Na osnovu člana 17. stav 4. i člana 24. Zakona o Vladi ("Službeni glasnik RS", br. 55/05 i 71/05 - ispravka), člana 10. stav 2. i člana 193. stav 2. tačka 17) Zakona o policiji ("Službeni glasnik RS", broj 101/05),
Ministar unutrašnjih poslova donosi

PRAVILNIK

O TEHNIČKIM OBELEŽJIMA I NAČINU UPOTREBE SREDSTAVA PRINUDE

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 19 od 19. februara 2007, 112/08)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Policijski službenik upotrebiće Zakonom o policiji (u daljem tekstu: Zakon) propisana sredstva prinude, i to samo pod uslovima predviđenim Zakonom i na način predviđen Zakonom i ovim pravilnikom.

Član 2.

Policijski službenik će u datoj situaciji, odnosno konkretnim okolnostima, upotrebiti sredstvo prinude koje uspešno obavljanje policijskog posla jemči uz najblaže posledice po lice prema kome sredstvo prinude upotrebljava.

Član 3.

Policijski službenik će bez odlaganja pružiti prvu pomoć ili obezbediti pružanje lekarske pomoći vidno povređenom licu prema kome su upotrebljena sredstva prinude. Pomoć će se pružiti, odnosno obezbediti i na zahtev lica koje je prethodno tu pomoć odbilo. Pružanje lekarske pomoći ponudiće i licu na kome nema vidljivih povreda.

II. OBELEŽJA POJEDINIH SREDSTAVA PRINUDE

Član 4.

Pojedina sredstva prinude imaju sledeća obeležja:
1) fizička snaga je veština odbrane ili napada koja se sastoji od primene zahvata, bacanja, udarca ili druge veštine kojom se na poslušnost primorava lice koje svojim postupkom onemogućava izvršenje policijskog posla ili koje napada policijskog službenika, lice koje obezbeđuje policijski službenik ili drugo lice ili objekat;
2) službena palica je palica izrađena od smeše prirodnog i veštačkog kaučuka i prilagođena nameni tako da njom na propisan način mogu da se nanose udarci i primenjuju zahvati;
3) sredstva za vezivanje su službene lisice, plastične zatege i druga za to namenjena sredstva;
4) specijalna vozila su vozila za izbacivanje vode pod pritiskom, oklopna vozila sa ili bez ugrađene zaprečne ograde, platforme ili lestvica, vozila za uklanjanje prepreka i druga vozila specijalne namene i helikopteri;
5) službeni pas je posebno dresirani pas koji se uz vođenje i kontrolu policijskog službenika (vodiča pasa) može upotrebiti kao sredstvo prinude;
6) službeni konj je posebno dresirani konj koji se pod nadzorom stručno osposobljenog policijskog službenika (konjanika) može upotrebiti kao sredstvo prinude;
7) sredstva za zaprečavanje su sredstva za prinudno zaustavljanje vozila koja čine uređaji za te namene, bodljikave trake i druga namenska sredstva kojima se vozilo u pokretu može prinudno zaustaviti, kao i sredstva za zaprečavanje prolaska lica koja čine zaprečne ograde, specijalna vozila, službeni psi, službeni konji i druga namenska sredstva kojima se prolazak lica može zaprečiti;
8) uređaji za izbacivanje mlazeva vode (vodeni top) imaju tehničke karakteristike sistema za upotrebu vode, rastvora boje i rastvora suzavca i u nadgradnji se sastoje od rezervoara za vodu, boju i suzavac, pumpe za vodu, bacača tečnosti - topa i bočnih mlaznica;
9) hemijska sredstva su suzavci za kratkotrajnu upotrebu koji po prestanku dejstva ne ostavljaju bilo kakve posledice za psihofizičko i opšte zdravstveno stanje, kao i hemijske materije blažeg dejstva od suzavca;
10) posebne vrste oružja i eksplozivnih sredstava su oružja i sredstva koja spadaju u naoružanje koje se može upotrebiti kada su ispunjeni opšti uslovi za upotrebu vatrenog oružja, ali samo ukoliko je upotreba drugih vrsta neuspešna ili ne jemči uspeh;
11) vatreno oružje je kratko i dugo vatreno oružje policijskih službenika i organizacionih jedinica policije propisano Uredbom o vrstama naoružanja i opreme policijskih službenika Ministarstva unutrašnjih poslova ("Službeni glasnik RS", broj 27/06).
Hemijska sredstva iz stava 1. tačka 9) ovog člana se upotrebljavaju u sprej dozama punjenim suzavcem i u obliku tableta, ampula i različitih naprava za upotrebu suzavca, a hemijske materije blažeg dejstva od suzavca - kao posebno pripremljene (namenske) materije sa nepodnošljivim mirisom, penom ili bojom za privremeno obeležavanje lica ili stvaranje dimne zavese na određenom prostoru.

Član 5.

Bliža tehnička obeležja pojedinih od sredstava prinude iz člana 4. ovog pravilnika su:
1) službena palica, izrađena od smeše prirodnog i veštačkog kaučuka, ima u unutrašnjosti metalnu šipku kojom se obezbeđuje potrebna čvrstoća i otpornost pri upotrebi, ima anatomski oblikovan rukohvat da bi se palica lakše nosila i ispod rukohvata ima alku sa gurtnom radi sigurnijeg rukovanja palicom, a njena je težina 625 g, dužina 560 mm i prečnik 30 mm;
2) službena palica - tonfa, izrađena od smeše prirodnog i veštačkog kaučuka, ima u unutrašnjosti metalnu šipku i anatomski oblikovan rukohvat, kao i bočni rukohvat dužine 14,3 mm, a njena je težina 790 g, dužina 650 mm i prečnik 30 mm;
3) službena palica za policajca konjanika, izrađena je od drveta presvučenog tankim slojem gume ("bambus") i zakačena je o sedlo konja da bi jahač u slučaju potrebe branio konja kad ga koristi kao sredstvo prinude, a težina ove palice je 430 g, dužina 920 mm (od toga je rukohvat 300 mm) i prečnik palice 45 mm (rukohvata - 55 mm);
4) službene lisice izrađene su od metala, sa rotirajućim polukružnim zupčastim delom za vezivanje i bravom za otključavanje i zaključavanje, a njihova težina je 240 g;
5) plastične zatege i druga sredstva namenjena za vezivanje, za jednokratnu upotrebu, izrađene su od sintetičkog šnura dužine 90 cm i polukarbonatne, jednosmerne kopče koja onemogućava otkopčavanje ili od plastične trake dužine 50 cm i jednosmerne kopče koja onemogućava otkopčavanje;
6) specijalno vozilo, koje se koristi i kao jedno od sredstava za zaprečavanje, je vozilo policije M 86, sa sedam puškarnica i naoružanjem koje čini mitraljez i šest automatskih pušaka, osmatračkim prozorom i periskopom vozača, uz mogućnost korišćenja bacača dimnih kutija i mreže za zaprečavanje;
7) 7) hemijska sredstva i oružje za ispaljivanje hemijskih sredstava, metaka i projektila, a koje nije vatreno oružje, čine propisana hemijska materija, hemijski pištolji, hemijske puške i druga sredstva namenjena za raspršivanje hemijske materije, hemijske ručne i tromblonske bombe, hemijska municija sa i bez projektila, kao i sredstva za pasivizaciju koja čine meci i projektili za upotrebu u slučaju terorističkih dejstava, otmica ili za savlađivanje lica koja pružaju otpor, napadaju, zabarikadiraju se ili na drugi način onemogućavaju izvršavanje zadatka ili neposredno ugrožavaju život policijskog službenika ili drugog lica;
8) vatreno oružje su poluautomatski pištolj kalibra 9 mm, poluautomatski pištolj kalibra najmanje 9 mm i revolver kalibra najmanje 38 specijal koji spadaju u osnovno naoružanje policijskih službenika i repetirajuće, poluautomatsko i automatsko kratko i dugo vatreno oružje kalibra do 20 mm koje spada u posebno naoružanje policijskih službenika kojim se zadužuju organizacione jedinice Ministarstva unutrašnjih poslova (u daljem tekstu: Ministarstvo), u skladu sa Uredbom o vrstama naoružanja i opreme policijskih službenika.

III. NAČIN UPOTREBE POJEDINIH SREDSTAVA PRINUDE

1. Fizička snaga

Član 6.

Policijski službenik ima pravo da upotrebi fizičku snagu radi savlađivanja otpora lica koje remeti javni red, koje treba dovesti, zadržati ili uhvatiti, kao i radi odbijanja napada od sebe ili napada na drugo lice ili na objekat ili prostor koji obezbeđuje.
Policijski službenik dužan je da prestane sa upotrebom fizičke snage kad prestane otpor, odnosno napad.

2. Službena palica

Član 7.

Službenu palicu, kao teži oblik upotrebe fizičke snage, policijski službenik ima pravo da upotrebi iz razloga utvrđenih u članu 6. stav 1. ovog pravilnika, ako su blaži načini upotrebe fizičke snage bezuspešni ili ne jemče uspeh.
Pored ograničenja predviđenih Zakonom, policijski službenik, po pravilu, službenu palicu neće upotrebiti prema licu koje pruža pasivni otpor, izuzev ako se takav otpor ne može savladati na drugi način.

3. Sredstva za vezivanje

Član 8.

Policijski službenik sredstva za vezivanje upotrebljava radi ograničavanja pokretljivosti tela, naročito ruku i nogu, ali na način da sredstvo za vezivanje ne nanosi nepotrebne telesne povrede vezanom licu.
Policijski službenik ne sme jednim sredstvom za vezivanje istovremeno da veže dva lica različitog pola.

4. Specijalna vozila

Član 9.

Upotrebom specijalnih vozila smatra se upotreba posebno opremljenih vozila za neposredno delovanje na ljude radi njihovog potiskivanja ili razilaženja.
Specijalna vozila mogu se upotrebiti i za obezbeđivanje određenih javnih skupova, ličnosti, organa, objekata i prostora, za borbu protiv diverzantsko-terorističkih grupa, rešavanje talačkih situacija i za lišavanje slobode zabarikadiranih lica i opasnih grupa ili lica koja se bave organizovanim kriminalom i terorističkim aktivnostima.

5. Službeni psi

Član 10.

Kao sredstvo prinude službeni pas može se upotrebiti samo pod nadzorom stručno osposobljenog policijskog službenika (vodiča pasa), na način kojim se neće izazvati uznemirenje građana. Ako u obavljanju policijskog posla službeni pas ostane bez vodiča, drugi policijski službenik dužan je da preduzme potrebne mere radi prestanka upotrebe službenog psa kao sredstva prinude.
Ukoliko okolnosti konkretnog slučaja to omogućavaju, policijski službenik će pre upotrebe upozoriti lice da će prema njemu upotrebiti službenog psa kao sredstvo prinude ako ne postupi po izdatom naređenju.
Pri upotrebi službenog psa policijski službenik pazi da