Na osnovu člana 27. stav 6. Zakona o zaštiti životne sredine ("Službeni glasnik Republike Srbije", broj 135/04),
Vlada Republike Srbije donosi
UREDBU
O STAVLjANjU POD KONTROLU KORIŠĆENjA I PROMETA DIVLjE FLORE I FAUNE
(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 31 od 8. aprila 2005, 45/05, 22/07, 38/08, 9/10, 69/11)
Član 1.
Ovom uredbom određuju se divlje vrste flore, faune i gljiva (u daljem tekstu: zaštićene vrste) čije se sakupljanje iz prirodnih staništa, korišćenje i promet stavlja pod kontrolu i određuje visina naknade za njihovo korišćenje.
Član 2.
Za zaštićene vrste, u smislu ove uredbe, određuju se:
1) divlje vrste koje pripadaju osetljivim ili retkim vrstama kojima ne preti opasnost od izumiranja;
2) divlje vrste koje nisu ugrožene, ali se lako mogu zameniti sa ugroženim divljim vrstama usled sličnog izgleda, i
3) vrste čiji je odgovarajući način zaštite propisan potvrđenim međunarodnim ugovorom.
Zaštićene vrste stavljene pod kontrolu sakupljanja, korišćenja i prometa su divlje vrste flore i gljiva navedene u Prilogu 1 i divlje vrste faune navedene u Prilogu 2.
Član 3.
Sakupljanje, korišćenje i promet zaštićenih vrsta stavlja se pod kontrolu radi obezbeđivanja njihovog održivog korišćenja sprečavanjem sakupljanja tih vrsta iz prirodnih staništa u količinama i na način kojim bi se ugrozio njihov opstanak u budućnosti, struktura i stabilnost životnih zajednica.
Član 4.
Kontrola sakupljanja, korišćenja i prometa zaštićenih vrsta, u smislu ove uredbe, obuhvata:
1) mere zaštite i uslove sakupljanja, ograničenja i zabrane sakupljanja, korišćenja i prometa zaštićenih vrsta;
2) praćenje stanja populacija zaštićenih vrsta u prirodnim staništima (u daljem tekstu: monitoring zaštićenih vrsta), radi procene količina pojedinih zaštićenih vrsta čije se sakupljanje može odobriti u sezoni sakupljanja iz prirodnih staništa;
3) ispunjenost uslova i način izdavanja dozvole za sakupljanje, korišćenje i promet zaštićenih vrsta;
4) evidentiranje podataka o izdatim dozvolama, o zaštićenim vrstama i količinima koje su na osnovu dozvole sakupljene, iskorišćene i stavljene u promet; o zaštićenim vrstama koje se gaje (plantažiranje i drugi oblici gajenja), o kapacitetima uzgajališta i o izrečenim kaznama za postupanje suprotno ovoj uredbi.
Član 5.
Sakupljanje zaštićenih vrsta radi korišćenja i stavljanja u promet može se vršiti pod uslovima i na način propisan ovom uredbom i u količini koja je odobrena.
Zabranjeno je sakupljanje zaštićenih vrsta izvan perioda propisanih ovom uredbom i korišćenje tehničkih sredstava koja mogu oštetiti ili uništiti primerke vrste, odnosno njeno stanište.
Sakupljanje zaštićenih vrsta radi korišćenja odnosno stavljanja u promet na zemljištu ili šumi koja je u privatnom vlasništvu može se vršiti samo ako to odobri vlasnik tog zemljišta ili šume.
Sakupljanje zaštićenih vrsta radi korišćenja odnosno stavljanja u promet na šumskom zemljištu ili šumi koja je u državnom vlasništvu vrši se u skladu sa ovom uredbom i propisima o šumama.
Sakupljanje određenih količina zaštićenih vrsta u naučnoistraživačke i edukativne svrhe može se vršiti na područjima i u periodima u kojima je ovom uredbom propisana zabrana sakupljanja.
Sakupljanje određenih količina zaštićenih vrsta u naučnoistraživačke i edukativne svrhe organizacije odnosno institucije koje se bave tom delatnošću mogu vršiti na osnovu dozvole ministarstva nadležnog za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Dozvola iz stava 6. ovog člana sadrži: naziv pravnog lica; naziv naučnoistraživačkog projekta; podatke o osobama koje će vršiti sakupljanje; naziv vrste i količinu koja se može sakupiti; područje i period u kojem će se sakupljanje izvršiti; način i uslove sakupljanja; rok za dostavljanje podataka o vrstama i količinama koje su sakupljene i druge potrebne podatke.
Član 6.
Sakupljanje zaštićenih vrsta radi korišćenja odnosno stavljanja u promet ne može se vršiti na području zaštićenog prirodnog dobra, osim ako propisima o režimu zaštite prirodnog dobra nije drukčije određeno.
U slučaju da propisom o zaštiti određenog prirodnog dobra na području tog dobra ili delu područja nije zabranjeno sakupljanje zaštićenih vrsta radi korišćenja odnosno stavljanja u promet, Ministarstvo će izdati dozvolu organizaciji koja upravlja zaštićenim prirodnim dobrom odnosno staraocu, u skladu sa zakonom, pod uslovima utvrđenim ovom uredbom i aktom o zaštiti tog prirodnog dobra.
Član 7.
Pravna i fizička lica i preduzetnici mogu sakupljati zaštićene vrste kao matična legla, odnosno zasade iz prirodnih staništa radi zasnivanja uzgajališta (plantaže, rasadnici i drugi oblici uzgajališta), na osnovu dozvole Ministarstva.
Dozvola iz stava 1. ovog člana sadrži: naziv pravnog odnosno fizičkog lica ili preduzetnika; vrstu i količinu koja se može sakupiti u zavisnosti od kapaciteta uzgajališta; područje sakupljanja; način i uslove sakupljanja; rok za dostavljanje podataka o vrstama i količinama koje su sakupljene i druge potrebne podatke.
Uz zahtev za izdavanje dozvole iz stava 1. ovog člana podnosi se i dokaz o izvršenoj uplati naknade.
Član 8.
Pravno lice odnosno preduzetnik koji se bavi sakupljanjem zaštićenih vrsta radi njihovog korišćenja i stavljanja u promet odnosno otkupom sakupljenih vrsta, dužan je da organizuje stručnu obuku ili drugi oblik rada sa sakupljačima zaštićenih vrsta, da svake godine izvrši proveru znanja sakupljača i da sakupljačima izda potvrdu o stručnoj osposobljenosti sa rokom važenja za sakupljačku sezonu.
Potvrda iz stava 1. ovog člana sadrži ime i prezime sakupljača zaštićenih vrsta, jedinstveni matični broj građana, adresu stanovanja, navod da je sakupljač osposobljen za sakupljanje zaštićenih vrsta za potrebe korišćenja i prometa.
Fizičko lice može sakupljati zaštićene vrste u komercijalne svrhe pod uslovom da ima potvrdu iz stava 1. ovog člana.
Potvrdu iz stava 1. ovog člana sakupljač zaštićenih vrsta je dužan da ima sa sobom i da je na zahtev pokaže inspektoru zaštite životne sredine ili drugom ovlašćenom službenom licu.
Pravno lice, odnosno preduzetnik iz stava 1. ovog člana dužno je da vodi podatke o: sakupljenim i otkupljenim količinama zaštićenih vrsta sa latinskim nazivima; području i periodu sakupljanja; otkupnim stanicama i odgovornom licu koje vrši otkup.
Član 9.
Sakupljanje zaštićenih vrsta gljiva vrši se pod uslovom da se sakupljaju samo plodonosna tela (uvrtanjem) i u ambalažu koja omogućava ventilaciju radi rasejavanja spora.
Sakupljanje zaštićenih vrsta podzemnih gljiva (tartufi) može se vršiti samo uz pomoć najviše jednog obučenog psa i jednog psa u postupku obuke ili druge životinjske vrste, u periodu dana (od obdanice do sumraka). Iskopavanje gljiva se vrši samo na mestu nalaza odnosno nanjušivanja, a rupe nastale iskopavanjem se moraju ponovo nasuti iskopanom zemljom, uz obavezno zatrpavanje nađenih trulih i crvljivih primeraka.
Zabranjeno je:
1) pri sakupljanju oštetiti micelijum gljiva;
2) sakupljati plodonosna tela vrganja, mlečnice, prečnika ispod 4cm;
3) sakupljati plodonosna tela lisičarke i mrke trube prečnika ispod 2cm;
4) pri sakupljanju gljiva koristiti grabulje i slične alatke, razarati i oštećivati stanište;
5) sakupljati gljive u blizini prometnih saobraćajnica i na deponijama otpadnih materija;
6) stare primerke sa pojavama truljenja, plesnivosti i crvljivosti;
7) sakupljati više od dve trećine jedinki na mestu sakupljanja;
8) pri sakupljanju podzemnih gljiva oštećivati koren šumskog drveća.
Zabranjeno je koristiti ili staviti u promet:
1) zaštićene vrste vrganja i mlečnice, prečnika ispod 4cm;
2) zaštićene vrste lisičarke i mrke trube prečnika ispod 2cm;
3) stare primerke zaštićenih vrsta gljiva sa pojavama truljenja, plesnivosti i crvljivosti.
Pri sakupljanju zaštićenih vrsta lišajeva zabranjeno je oštetiti koru stabla sa koga se sakupljanje vrši.
Član 10.
Sakupljanje zaštićenih vrsta flore, a u zavisnosti od toga koji se delovi odnosno razvojni oblici koriste, vrši se pod uslovom da se vrste sakupljaju u optimalnoj fazi vegetativnog razvoja za korišćenje, a kod vrsta od kojih se koriste podzemni organi, da se ostavi deo podzemnog organa u zemlji sa vegetativnim pupoljkom.
Zabranjeno je:
1) čupati ili oštetiti podzemni organ (koren, rizom i dr.) kod vrsta od kojih se koriste nadzemni organi, odnosno delovi;
2) lomiti stabla i grane drveća i žbunova kod sakupljanja ploda, cveta ili lista i nanošenje drugih vrsta štete zaštićenoj vrsti i njenom staništu;
3) sakupljanje u blizini prometnih saobraćajnica i na deponijama otpadnih materija;
4) sakupljati više od dve trećine jedinki na mestu sakupljanja.
Član 11.
Sakupljanje zaštićenih vrsta puževa može se vršiti samo u periodu od 1. juna do 1. oktobra. U slučaju da se sakupljanje vrši za potrebe matičnog legla kod osnivanja farmi puževa, sakupljanje se izuzetno može vršiti u periodu od 1. maja do 1. oktobra.
Sakupljanje zaštićenih vrsta žaba može se vršiti samo u periodu od 1. juna do 1. septembra.
Sakupljanje zaštićene vrste poskoka može se vršiti svake treće godine i to samo u periodu od 15. maja do 1. avgusta.
Sakupljanje zaštićene vrste šumske kornjače može se vršiti svake treće godine i to samo u periodu od 15. aprila do 15. juna.
Sakupljanje zaštićene vrste riba (moruna) može