Na osnovu člana 81. Zakona o standardizaciji ("Službeni list SFRJ", br. 37/88), u sporazumu sa saveznim sekretarom za rad, zdravstvo, boračka pitanja i socijalnu politiku, a po pribavljenom mišljenju Saveznog sekretarijata za energetiku i industriju i Saveznog sekretarijata za unutrašnje poslove, direktor Saveznog zavoda za standardizaciju propisuje
PRAVILNIK
O TEHNIČKIM NORMATIVIMA ZA PROJEKTOVANjE, GRAĐENjE, POGON I ODRŽAVANjE GASNIH KOTLARNICA
(Objavljen u "Sl. listu SFRJ" br. 10 od 23. februara 1990; 52/90)
1. OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Ovim pravilnikom propisuju se tehnički uslovi za projektovanje, građenje, pogon i održavanje gasnih kotlarnica, ukupnog kapaciteta iznad 50kW.
Član 2.
Odredbe ovog pravilnika odnose se na kotlarnice u kojima se koristi najmanje jedno gasovito gorivo utvrđeno jugoslovenskim standardomJUS H.F1.001, relativne gustine do 1,3, uključujući i 1,3, i na kotlarnice u kojima se koristi više vrsta goriva.
Član 3.
Odredbe ovog pravilnika odnose se na:
1) kotlarnice koje se nalaze u sastavu stambenog ili sličnog objekta u kome se zadržava ili boravi veći broj ljudi, u kojima najveći dozvoljeni radni pritisak gasa iznosi 100mbar;
2) kotlarnice koje se nalaze u posebnim građevinskim objektima, u kojima najveći dozvoljen radni pritisak gasa iznosi 4bar;
3) kotlarnice u kojima se koriste mešavine gasa i vazduha sa najvećim dozvoljenim radnim pritiskom 0,6bar.
Odredbe ovog pravilnika ne odnose se na gasna postrojenja kao što su:
1) generatori toplote u kojima, pored gasovitog goriva, istovremeno sagorevaju i druga goriva;
2) industrijska ložišta (npr. peći u industriji, kotlovi za spaljivanje smeća, industrijske sušare i sl.);
3) postrojenja koja delimično ili potpuno služe za proizvodnju električne energije;
4) postrojenja kod kojih jedinično opterećenje gorionika prelazi 30MW;
5) instalacije za gasove u tečnoj fazi.
Član 4.
Navedeni izrazi, u smislu ovog pravilnika, imaju sledeća značenja:
1) generator toplote je uređaj u kome gasovito gorivo trajno ili povremeno sagoreva radi predaje energije nosiocima toplote kao što su kotlovi za proizvodnju pare i zagrevanje vode u ulja, gasni bojleri i grejači vazduha;
2) pouzdani uređaj za regulaciju, upravljanje i nadziranje je uređaj čija je pouzdanost dokazana tipskim ili pojedinačnim ispitivanjem;
3) gasna instalacija je cevovod gasa od mesta priključenja do gasnih gorionika;
4) mesto priključenja je izlazna izolaciona spojnica prijemne (merne) regulacione stanice ili priključak voda na distributivni sistem kad se prijemna (merna) regulaciona stanica ne koristi.
Mesto priključenja na distributivni sistem za proizvedene gasove je prvi zaporni organ iza kompresora i/ili rezervoara tog gasa;
5) glavni zaporni organ je ventil ili slavina na zajedničkom gasnom cevovodu kotlarnice, namenjena za brzo zatvaranje dovoda gasa;
6) dovod gasa je glavni vod kojim se gas dovodi u kotlarnicu. Na njemu se izvan kotlarnice nalazi glavni zaporni organ;
7) razvod gasa je vod kojim se gas razvodi po kotlarnici;
8) cevovodni ogranak je deo gasnog cevovoda namenjen za jedan gasni gorionik;
9) gasna rampa je skup uređaja i cevi na cevovodnom ogranku od prvog zapornog organa do priključne prirubnice na gasnom gorioniku;
10) gasna ložišna instalacija je skup uređaja i cevi, ložišta i dimovodnih kanala od prvog zapornog organa, na gasnoj rampi do izlaza iz dimnjaka;
11) nepropusni prolaz je prolaz cevi ili kabla kroz zid, izveden zaptivno za vodu i gas;
12) pritisak snabdevanja je pritisak gasa iza prvog zapornog organa na gasnoj rampi, pri maksimalnom kapacitetu generatora toplote;
13) radni pritisak gasa je pritisak ispred prvog zapornog organa u kotlarnici;
14) prijemna (merna) regulaciona stanica je skup uređaja koji isključivo služi za regulisanje pritiska (i merenje utroška) gasa;
15) kapacitet je količina toplotne energije predata nosiocu toplote;
16) opterećenje je količina energije koja se gorivom dovodi u gorionik, odnosno proizvod količine potrošenog gasa u jedinici vremena i donje toplotne vrednosti gasa;
17) automatski gasni gorionici su gorionici koji su opremljeni samostalno delujućim uređajima za paljenje, nadziranje plamena, upravljanje i regulaciju. Paljenjem, nadziranjem plamena, uključivanjem i isključivanjem upravlja se zavisno od vrednosti regulacione veličine, bez intervencije rukovaoca;
18) poluautomatski gasni gorionici su gorionici koji su opremljeni samostalno delujućim uređajima za paljenje, nadziranje plamena i upravljanje, pomoću kojih se paljenje (puštanje u pogon) izvodi ručno. Isključivanje iz pogona može se izvesti i ručno, a posle isključivanja plamenika nije moguće ponovno automatsko paljenje;
19) regulatori su uređaji koji služe za održavanje podesive regulacione veličine (npr. pritisak ili temperatura) prema unapred zadatoj vrednosti;
20) uređaji za upravljanje su uređaji kojima se uključuje ili isključuje gorionik prema unapred zadatom programu na signal koji dolazi od regulatora, uređaja za nadziranje, graničnih uređaja, prekidača ili drugih sličnih naprava;
21) uređaji za nadziranje su uređaji koji služe za automatsku kontrolu određenog pogonskog stanja ili uslova (prisustvo plamena, otvoren ili zatvoren položaj zapornih ili regulacionih uređaja, rad ventilatora ili pumpe, dostizanje donje ili gornje granice pritiska ili temperature gasa, vazduha, vode i pare);
22) disajni vod je vod koji spaja disajni otvor nekog gasnog uređaja sa atmosferom;
23) ispusni vod je vod koji spaja ispusni otvor sa atmosferom;
24) odušni vod je vod koji spaja izlazni otvor sigurnosnog odušnog ventila sa atmosferom;
25) vod za izduvavanje je vod koji služi da se delovi postrojenja rasterete pritiska, ispiraju, inertizuju ili odzrače;
26) vod propuštenog gasa je vod preko koga se odvodi propušteni gas između dva automatska ventila;
27) upravljački vod je vod preko koga gorivi gas pod pritiskom mehanički izvršava mehanički određene upravljačke funkcije;
28) relativna gustina je bezdimenzionalna veličina koja predstavlja odnos gustine nekog gasa i gustine vazduha;
29) gorivi gas je jedan gas ili smeša gasova koja u određenom odnosu sa vazduhom ili kiseonikom može da sagoreva;
30) produkti sagorevanja su gasovi koji su predali korisnu toplotu, a nastali su u procesu sagorevanja u ložištu generatora toplote;
31) zaštitno dejstvo je dejstvo koje nastaje ako se sigurnosni elementi, odnosno zaštitne sprave aktiviraju;
32) poseban građevinski objekat je objekat sa svih strana okružen slobodnim prostorom.
2. LOKACIJA I DIMENZIJE KOTLARNICA
Član 5.
Kotlarnica može biti izgrađena ili kao poseban građevinski objekat, ili kao prislonjeni objekat, ili u sastavu objekta druge osnovne namene.
Ako kotlarnica nije izgrađena kao poseban građevinski objekat, dozvoljene su sledeće lokacije:
------------------------------------------
Visina objekta Dozvoljena lokacija
------------------------------------------
do 22mproizvoljna
od 22 do 40