Na osnovu člana 8. stav 2. Zakona o sanitarnom nadzoru ("Službeni glasnik SRS", br. 34/94 i 25/96),
Ministar za zdravlje donosi

PRAVILNIK

O SANITARNO-HIGIJENSKIM USLOVIMA ZA OBJEKTE U KOJIMA SE OBAVLjA PROIZVODNjA I PROMET ŽIVOTNIH NAMIRNICA I PREDMETA OPŠTE UPOTREBE

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 6/97 i 52/97)

I. UVODNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se propisuju sanitarno-higijenski uslovi za objekte u kojima se obavlja proizvodnja i promet životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe, u pogledu lokacije objekta, okruženja, izgradnje, uređenja, snabdevanja vodom, odvoda otpadnih voda, uklanjanja čvrstih otpadnih materija, prostorija i opreme, osim za objekte vodovodnih organizacija i industrijske i zanatske objekte za klanje životinja, obradu, preradu i uskladištenje proizvoda životinjskog porekla.

Član 2.

Objekti u kojima se obavlja proizvodnja i promet životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe, u smislu ovog pravilnika, jesu:
1) industrijski objekti za proizvodnju životnih namirnica (u daljem tekstu: industrijski objekti);
2) objekti za proizvodnju i promet životnih namirnica na zanatski način (u daljem tekstu: zanatski objekti);
3) objekti za promet životnih namirnica;
4) objekti za proizvodnju i promet predmeta opšte upotrebe;
5) ugostiteljski objekti za pružanje usluga smeštaja, ishrane i pića (u daljem tekstu: ugostiteljski objekti).

Član 3.

Na ugostiteljske objekte, u pogledu sanitarno-higijenskih uslova, primenjuju se odredbe Pravilnika o razvrstavanju, minimalnim uslovima i kategorizaciji ugostiteljskih objekata ("Službeni glasnik Republike Srbije", br. 66/94 i 3/95).

II. OPŠTI SANITARNO-HIGIJENSKI USLOVI

Član 4.

Opšti sanitarno-higijenski uslovi, u smislu ovog pravilnika, jesu uslovi u pogledu lokacije objekta, okruženja, izgradnje, uređenja, snabdevanja vodom, odvoda otpadnih voda, uklanjanja čvrstih otpadnih materija, prostorija i opreme, koji se odnose na sve objekte iz člana 2. tač. 1) do 4) ovog pravilnika.

1. Lokacija i okruženje objekta

Član 5.

Objekti u kojima se obavlja proizvodnja i promet životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe (u daljem tekstu: objekti) izgrađuju se od čvrstog materijala i lociraju na suvom i ocednom zemljištu, a ako su izgrađeni na zemljištu sa visokim nivoom podzemnih voda, izoluju se u skladu sa propisanim tehničkim normativima.
Objekti ne mogu biti locirani pored đubrišta, deponija, nesaniranih nužnika, otvorenih kanala, fabrika koje ispuštaju gasove, paru, dimove, prašinu, u blizini drugih objekata koji mogu štetno uticati na higijenske uslove u objektu, odnosno higijensku ispravnost životnih namirnica u njima, na mestima gde mogu ugrožavati uslove stanovanja, ili obavljanje zdravstvene, dečje i socijalne zaštite, kao i na mestima gde bi pravac duvanja glavnih vetrova mogao štetno uticati na higijenske uslove u objektu ili njegovoj okolini.
Objekti se lociraju na mestima gde je obezbeđena snabdevenost energetskim izvorima i higijenski-ispravnom vodom, kao i mogućnost odvođenja otpadnih voda i drugih otpadnih materija.
Slobodne površine oko objekta uređuju se, a prilazni putevi ka objektu, interne saobraćajnice i platoi oko objekta izgrađuju se od čvrstog materijala (beton, asfalt, kamen i sl.).

2. Snabdevanje objekta vodom

Član 6.

Objekat se snabdeva vodom za piće iz javne vodovodne mreže ili iz sopstvenih bunara, kojima se obezbeđuje stalno snabdevanje objekta dovoljnom količinom higijenski ispravne tekuće vode.

Član 7.

Na svim mestima potrošnje vode na kojima postoji mogućnost zagađivanja mreže (slavina sa navojima, drugi priključnici za pranje, završeci cevi uronjeni u vodi i sl.) postavljaju se ventili protiv povratne sifonaže, i to neposredno iza slavine, odnosno druge vrste priključaka.

3. Odvod otpadnih voda

Član 8.

Objekti se priključuju na javnu kanalizacionu mrežu, a u naseljima, odnosno drugim lokacijama, koja nemaju izgrađenu javnu kanalizacionu mrežu, objekat se priključuje na sopstvenu kanalizaciju sa uređajima za prečišćavanje (taložnici, biološki filteri i sl.), u skladu sa sanitarnim propisima i propisima o zaštiti voda i životne sredine.
U prostorijama u kojima se koristi voda odvod se obezbeđuje na način kojim se sprečava izlivanje otpadnih voda po podnoj površini.
Za odvod vode u prostorijama sa temperaturom od 0^oCi višom, postavlja se odgovarajući broj slivnika, koji imaju odgovarajući sistem (sifone, metalne rešetke i dr.) za sprečavanje povratka neprijatnih mirisa i ulaska glodara iz kanalizacije.
Kanalizacione cevi ne instaliraju se i ne provode kroz radne prostorije u kojima se vrši obrada, prerada i čuvanje životnih namirnica. U ovim prostorijama ne postavljaju se šahtovi za reviziju mreže.
Otpadne vode zagađene agresivnim hemijskim supstancama, pre upuštanja u kanalizacioni sistem neutrališu se.

4. Uklanjanje čvrstih otpadnih materija

Član 9.

U prostorijama objekta čvrste otpadne materije prikupljaju se u higijenske posude od nerđajućeg materijala sa poklopcima istog kvaliteta.
Čvrste otpadne materije odlažu se u specijalne kontejnere ili kante sa poklopcima istog kvaliteta, smeštene na posebno određenom, betoniranom delu dvorišta.
Prostor, higijenske posude, kontejneri i kante svakodnevno se prazne, peru i dezinfekciju i ne koriste se u druge svrhe.

5. Uslovi u pogledu prostorija

Član 10.

Prostorije za proizvodnju i promet životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe, u smislu ovog pravilnika, jesu:
1) prostorije u kojima se obavljaju proizvodni i drugi radni procesi (u daljem tekstu: proizvodne prostorije);
2) prostorije u kojima se skladište sirovine, materijali za pakovanje, gotovi proizvodi, pomoćni materijali i povratna ambalaža (u daljem tekstu: magacinske prostorije);
3) prostorije koje služe za higijenske, sanitarne i druge potrebe zaposlenih u objektu (u daljem tekstu: pomoćne prostorije).

Proizvodne prostorije

Član 11.

Broj, veličina i raspored proizvodnih prostorija u objektima odgovara tehnološkom procesu koji se u njima odvija.
Raspored proizvodnih prostorija određuje se tako da ne dolazi do ukrštanja prljavih i čistih puteva.
Za proizvodne prostorije ne koriste se prostorije koje se nalaze ispod nivoa terena (okolnog zemljišta), osim u slučaju kada nema drugih tehničkih mogućnosti, a iznađena su rešenja u pogledu zaštite od podzemnih i površinskih voda, kao i od manipulacija kojima se ugrožava higijenska ispravnost životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe.

Član 12.

Podovi proizvodnih prostorija izgrađuju se od čvrstog nepropustivog materijala, otpornog na sredstva za pranje, dezinfekciju i druge agresivne materije, ravni, glatki i bez oštećenja, i ne smeju biti klizavi.
Podovi proizvodnih prostorija imaju odgovarajući pad prema slivnicima ili odlivnim otvorima i izvedeni su na način koji onemogućuje zadržavanje vode na podnim površinama.
Uglovi između zidova i poda moraju biti zaobljeni.

Član 13.

Zidovi i tavanice proizvodnih prostorija moraju biti ravni, bez pukotina i udubljenja, bele ili neke druge svetle boje.
Zidovi i tavanice proizvodnih prostorija izgrađuju se od čvrstog materijala i izvode se tako da se na njima ne stvara kondenzovana vlaga i ne zadržava prašina i druge štetne materije.
Cevovodi i instalacije postavljaju se tako da sa zidnom površinom ne stvaraju skrivene uglove nepristupačne za čišćenje, pranje i tehničko održavanje.

Član 14.

Proizvodne prostorije osvetljavaju se prirodnim i veštačkim osvetljenjem.
Raspored, površina i broj otvora za prirodno osvetljavanje prostorija obezbeđuje ravnomerno osvetljavanje svih delova prostorija i odgovora vrsti tehničko-tehnološkog procesa koji se u njima obavlja.
Veštačko osvetljenje uvodi se u sve prostorije objekta.
Veštačkim osvetljenjem obezbeđuje se potreban intenzitet svetlosti, koja mora biti difuzna ujednačena i