Na osnovu člana 6. stav 2. Zakona o statističkim istraživanjima od interesa za celu zemlju ("Službeni list SFRJ", br, 13/73, 9/76 i 63/76), u vezi sa odredbama pod rednim brojem 3 odeljka Statistika investicija i društvenog bogatstva, Programa statističkih istraživanja od interesa za celu zemlju u periodu 1986. do 1990. godine koji je sastavni deo Odluke o utvrđivanju Programa statističkih istraživanja od interesa za celu zemlju u periodu od 1986. do 1990. godine ("Službeni list SFRJ", br. 76/85 i 60/86), direktor Saveznog zavoda za statistiku propisuje

UPUTSTVO

O JEDINSTVENOJ METODOLOGIJI ZA PROCENU ŠTETA OD ELEMENTARNIH NEPOGODA

(Objavljeno u "Sl. listu SFRJ", br. 27/87)

Namena metodologije

1.
Jedinstvenom metodologijom za procenu šteta od elementarnih nepogoda obezbeđuje se primena istih principa i metoda procenjivanja kod svih organizovanih procena šteta izazvanih različitim uzrocima, a naročito poplavama i zemljotresima većih razmera, kako bi mogao da se podnese zahtev za dodelu sredstava solidarnosti prema članu 2. Dogovora o utvrđivanju i proceni šteta od elementarnih nepogoda ("Službeni list SFRJ", broj 24/78).
2.
Ova metodologija se primenjuje i na ostale štete koje nastaju usled dejstva drugih elementarnih nepogoda i drugih uzroka, kao što su: požari, suše, oluje i grad, klizanje zemljišta, epidemije, epizootije, štete od biljnih bolesti i raznih vrsta štetočina u poljoprivredi i druge nepogode (nesreće) koje prouzrokuju štete većih razmera.
3.
Po ovoj metodologiji procenjuju se i štete prouzrokovane zagađenjem zemljišta, vode i vazduha, kao i druge štete većih razmera nastale usled tehničkih nedostataka ili zastarele tehnologije, kao i štete nastale usled drugih uzroka utvrđenih tačkom 39. ovog uputstva, a za koje društveno-politička zajednica organizuje procenu.

Cilj procene

4.
Cilj procene štete jeste utvrđivanje vrste i veličine šteta u naturalnim i vrednosnim pokazateljima, po teritorijama, sredstvima i drugim dobrima, vremenu i uzrocima nastanka šteta, i to po korisnicima i vlasnicima dobara. Rezultati procene koriste se za utvrđivanje konkretnih mera za otklanjanje nastalih šteta, kao i za utvrđivanje veličine gubitaka u društvenom bogatstvu.

Predmet procene

5.
Predmet procene su: (1) direktne, odnosno, neposredne štete na oštećenim i uništenim sredstvima, materijalnim i kulturnim dobrima (u daljem tekstu: sredstva i dobra), (2) troškovi izazvani direktnim štetama i (3) indirektne štete.
6.
Direktne štete nastale na sredstvima i dobrima u društvenoj svojini i u svojini građana i građanskih pravnih lica procenjuju se na: a) osnovnim sredstvima (zemljište, objekti, oprema, dugogodišnji zasadi, osnovno stado, šume i divljač); b) obrtnim sredstvima (sirovine i reprodukcioni materijal, poluproizvodi i nedovršeni proizvodi, tekuća poljoprivredna proizvodnja, gotovi proizvodi i trgovačka roba) i v) kulturnim dobrima (objekti i predmeti) i dobrima u domaćinstvu (putnička prevozna sredstva, nameštaj i drugi predmeti u domaćinstvu).
7.
Troškovi izazvani direktnim štetama obuhvataju troškove odbrane, zbrinjavanja stanovništva, zdravstvenih usluga i dr.
8.
Od indirektnih šteta procenjuje se samo izgubljeni dohodak zbog smanjene proizvodnje izazvane elementarnom nepogodom ili nekim drugim uzrokom, i to za teritoriju na kojoj su se javile direktne štete.
9.
Štete se procenjuju na svim sredstvima i drugim dobrima koja su pretrpela štetu, bez obzira na to da li su osigurana kod zajednica osiguranja imovine i lica. Predmet procene su i štete na objektima građenim bez građevinske dozvole i na objektima građenim bez konstrukcionih svojstava otpornosti na zemljotres.
10.
Sva sredstva i druga dobra na kojima se procenjuje šteta detaljnije su razrađeni u Nomenklaturi sredstava i drugih dobara, koja se smatra sastavnim delom ove metodologije i koja je data kao Prilog br. 2. Korišćenje ove nomenklature je nužno kako bi se sredstva i druga dobra za koja se procenjuje šteta pravilno i jednoobrazno razvrstala.

Jedinice za koje se vrši procena

11.
Procenom šteta obuhvataju se sredstva i dobra koja pripadaju jedinicama sa sedištem na teritoriji na kojoj se šteta dogodila. Štete na sredstvima (domaćim i stranim) i dobrima zatečenim na postradaloj teritoriji takođe se procenjuju, bez obzira na to što pripadaju jedinicama čije je sedište van teritorije zahvaćene štetom. Štete se procenjuju za sledeće jedinice:
- organizacije udruženog rada (svih oblika udruživanja) iz oblasti privrede (industrija i rudarstvo, poljoprivreda i ribarstvo, šumarstvo, vodoprivreda, građevinarstvo, saobraćaj i veze, trgovina, ugostiteljstvo i turizam, zanatstvo i lične usluge, komunalna delatnost i uređenje naselja i prostora, finansijske, tehničke i poslovne usluge);
- organizacije i zajednice u vanprivrednim delatnostima (obrazovanje, nauka, kultura i informacije, zdravstvena i socijalna zaštita);
- društveno-političke zajednice, samoupravne interesne zajednice, društvene i društveno-političke organizacije, verske zajednice, udruženja građana i sl.;
- Jugoslovenska narodna armija;
- teritorijalna odbrana;
- individualna poljoprivredna gazdinstva;
- individualne zanatske, ugostiteljske, prevozničke, trgovinske i druge radnje u kojima se samostalno obavlja delatnost;
- domaćinstva (stambene zgrade, vikend-kuće, predmeti za domaćinstvo i predmeti za ličnu upotrebu);
- strane firme i organizacije koje su imale svoja sredstva na području za koje se šteta procenjuje.

Organizatori poslova na proceni šteta

12.
Prema obimu šteta i nastalim posledicama, kao i prema veličini područja na kome se šteta dogodila, za organizovanje procene šteta nadležne su odgovarajuće društveno-političke zajednice, pa se na tom nivou imenuju i komisije za procenu šteta. Za štetu na sredstvima u nadležnosti Jugoslovenske narodne armije komisiju imenuje Savezni sekretarijat za narodnu odbranu. Za štetu na sredstvima teritorijalne odbrane opštine, republike, odnosno autonomne pokrajine komisiju imenuje nadležni komandant teritorijalne odbrane.
13.
Članom 8. Dogovora predviđen je delokrug posla opštinske komisije, prema kome ona treba da uradi sledeće:
- obrazuje potreban broj stručnih komisija za procenu šteta;
- određuje svakoj stručnoj komisiji teritoriju na kojoj će vršiti procenu šteta;
- određuje rok do koga se mora završiti procena;
- stara se o primeni metodologije za procenu šteta;
- objedinjuje rad svih stručnih komisija za procenu šteta na teritoriji opštine i pruža im potrebnu pomoć;
- izrađuje zbirni izveštaj o procenjenim štetama na teritoriji opštine i dostavlja ga izvršnom organu skupštine opštine na usvajanje;
- usvojeni izveštaj dostavlja republičkoj, odnosno pokrajinskoj komisiji za procenu šteta.
14.
Prema članu 9. Dogovora, zadaci republičke, odnosno pokrajinske komisije su sledeći:
- objedinjuje rad opštinskih komisija za procenu šteta na teritoriji republike, odnosno autonomne pokrajine;
- pruža im potrebnu pomoć u primeni metodologije za procenu šteta;
- izrađuje zbirni izveštaj o procenjenim štetama na teritoriji republike, odnosno autonomne pokrajine, u koji uključuje i štete koje su nastale na stvarima koje pripadaju Jugoslovenskoj narodnoj armiji na teritoriji republike, odnosno autonomne pokrajine;