Na osnovu člana 63. stav 7. Zakona o izvršenju krivičnih sankcija ("Službeni glasnik RS", br. 85/05 i 72/09),
Ministar pravde donosi

PRAVILNIK

O TRETMANU, PROGRAMU POSTUPANjA, RAZVRSTAVANjU I NAKNADNOM RAZVRSTAVANjU OSUĐENIH LICA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 72 od 8. oktobra 2010)

I. UVODNE ODREDBE

Član 1.

Ovim pravilnikom uređuje se tretman, program postupanja, razvrstavanje i naknadno razvrstavanje osuđenih lica.

Član 2.

Tretman prema osuđenom licu, u smislu ovog pravilnika, je primena svih predviđenih aktivnosti - planiranih metoda, tehnika i postupaka kojima se ostvaruje svrha kažnjavanja osuđenog, u skladu sa zakonom.

Član 3.

Program postupanja, u smislu ovog pravilnika, je individualno prilagođavanje tretmana prema osuđenom licu u zavisnosti od procene rizika, kapaciteta osuđenog i njegovih potreba.

Član 4.

Razvrstavanje je deo programa postupanja.
Razvrstavanje, u smislu ovog pravilnika, je određivanje grupe, upućivanje osuđenog u otvoreno, poluotvoreno ili zatvoreno odeljenje i njegov smeštaj.

Član 5.

Naknadno razvrstavanje, u smislu ovog pravilnika, je izmena programa postupanja u zavisnosti od promene stepena rizika i ostvarenja individualnih ciljeva osuđenog.

II. TRETMAN PREMA OSUĐENOM I PROGRAM POSTUPANjA

Tretman prema osuđenom i sprovođenje tretmana

Član 6.

Tretman prema osuđenom obuhvata primenu svih predviđenih aktivnosti - planiranih metoda, tehnika i postupaka, preduzetih sa ciljem da osuđeni usvoji društveno prihvatljiv sistem vrednosti i ovlada veštinama za uspešno uključivanje u zajednicu kako ubuduće ne bi činio krivična dela.
Tretman se sprovodi kroz program postupanja, razvrstavanje, naknadno razvrstavanje i pripremu za otpust.

Program postupanja

Prijem i upoznavanje osuđenog

Član 7.

Po prijemu na izdržavanje kazne osuđeni se upućuje u prijemno odeljenje.
Tokom boravka u prijemnom odeljenju upoznavanje osuđenog obavlja stručni tim sa psihološkog, pedagoškog, kriminološkog, socijalnog, zdravstvenog i bezbednosnog stanovišta.
Stručni tim iz stava 2. ovog člana:
1) utvrđuje zdravstveno stanje osuđenog;
2) upoznaje osuđenog sa propisima o izvršenju krivičnih sankcija i kućnim redom zavoda i daje mu potrebna objašnjenja i savete u cilju prilagođavanja na život i rad u zavodu;
3) pribavlja i dopunjuje postojeću dokumentaciju o osuđenom u obimu i u postupku koji predviđaju propisi o izvršenju kazne;
4) utvrđuje činjenice o ličnosti osuđenog kao i druge činjenice i okolnosti neophodne za predlaganje programa postupanja prema osuđenom;
5) predlaže upravniku zavoda program postupanja prema osuđenom i njegovo razvrstavanje.

Utvrđivanje programa postupanja

Član 8.

Program postupanja utvrđuje se u zavisnosti od procene rizika, kapaciteta i potreba osuđenog.
Procena rizika iz stava 1. ovog člana vrši se na osnovu upitnika za osuđene prema kojima se izvršava kazna zatvora do tri godine i upitnika za osuđene prema kojima se izvršava kazna zatvora preko tri godine.
Obrazac upitnika za osuđene prema kojima se izvršava kazna zatvora do tri godine (Prilog 1) i obrazac upitnika za osuđene prema kojima se izvršava kazna zatvora preko tri godine (Prilog 2) odštampani su uz ovaj pravilnik i čine njegov sastavni deo.

Procena rizika

Član 9.

U cilju utvrđivanja programa postupanja procenjuje se stepen rizičnog ponašanja osuđenog. Procena rizika se obavlja na osnovu vrste i težine izvršenog krivičnog dela, visine izrečene kazne, oblika krivice, načina stupanja na izvršenje kazne, odnosa osuđenog prema izvršenom krivičnom delu i kazni, ranije osuđivanosti, činjenice da li se vodi nov krivični postupak, ponašanja tokom ranijeg izdržavanja kazne, psiholoških, socijalnih i zdravstvenih osobenosti.
Procenjeni rizik se stepenuje kao nizak, srednji i visok u odnosu na to:
1) da li osuđeni predstavlja opasnost za druge osuđene, zaposlene u zavodu ili druga lica koja posećuju zavod;
2) da li postoji verovatnoća da će pokušati da se samopovredi ili izvrši samoubistvo;
3) da li je sklon bekstvu;
4) da li može predstavljati opasnost za zajednicu u slučaju bekstva ili izlaska iz zavoda;
5) da li će vršiti krivična dela nakon izvršene kazne.

Procena kapaciteta

Član 10.

U cilju utvrđivanja programa postupanja procenjuje se kapacitet osuđenog na intelektualnom, emocionalnom i socijalnom planu, sposobnost da usvoji znanja i veštine i mogućnost da prihvati pozitivne vrednosti i nove obrasce ponašanja.

Procena potreba

Član 11.

U cilju utvrđivanja programa postupanja, procenjuju se potrebe osuđenog koje obuhvataju:
1) socijalne veštine, poboljšanje sposobnosti komunikacije i društveno prihvatljivog ponašanja u svakodnevnim situacijama;
2) stručno usavršavanje i obrazovanje;
3) psihološku, psihijatrijsku, medicinsku i socijalnu pomoć;
4) pružanje pravne pomoći u vezi sa izvršenjem kazne;
5) lečenje od bolesti zavisnosti;
6) posebne mere zaštite od svih vidova psihičkog, fizičkog, seksualnog ugrožavanja ili bilo kog drugog oblika diskriminacije;
7) pripremu za otpust.
Na osnovu utvrđenih potreba osuđenog određuju se individualni ciljevi.
Za lica sa posebnim potrebama utvrdiće se program postupanja u skladu sa vrstom posebnih potreba.

Član 12.

Prilikom utvrđivanja programa postupanja, stručni tim iz člana 7. stav 2. ovog pravilnika podstiče osuđenog na aktivnu saradnju.
U utvrđivanju programa postupanja stručni tim definisaće posebne postupke i aktivnosti vodeći računa o mogućnostima zavoda za njihovu realizaciju.
Osuđeni se sa programom postupanja upoznaje u prijemnom odeljenju.
U slučaju da stručni tim proceni da se prema osuđenom u zavodu ne može primeniti utvrđeni program postupanja, predložiće naknadno raspoređivanje osuđenog.

Sadržaj programa postupanja

Član 13.

Program postupanja sadrži:
1) procenjene kapacitete, motivaciju za promenu kriminalnog ponašanja i kvantifikovanu procenu rizika osuđenog;
2) grupu i odeljenje u koje je osuđeni razvrstan i njegov smeštaj;
3) efikasne postupke i aktivnosti prema osuđenom saglasno utvrđenim potrebama;
4) individualne ciljeve osuđenog u određenom periodu, čijim ostvarivanjem će se obezbediti povećanje kapaciteta, uspešna adaptacija i smanjenje rizika od vršenja krivičnih dela;
5) zadatke osoblja u realizaciji programa;
6) način saradnje sa spoljnim institucijama i organizacijama u realizaciji programa postupanja;
7) način saradnje sa porodicom ili drugim bliskim licima;
8) program pripreme za otpust.

Odluka o programu postupanja

Član 14.

Odluku o programu postupanja, u skladu sa Zakonom o izvršenju krivičnih sankcija (u daljem tekstu: Zakon), donosi upravnik zavoda na osnovu predloga stručnog tima.
Odluka o programu postupanja prema osuđenom sadrži podatke o: grupi, odeljenju i smeštaju određenom na osnovu utvrđenog stepena rizika, stručnom usavršavanju i obrazovanju, grupnom i individualnom radu, radnom angažovanju, korišćenju slobodnog vremena, posebnim postupcima (lečenje od bolesti zavisnosti, psihološka, psihijatrijska, medicinska i socijalna pomoć), kao i posebnim merama zaštite.
Odluka o programu postupanja se dostavlja osuđenom.

Izmena programa postupanja

Član 15.

Program postupanja se menja u skladu sa procenom ponašanja osuđenog, stepenom njegove saradnje u realizaciji programa, postignutim rezultatima i okolnostima koje mogu nastati tokom izvršenja kazne.
Zaposleni na poslovima tretmana - vaspitač pokreće inicijativu za izmenu programa postupanja i dostavlja je stručnom timu zavoda.
Upravnik zavoda, na predlog stručnog tima, menja program postupanja.
Osuđenog sa izmenama programa postupanja upoznaje zaposleni na poslovima tretmana - vaspitač.
Program postupanja, kao i njegove izmene su sastavni deo ličnog lista.
Program postupanja preispituje se:
1) svaka tri meseca za izrečene kazne zatvora do tri godine;
2) svakih šest meseci za izrečene kazne zatvora od tri do deset godina;
3) svakih godinu dana za izrečene kazne zatvora preko deset godina.
: