Na osnovu člana 151. stav 3. Zakona o socijalnoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", broj 24/11),
Ministar rada i socijalne politike donosi

PRAVILNIK

O ZABRANjENIM POSTUPANjIMA ZAPOSLENIH U SOCIJALNOJ ZAŠTITI

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 8 od 3. februara 2012)

Sadržina Pravilnika

Član 1.

Ovim pravilnikom bliže se određuje šta se smatra zabranjenim postupanjem zaposlenih u ustanovama socijalne zaštite, odnosno kod pružalaca usluga socijalne zaštite, u odnosu na korisnike.

Korišćenje pojmova

Član 2.

Svi pojmovi u ovom pravilniku upotrebljeni u gramatičkom muškom rodu podrazumevaju muški i ženski prirodni rod lica na koje se odnosi.

Primena pravilnika

Član 3.

Zaposleni u smislu zakona i ovog pravilnika jeste lice u radnom odnosu i lice koje radi van radnog odnosa u ustanovi socijalne zaštite, odnosno kod pružaoca usluga socijalne zaštite.
Sve odredbe ovog pravilnika koje se odnose na zabranjena postupanja prema maloletnom korisniku, shodno se primenjuju i na korisnike lišene poslovne sposobnosti.

Povreda radne obaveze

Član 4.

Postupanje zaposlenog suprotno zabranama utvrđenim zakonom kojim se uređuje socijalna zaštita i ovim pravilnikom, smatra se povredom radne obaveze u smislu zakona kojim se uređuje rad.

Zabranjena postupanja zaposlenih

Član 5.

U ustanovi socijalne zaštite, odnosno kod pružaoca usluga socijalne zaštite zaposlenom je zabranjen svaki oblik nasilja nad korisnikom, fizičko, emocionalno i seksualno zlostavljanje, iskorištavanje korisnika, zloupotreba poverenja ili moći koju uživa u odnosu na korisnika, zanemarivanje korisnika i druga postupanja koja narušavaju zdravlje, dostojanstvo i razvoj korisnika.

Zabrana fizičkog zlostavljanja

Član 6.

Zaposlenom je zabranjeno fizičko zlostavljanje korisnika.
Fizičkim zlostavljanjem korisnika smatra se svako postupanje zaposlenog, kojim se ugrožava ili dovodi u rizik korisnikovo fizičko zdravlje, opstanak, fizički integritet ili bezbednost.
Postupanje u smislu stava 2. ovog člana, jeste naročito:
1) udaranje korisnika o zid ili druge predmete, bacanje korisnika o čvrste predmete i udaranje čvrstim predmetima, vučenje za kosu;
2) udaranje korisnika pesnicom ili šakom, kaišem, prutom ili drugim predmetima;
3) prisilno uvijanje ili snažno povlačenje delova korisnikovog tela, štipanje;
4) sprečavanje i onemogućavanje kretanja vezivanjem ili na drugi način, osim po posebno propisanom postupku na najkraći vremenski period i pod nadzorom ovlašćenog lica;
5) prinuđivanje korisnika da duže stoji na jednom mestu;
6) sprečavanje korisnika da diše tokom kratkih vremenskih perioda;
7) uskraćivanje korisniku hrane ili vode;
8) sprečavanje korisnika da spava;
9) sprečavanje korisnika da ide u toalet;
10) prinuđivanje korisnika da ostane napolju po hladnom, izrazito vrućem vremenu ili pri atmosferskim padavinama;
11) zatvaranje, odnosno izolacija korisnika u posebnu prostoriju;
12) protresanje korisnika;
13) prinuđivanje na neprimerenu fizičku aktivnost;
14) nesmotreno korišćenje opasnog sredstva i oruđa u blizini korisnika;
15) vožnja u pijanom stanju sa korisnikom;
16) kupanje ili pranje korisnika hladnom ili izuzetno vrućom vodom;
17) gušenje, odnosno onemogućavanje disanja i uzrokovanje zagrcnjavanja korisnika (npr. nasilnim hranjenjem);
18) izlaganje korisnika udaru struje;
19) unošenje u korisnikovo telo, izuzimajući kada je medicinski određeno, bilo koje supstancije koja privremeno ili stalno može ugroziti funkcije jednog ili više organa ili tkiva (npr. neodgovarajuća upotreba lekova, velikih količina alkohola).

Zabrana emocionalog zlostavljanja

Član 7.

Zaposlenom je zabranjeno emocionalno zlostavljanje korisnika.
Emocionalno zlostavljanje je postupanje zaposlenog koje korisniku nanosi emocionalnu patnju.
Emocionalnim zlostavljanjem smatra se naročito:
1) izolacija, odnosno ograničavanje kretanja korisnika, zabrana kontakata sa drugim korisnicima, osobljem članovima porodice i drugim značajnim osobama;
2) omalovažavanje i ismevanje korisnika;
3) pretnje, zastrašivanja, ili drugi oblici nefizičkog, neprijateljskog postupanja prema korisniku;
4) diskriminacija u postupanju prema korisnicima i drugima zaposlenima po osnovu državljanstva, etničke pripadnosti, kulturnih i jezičkih razlika, verskih, rodnih, socio-ekonomskih razlika, te različitosti s obzirom na invaliditet i seksualnu orijentaciju ili neku drugu ličnu osobenost;
5) verbalno zlostavljanje, što uključuje neprimereno vikanje na korisnika, nazivanje korisnika pogrdnim imenima, kao i druga ponašanja koja mogu da umanje samopoštovanje i dostojanstvo korisnika;
6) izlaganje zbunjujućim ili traumatskim događajima i interakcijama (npr. nasilju);
7) korumpiranje;
8) primoravanje korisnika da se oblači u odeću koja ne odgovara njegovom uzrastu i polu;
9) nagrađivanje ako napada druge korisnike.

Zabrana emocionalnog zlostavljanja deteta

Član 8.

Emocionalno zlostavljanje maloletnog korisnika (u daljem tekstu: dete) predstavlja i ponovljeno postupanje zaposlenog koje kod deteta izaziva ili pojačava doživljaj bezvrednosti, odbačenosti ili može izazvati ozbiljne i trajne smetnje njegovog osećajnog, kognitivnog i socijalnog razvoja.

Zabrana seksualnog zlostavljanja

Član 9.

Zaposlenom je zabranjeno seksualno zlostavljanje i zloupotreba korisnika.
Seksualnim zlostavljanjem i zloupotrebom smatra se naročito:
1) uključivanje korisnika u bilo kakvu, kontaktnu ili nekontaktnu, seksualnu aktivnost sa zaposlenim;
2) navođenje korisnika na bilo kakvu, kontaktnu ili nekontaktnu, seksualnu aktivnost;
3) prisiljavanje korisnika na bilo