Na osnovu člana 4. Uredbe o stručnom ispitu zaposlenih u organima državne uprave ("Službeni glasnik SRS", br. 80/92),
Ministar pravde donosi

PRAVILNIK

O PROGRAMU GRADIVA OPŠTEG DELA STRUČNOG ISPITA ZA RADNIKE SA VISOKOM I VIŠOM ŠKOLSKOM SPREMOM ZAPOSLENE U ORGANIMA DRŽAVNE UPRAVE

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 42/93)

Član 1.

Ovim pravilnikom utvrđuje se gradivo za polaganje opšteg dela stručnog ispita za radnike sa visokom i višom školskom spremom, odnosno VI i VII stepenom stručne spreme zaposlenih u organima državne uprave i zaposlenih u drugim organima, preduzeća, ustanovama i drugim organizacijama kojima su povereni poslovi državne uprave.

Član 2.

Gradivo za polaganje opšteg dela stručnog ispita radnika iz člana 1. ovog pravilnika je sledeće:

IUSTAVNO UREĐENjE

Pojam ustava. Materija i svojstva ustava. Vrste ustava. Mesto ustava u sistemu pravnih normi.
Postupak donošenja i promene ustava.
Ustavnopravni položaj jugoslovenskih zemalja pre ujedinjenja u zajedničku državu. Ustavni razvoj prve zajedničke države jugoslovenskih naroda. Izgradnja novog ustavnog uređenja na tlu Jugoslavije u toku Drugog svetskog rata. Privremeno ustavno uređenje Jugoslavije. Ustavni razvoj druge Jugoslavije. Secesija Slovenije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine i Makedonije. Ustav Republike Srbije od 1990. Ustavno preuređenje Jugoslavije Ustavom od 1992. i otpočinjanje perioda treće Jugoslavije. Ustav Republike Crne Gore od 1992.
Narodna (građanska) suverenost. Vladavina prava (pravna država). Podela vlasti. Oblici i institucionalizacija podele vlasti. Lokalna samouprava. Tržišna privreda i jedinstvo privrednog područja. Politički pluralizam. Odnos međunarodnog i unutrašnjeg prava. Odvojenost crkve od države. Prava nacionalnih manjina.
Zajemčenja svojine i slobode preduzetništva. Ravnopravnost svih oblika svojine. Svojinska prava stranaca i apatrida. Samostalnost i ravnopravnost privrednih subjekata. Jednakost uslova privređivanja. Mogućnosti zakonskog ograničenja raspolaganja delom sredstava pravnih i fizičkih lica. Finansiranje države i teritorijalnih jedinica.
Neprikosnovenost ustavom proklamovanih sloboda, prava i dužnosti čoveka i građanina. Načelo neposrednog ostvarivanja sloboda i prava i ispunjavanja dužnosti na osnovu ustava. Odnos saveznog i republičkih ustava u oblasti sloboda, prava i dužnosti čoveka i građanina. Jednakost građana u slobodama, pravima i dužnostima.
Neprikosnovenost života čoveka. Nepovredivost ličnosti (fizičkog i psihičkog integriteta čoveka). Pravo na ličnu slobodu. Ustavni režim lišenja slobode. Ustavni režim pritvora. Poštovanje ličnosti u sudskom postupku, postupku lišenja slobode i za vreme izvršavanja kazne. Prava koja čovek ima u sudskom i drugom postupku (pravo na jednaku zaštitu, pravo na žalbu, pravo na odbranu). Prava čoveka u vezi sa kažnjavanjem za kažnjiva dela i izricanjem osuda i kazni. Sloboda kretanja i nastanjivanja. Nepovredivost stana. Nepovredivost tajne pisama i drugih sredstava opštenja. Pravo na zaštitu podataka o ličnosti.
Biračko pravo. Sloboda misli i ubeđenja. Sloboda štampe i drugih oblika javnog obaveštavanja. Pravo na ispravku i pravo na odgovor u sredstvima javnog obaveštavanja. Zabrana cenzure i sprečavanja rasturanja štampe. Sloboda govora i javnog istupanja. Sloboda zbora i drugog javnog okupljanja. Sloboda političkog, sindikalnog i drugog udruživanja i delovanja. Sloboda veroispovesti. Pravo građana na kritiku i na podnošenje predstavki, peticija i predloga. Sloboda izražavanja nacionalne pripadnosti. Pravo na upotrebu svog jezika u sudskom i drugim postupcima. Prava pripadnika nacionalnih manjina.
Slobodan izbor zanimanja i zaposlenja. Zabrana prinudnog rada. Slobode i prava po osnovu rada (pravo na stabilnost radnog odnosa, pravo na odgovarajuću zaradu, pravo na ograničeno radno vreme, pravo na odmor, pravo na zaštitu na radu, pravo na osiguranje, pravo na štrajk). Pravo građana na materijalnu sigurnost. Pravo invalida na posebnu zaštitu. Pravo čoveka na zaštitu zdravlja. Pravo porodice i majke na posebnu zaštitu. Sloboda stvaranja i objavljivanja. Pravo na dostupnost školovanja. Pravo čoveka na zdravu životnu sredinu.
Dužnosti čoveka i građanina. Prava stranaca.
Protivustavnost i kažnjivost zloupotrebe sloboda i prava čoveka i građanina, Advokatura kao instrument pružanja pravne pomoći građanima i pravnim licima u ostvarivanju njihovih sloboda i prava.
Osnovna obeležja i načela pravnog sistema SR Jugoslavije.
Pojam i vrste normativnih akata. Normativna funkcija savezne države i republike članice. Normativna funkcija teritorijalnih jedinica. Normativna funkcija preduzeća i ustanova.
Poveravanje javnih ovlašćenja preduzeću ili drugoj organizaciji.
Objavljivanje, stupanje na snagu i zabrana povratnog dejstva zakona, drugih propisa i opštih akata.
Obaveza rešavanja o pravima i obavezama fizičkih i pravnih lica i primenjivanja mera prinude i ograničenja u zakonom propisanom postupku. Žalba protiv pojedinačnih akata donetih u prvom stepenu Upravni spor kao spor o zakonitosti konačnih upravnih akata.
Ista važnost pojedinačnih akata na celoj teritoriji SR Jugoslavije.
Pravo na naknadu štete pričinjene nezakonitim ili nepravilnim radom službenog lica ili državnog organa ili organizacije koja vrši javna ovlašćenja.
Zaštita ustavnosti i zakonitosti od strane ustavnih sudova. Odnos Saveznog ustavnog suda i ustavnog suda republika članica. Sastav i izbor sudija ustavnog suda. Položaj sudije ustavnog suda. Nadležnost ustavnog suda. Pokretanje i tok postupka pred ustavnim sudom. Vrste i dejstvo odluka ustavnog suda.
Obeležja federalnog uređenja SR Jugoslavije. Položaj republike u saveznoj državi. Nadležnost savezne države. Oblici ostvarivanja nadležnosti savezne države. Izvršavanje saveznih zakona.
Jugoslovensko državljanstvo. Teritorija SR Jugoslavije. Državni amblemi SR Jugoslavije.
Obeležje autonomne pokrajine kao teritorijalne jedinice u ustavnom uređenju Republike Srbije. Poslovi u nadležnosti autonomne pokrajine. Poveravanje vršenja pojedinih poslova iz okvira prava i dužnosti republike autonomnoj pokrajini. Statut autonomne pokrajine. Organi autonomne pokrajine.
Opština kao jedinica lokalne samouprave. Poslovi u nadležnosti opštine. Poveravanje vršenja pojedinih poslova iz okvira prava i dužnosti republike opštini. Finansiranje poslova u nadležnosti opštine. Statut opštine. Organi opštine. Grad kao teritorijalna jedinica dve ili više opština.
Grad Beograd kao teritorijalna jedinica. Poslovi u nadležnosti grada Beograda. Finansiranje poslova u nadležnosti grada Beograda. Statut grada Beograda. Organi grada Beograda.
Položaj i nadležnost Savezne skupštine. Sastav Savezne skupštine. Izbor poslanika za Saveznu skupštinu. Prava i dužnosti saveznog poslanika. Način rada i odlučivanja u Saveznoj skupštini. Funkcioneri u Saveznoj skupštini i unutrašnja organizacija Savezne skupštine. Prestanak mandata i raspuštanje Savezne skupštine.
Položaj i nadležnost predsednika Republike. Izbor i prestanak mandata predsednika Republike.
Položaj i nadležnost Savezne vlade. Sastav i izbor Savezne vlade. Odgovornost i prestanak mandata Savezne vlade. Savezna državna uprava.
Položaj, nadležnost i organizacija Saveznog suda. Nadležnost i izbor Saveznog državnog tužioca.
Funkcije i sastav Vojske Jugoslavije. Vrhovni savet odbrane. Vojna obaveza.
Položaj i nadležnost skupštine republike. Sastav republičke skupštine i način izbora poslanika za republičku skupštinu. Prava i dužnosti poslanika republike skupštine. Funkcioneri u republičkoj skupštini i unutrašnja organizacija republičke skupštine. Način rada i odlučivanja u republičkoj skupštini. Raspuštanje republičke skupštine.
Položaj i nadležnost predsednika Republike. Izbor i prestanak mandata predsednika republike.
Položaj i nadležnost vlade republike. Sastav i izbor vlade republike. Odgovornost i