Na osnovu čl. 13. i 23. Zakona o reproduktivnom materijalu šumskog drveća ("Službeni glasnik RS", br. 135/04 i 8/05),
Ministar poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, donosi

PRAVILNIK

O PRIZNAVANjU POLAZNOG MATERIJALA I KONTROLI PROIZVODNjE REPRODUKTIVNOG MATERIJALA ŠUMSKOG DRVEĆA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 76 od 2. septembra 2005; 105/2005, 83/09)

I. UVODNA ODREDBA

1. Predmet

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se propisuje sadržina prijave za priznavanje polaznog materijala, uslove koje treba da ispunjava polazni materijal za proizvodnju reproduktivnog materijala, način i postupak njegovog priznavanja, sadržina i način vođenja registra, obrazac i sadržina Nacionalne liste priznatog polaznog materijala, kao i način i postupak vršenja kontrole proizvodnje, obrazac prijave za kontrolu proizvodnje, obrazac zapisnika o kontroli u toku procesa proizvodnje i obrazac uverenja o poreklu reproduktivnog materijala.

II. PRIZNAVANjE POLAZNOG MATERIJALA

1. Prijava za priznavanje polaznog materijala

Član 2.

Postupak priznavanja polaznog materijala pokreće se prijavom koja se podnosi na odgovarajućem obrascu koji je odštampan uz ovaj pravilnik i čini njegov sastavni deo, i to:
- Prijava za priznavanje polaznog materijala za proizvodnju reproduktivnog materijala poznatog porekla - Obrazac br. 1;
- Prijava za priznavanje polaznog materijala za proizvodnju selekcionisanog i kvalifikovanog reproduktivnog materijala - Obrazac br. 2;
- Prijava za priznavanje polaznog materijala za proizvodnju testiranog (sortnog) reproduktivnog materijala - Obrazac br. 3.
Uz prijavu za priznavanje semenske plantaže kao polaznog materijala za proizvodnju reproduktivnog materijala podnosi se i projekat o njenom osnivanju, koji sadrži podatke o: načinu osnivanja sa skicom, poreklu polaznog materijala, broju genotipova upotrebljenih za osnivanje i druge neophodne podatke.
Prijavu iz stava 1. alineja treća ovog člana podnosi oplemenjivač ili njegov ovlašćeni zastupnik, pre početka testiranja.

2. Priznavanje polaznog materijala za proizvodnju reproduktivnog materijala poznatog porekla i selekcionisanog reproduktivnog materijala

Član 3.

Priznaće se kao polazni materijal za proizvodnju reproduktivnog materijala poznatog porekla izvor semena ako:
- se nalazi unutar regiona provenijencije;
- je poznata lokacija (gazdinska jedinica, odeljenje, odsek, odnosno opština i katastarska opština) i nadmorska visina na kojoj se nalazi izvor semena;
- je utvrđeno poreklo izvora semena (autohtono - neautohtono, ili nepoznato).
Autohtono poreklo, u smislu stava 1. ovog člana podrazumeva da su stabla, odnosno sastojina, kontinuirano obnavljani prirodnim putem ili su nastali veštački, od reproduktivnog materijala sakupljenog u istoj sastojini ili u autohtonoj sastojini iz neposredne blizine.

Član 4.

Priznaće se kao polazni materijal za prodavodnju selekcionisanog reproduktivnog materijala sastojina ako je:
- na osnovu pisane evidencije ili na drugi odgovarajući način utvrđeno da li je sastojina autohtonog, neautohtonog ili nepoznatog porekla; za sastojinu neautohtonog porekla navesti odakle potiče reproduktivni materijal od koga je osnovana;
- izolovana, odnosno dovoljno udaljena od ostalih sastojina iste vrste ili sastojina srodnih vrsta ili varijeteta, tako da je onemogućeno neželjeno oprašivanje, naročito tamo gde je sastojina autohtonog porekla okružena sastojinama neautohtonog ili nepoznatog porekla;
- sačinjena od jedne ili više grupa stabala koja su ravnomerno raspoređena i za date uslove terena dovoljno brojna da obezbede odgovarajuće međusobno oprašivanje i izbegnu samooprašivanje;
- čine stabla takve starosti ili razvojnog stadijuma da kriterijumi koji su uslov za priznavanje mogu da budu jasno ocenjeni;
- dovoljne uniformnosti, odnosno sa normalnim stepenom individualnih varijacija morfoloških osobina stabala;
- izvršeno uklanjanje stabala neželjenih vrsta i osobina;
- prilagođena preovlađujućim ekološkim uslovima regiona provenijencije kome pripada;
- dobrog zdravstvenog stanja i nije izložena jačem negativnom delovanju izazivača bolesti, štetočina i aerozagađenja;
- proizvodnja drvne zapremine veća od uobičajene u sličnim ekološkim i gazdinskim uslovima;
- drvna zapremina dobrog kvaliteta, najveći broj stabala u sastojini izrazito dobrih morfoloških osobina: pravosti i oblosti debla, pravilno oblikovane krošnje odgovarajuće veličine u odnosu na stablo i dobrog prirodnog čišćenja od grana;
- mali procenat račvastih i usukanih stabala.

Član 5.

Ministarstvo nadležno za poslove šumarstva (u daljem tekstu: Ministarstvo), adnosno preduzeće ili drugo pravno lice kome je povereno vršenje stručnih poslova priznavanja polaznog materijala za proizvodnju reproduktivnog materijala poznatog porekla i selekcionisanog reproduktivnog materijala, na osnovu prijave iz člana 2. ovog pravilnika utvrđuje zapisnikom tačnost podataka navedenih u prijavi, opravdanost izbora predloženog polaznog materijala, verodostojnost izvršenog analitičkog ocenjivanja (bonitiranja) određenih spoljnih karakteristika stabala, predloženih mera gazdovanja, kao i način i rokove za sprovođenje tih mera.

3. Priznavanje polaznog materijala za proizvodnju kvalifikovanog reproduktivnog materijala

Član 6.

Kao polazni materijal za proizvodnju kvalifikovanog reproduktivnog materijala priznaće se:
1) semenska plantaža, ako:
- je od strane komisije za priznavanje polaznog materijala za proizvodnju kvalifikovanog i testiranog reproduktivnog materijala koju obrazuje ministar nadležan za poslove šumarstva (u daljem tekstu: Komisija za priznavanje materijala) konstatovan tip plantaže (generativna - vegetativna), vrsta drveća od koje je osnovana, cilj osnivanja, šema rasporeda stabala u prostoru, izolovanost od iste ili srodnih vrsta ili varijeteta, kao i bilo koja promena navedenog;
- su klonovi ili familije od kojih je osnovana odabrani na osnovu njihovih spoljašnjih osobina, a naročito ispunjenosti uslova iz člana 4. alineja četvrta i alineje od sedme do jedanaeste ovog pravilnika;
- su klonovi ili familije od kojih je osnovana plantaža sađeni prema šemi koja je odobrena od strane ministarstva, i to tako da mogu biti identifikovani na terenu;
- su komisiji dostavljeni kriterijumi i dokazi o izvršenim selektivnim proredama;
- se plantažom gazduje i seme proizvodi tako da su ostvareni ciljevi njenog osnivanja;
- je verifikacionim testom utvrđen procenat hibrida u reproduktivnom materijalu, kada je semenska plantaža namenjena za proizvodnju hibrida.
2) roditeljska stabla, ako:
- su odabrana na osnovu njihovih spoljašnjih osobina, a naročito ispunjenosti uslova iz člana 4. alineje četvrta i sedma ovog pravilnika ili su odabrani zbog mogućnosti njihovog ukrštanja;
- su ciljevi, šema ukrštanja i sistem oprašivanja, komponente (klonovi, familije), izolovanost, lokacija, kao i bilo koja značajna promena navedenog, odobreni i registrovani od strane Komisije za priznavanje materijala;
- su identitet, broj i proporcija učešća roditeljskih stabala u smesi odobreni i registrovani od strane komisije;
- je verifikacionim testom utvrđen procenat hibrida u reproduktivnom materijalu, kada su roditeljska stabla namenjena za proizvodnju hibrida.
3) klon, ako:
- može da bude identifikovan na osnovu osobina zbog kojih se priznaje i registruje kao klon;
- je vrednost klona dokazana iskustveno ili u ogledima;
- je matična biljka (orteta) odabrana za proizvodnju klona zbog njenih spoljašnjih osobina, kao i ispunjenosti uslova iz člana 4. alineja četvrta i alineje od sedme do jedanaeste ovog pravilnika.
Prilikom priznavanja klona Komisija za priznavanje materijala može da utvrdi najveći mogući broj individua (rameta) jednog klona koje će se proizvesti, ili period vremena (broj godina) u kome će se proizvoditi reproduktivni materijal jednog klona.
4) klonska smeša, ako:
- ispunjava uslove iz podtačke 3) ovog člana;
- su identitet, broj i proporcija učešća klonova u klonskoj smeši, zatim metod selekcije i polazni materijal za proizvodnju klona odobreni i registrovani od strane komisije Ministarstva;
- sadrži dovoljan broj jedinki da obezbeđuje genetski diverzitet.
Prilikom priznavanja klonske smeše Ministarstvo može da utvrdi najveći mogući broj individua (rameta) jedne klonske smeše koje će se proizvesti, ili period vremena (broj godina) u kome će se proizvoditi reproduktivni materijal iz te klonske smeše.

4. Priznavanje polaznog materijala za proizvodnju testiranog (sortnog) reproduktivnog materijala

Član 7.

Materijal za proizvodnju testiranog (sortnog) reproduktivnog materijala priznaće se kao polazni materijal ako:
: