Na osnovu člana 129. stav 6. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja ("Službeni glasnik RS", br. 72/09 i 52/11),
Ministar prosvete i nauke doneo je

PRAVILNIK

O STALNOM STRUČNOM USAVRŠAVANjU I STICANjU ZVANjA NASTAVNIKA, VASPITAČA I STRUČNIH SARADNIKA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 13 od 24. februara 2012, 31/12)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom utvrđuju se: oblici stručnog usavršavanja, prioritetne oblasti za stručno usavršavanje za period od tri godine, programi i način organizovanja stalnog stručnog usavršavanja; uslovi, organ koji odlučuje o sticanju zvanja i postupak napredovanja u toku usavršavanja nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika; obrazac uverenja o pohađanom stručnom usavršavanju i druga pitanja od značaja za razvoj sistema stručnog usavršavanja.

Član 2.

Profesionalni razvoj je složen proces koji podrazumeva stalno razvijanje kompetencija nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika radi kvalitetnijeg obavljanja posla i unapređivanja razvoja dece i učenika i nivoa postignuća učenika.
Sastavni i obavezni deo profesionalnog razvoja je stručno usavršavanje koje podrazumeva sticanje novih i usavršavanje postojećih kompetencija važnih za unapređivanje vaspitno-obrazovnog, obrazovno-vaspitnog, vaspitnog, stručnog rada i nege dece (u daljem tekstu: obrazovno-vaspitni rad).
Sastavni deo profesionalnog razvoja jeste i razvoj karijere napredovanjem u određeno zvanje.

Član 3.

Stručno usavršavanje nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika ustanova planira u skladu sa potrebama i prioritetima obrazovanja i vaspitanja dece i učenika, prioritetnim oblastima koje utvrđuje ministar nadležan za poslove obrazovanja (u daljem tekstu: ministar) i na osnovu sagledavanja nivoa razvijenosti svih kompetencija za profesiju nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika u ustanovi.
Potrebe i prioritete stručnog usavršavanja ustanova planira na osnovu iskazanih ličnih planova profesionalnog razvoja nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika, rezultata samovrednovanja i vrednovanja kvaliteta rada ustanove, izveštaja o ostvarenosti standarda postignuća, zadovoljstva učenika i roditelja, odnosno staratelja dece i učenika i drugih pokazatelja kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada.
Lični plan profesionalnog razvoja nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika sačinjava se na osnovu samoprocene nivoa razvijenosti svih kompetencija za profesiju nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika (u daljem tekstu: kompetencije).

Član 4.

Stalno stručno usavršavanje ostvaruje se aktivnostima koje:
1) preduzima ustanova u okviru svojih razvojnih aktivnosti, i to:
(1) izvođenjem uglednih časova, odnosno aktivnosti sa diskusijom i analizom;
(2) izlaganjem na sastancima stručnih organa i tela koje se odnosi na savladan program stručnog usavršavanja ili drugi oblik stručnog usavršavanja van ustanove, prikaz knjige, priručnika, didaktičkog materijala, stručnog članka, različite vrste istraživanja, studijsko putovanje i stručnu posetu i dr. sa obaveznom diskusijom i analizom;
(3) ostvarivanjem:
- istraživanja (naučna, akciona, ad hoc i dr.);
- projekta obrazovno-vaspitnog karaktera u ustanovi;
- programa od nacionalnog značaja u ustanovi;
- programa ogleda, model centar;
- oblika stručnog usavršavanja koji je pripremljen i ostvaren u ustanovi u skladu sa potrebama zaposlenih;
2) se sprovode po odobrenim programima obuka i stručnih skupova, u skladu sa ovim pravilnikom;
3) preduzima ministarstvo nadležno za poslove obrazovanja (u daljem tekstu: Ministarstvo), Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja i Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja po postupku utvrđenom ovim pravilnikom, i to kroz:
(1) programe obuka;
(2) stručne skupove;
(3) letnje i zimske škole;
(4) stručna i studijska putovanja;
4) ostvaruju visokoškolske ustanove na osnovu akreditovanih programa u okviru celoživotnog učenja;
5) se organizuju na međunarodnom nivou, a od značaja su za obrazovanje i vaspitanje, odnosno učešćem na međunarodnim seminarima i skupovima;
6) preduzima nastavnik, vaspitač i stručni saradnik u skladu sa ličnim planom profesionalnog razvoja, i to aktivnostima koje nisu navedene u tač. 1) do 5) ovog člana.

Član 5.

Stručno usavršavanje iz člana 4. tač. 1) i 2) ovog pravilnika jeste obavezna aktivnost nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika utvrđena pedagoškom normom, u okviru 40-časovne radne nedelje.
Za stručno usavršavanje iz člana 4. tač. 2) do 5) ovog pravilnika nastavnik, vaspitač i stručni saradnik ima pravo na plaćeno odsustvo u skladu sa Zakonom o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja (u daljem tekstu: Zakon) i Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika ("Službeni glasnik RS", br. 12/09 i 67/11).

II. OBLICI STALNOG STRUČNOG USAVRŠAVANjA

Član 6.

Oblici stalnog stručnog usavršavanja nastavnika, vaspitača i stručnog saradnika, a koje nadležni organ ili organizacija odobri po utvrđenoj proceduri, jesu:
1) programi stalnog stručnog usavršavanja koji se ostvaruju izvođenjem obuke;
2) akreditovani programi visokoškolskih ustanova kao oblika celoživotnog učenja;
3) stručni skupovi:
(1) kongres;
(2) sabor, susreti i dani;
(3) konferencija;
(4) savetovanje;
(5) simpozijum;
(6) okrugli sto;
(7) tribina;
4) letnje i zimske škole;
5) stručna i studijska putovanja.
Oblici stalnog stručnog usavršavanja iz stava 1. ovog člana ostvaruju se, odnosno organizuju se kao domaći ili međunarodni.
Ovim pravilnikom uređuje se vrednovanje učešća na međunarodnim oblicima stručnog usavršavanja iz stava 1. ovog člana.

1. Programi i prioritetne oblasti stalnog stručnog usavršavanja

Član 7.

Program stalnog stručnog usavršavanja iz člana 6. stav 1. tačka 1) ovog pravilnika, u skladu sa Zakonom odobrava Zavod za unapređivanje obrazovanja i vaspitanja (u daljem tekstu: Zavod) na osnovu konkursa, u skladu sa ovim pravilnikom, a za programe na jezicima nacionalnih manjina na kojima se ostvaruje obrazovno-vaspitni rad u Autonomnoj pokrajini Vojvodini - Pedagoški zavod Vojvodine.
Izuzetno, program iz stava 1. ovog člana koji je od javnog interesa donosi ministar i određuje izvođača obuke.
Program iz st. 1. i 2. ovog člana sadrži: naziv, cilj, kompetencije koje program razvija i unapređuje, sadržaj, oblike rada, ciljne grupe, trajanje programa i vremenski raspored aktivnosti; način provere primene stečenih znanja i veština.
Program iz st. 1. i 2. ovog člana može da sadrži module.
Modul, u smislu ovog pravilnika, jeste skup funkcionalno povezanih sadržaja i oblika rada u okviru osnovne teme programa i može da se ostvaruje kao posebna celina.

Član 8.

Prioritetne oblasti stručnog usavršavanja od značaja za razvoj obrazovanja i vaspitanja jesu:
1) prevencija nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja;
2) prevencija diskriminacije;
3) inkluzija dece i učenika sa smetnjama u razvoju i iz društveno marginalizovanih grupa;
4) komunikacijske veštine;
5) učenje da se uči i razvijanje motivacije za učenje;
6) jačanje profesionalnih kapaciteta zaposlenih, naročito u oblasti inovativnih metoda nastave i upravljanja odeljenjem;
7) saradnja sa roditeljima, učenicima i učeničkim parlamentima;
8) informaciono-komunikacione tehnologije.

Član 9.

Zavod raspisuje konkurs za odobravanje programa stalnog stručnog usavršavanja svake druge godine.
Konkurs se objavljuje u javnom glasilu "Prosvetni pregled" i na veb stranici Zavoda i traje od 1. do 31. oktobra.
Pravo učešća na konkursu imaju: predškolska ustanova, osnovna i srednja škola, dom učenika, visokoškolska ustanova i Zavod za vrednovanje kvaliteta obrazovanja i vaspitanja (u daljem tekstu: ustanova), centar za stručno usavršavanje, stručno društvo, odnosno udruženje registrovano za obavljanje delatnosti u oblasti obrazovanja i vaspitanja i koji to dokazuju izvodom iz statuta i odgovarajućeg registra.
U prijavi na konkurs dostavlja se program stalnog stručnog usavršavanja, u kome se, osim sadržaja iz člana 7. stav 5. ovog pravilnika, navode i:
1) naziv i reference podnosioca programa u vezi sa temom programa;
2) reference autora u vezi sa temom programa;
3) reference izvođača obuke u vezi sa temom programa i u vezi sa veštinama i iskustvom u izvođenju obuka;
4) prioritetne oblasti koje utvrdi Ministarstvo, a na koje se program odnosi;
5) rezultate istraživanja (naučnih, akcionih, ad hoc i dr.) koja ukazuju na problem koji je moguće prevazići predloženim programom i procenu očekivanih efekata obuke;
6) specifikacija cene.
Program stalnog stručnog usavršavanja ostvaruje se kroz obuku koja može da traje najkraće osam, a najduže 24 sata. Ako je program strukturisan kroz module, svaki modul može da traje najduže 24 sata.
Obuka može da traje najduže osam sati dnevno.
Najveći broj učesnika po grupi jeste 30.
Obuku izvode najmanje dva voditelja.
Isti izvođač može da bude prijavljen za najviše pet programa.

Član 10.

Prilikom odobravanja programa stalnog stručnog usavršavanja procenjuje se ispunjenost sledećih zahteva:
1) da program doprinosi razvijanju kompetencija nastavnika, vaspitača i stručnih saradnika;
2) da program doprinosi ostvarivanju ciljeva obrazovanja i vaspitanja utvrđenih Zakonom, unapređivanja razvoja dece i učenika i nivoa postignuća učenika i odraslih, odnosno unapređivanja obrazovno-vaspitnog rada;
3) da su delovi opisa programa međusobno logično povezani i usaglašeni;
4) reference iz člana 9.