konvulzija),
(3) stanja posle insulta;
7) dijagnostikovana oboljenja centralnog nervnog sistema, i to:
(1) psihozu,
(2) psihopatiju,
(3) mentalnu retardaciju,
(4) hronični alkoholizam,
(5) narkomaniju;
8) poremećaj hemostaze i koagulacije, i to:
(1) urođenu koagulopatiju,
(2) stečenu koagulopatiju,
(3) arterijsku trombozu,
(4) rekurentsku trombozu;
9) hronična infektivna i zapaljenska oboljenja, i to:
(1) tropske bolesti (Kala-azar, babezioza, hronična kju (Lj) groznica, Čagasova bolest),
(2) nosioce virusa humane imunodeficijencije 1 i 2 (HIV 1/2) i himanog T limfotropnog virusa 1 i 2 (HTLV I/II),
(3) nosioce virusa hepatitisa B (HBV),
(4) nosioce virusa hepatitisa C (HCV),
(5) Krojcfeld Jakobovo oboljenje, oboljenje (KJO) i druge spongiformne encefalopatije,
(6) prionska oboljenja,
(7) malariju,
(8) hroničnu toksoplazmozu;
10) hronično autoimuno oboljenje, i to:
(1) hronični ekcem,
(2) kronovu bolest,
(3) multiplu sklerozu,
(4) psorijazu,
(5) reumatoidni artritis,
(6) sarkoidozu,
(7) sistemski lupus,
(8) trombocitopeniju;
11) rizično seksualno ponašanje i