Na osnovu člana 7. stav 4. Zakona o zdravstvenoj zaštiti ("Službeni glasnik RS", br. 17/92, 50/92 i 52/93), Vlada Republike Srbije donela je

UREDBU

O ZDRAVSTVENOJ ZAŠTITI ŽENA, DECE, ŠKOLSKE DECE I STUDENATA

(Objavljena u "Sl. glasniku RS", br. 49/95)

Član 1.

Ovom uredbom uređuje se sprovođenje zdravstvene zaštite kojom se obuhvataju: žene u toku trudnoće, porođaja i materinstva i u vezi sa planiranjem porodice, deca, školska deca i studenti, i utvrđuje program za sprovođenje ove zaštite.

Član 2.

Zdravstvena zaštita grupacija stanovništva iz člana 1. ove uredbe sprovodi se po programu koji su utvrđeni: ciljevi koje treba postići na očuvanju i unapređenju njihovog zdravlja i zdravstvene zaštite, mere, aktivnosti i postupci koji će se preduzimati za ostvarivanje ovih ciljeva, kao i prioriteti u obezbeđivanju i sprovođenju zdravstvene zaštite.
Program iz stava 1. ovog člana odštampan je uz ovu uredbu i njen je sastavni deo.

Član 3.

Sredstva za sprovođenje zdravstvene zaštite iz člana 2. ove uredbe obezbeđuju se u skladu sa zakonom.

Član 4.

Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u "Službenom glasniku Republike Srbije".
PROGRAM ZDRAVSTVENE ZAŠTITE ŽENA, DECE, ŠKOLSKE DECE I STUDENATA
Ženama u toku trudnoće, porođaja i materinstva, kao i u vezi sa planiranjem porodice, deci, školskoj deci i studentima - grupacijama stanovništva koje su, zbog generativne funkcije, odnosno rasta i razvoja, izložene povećanom riziku oboljevanja i umiranja, obezbeđuje se potpuna zdravstvena zaštita, u skladu sa aktima Vlade Republike Srbije, odnosno Republičkog zavoda za zdravstveno osiguranje, kojima su utvrđeni obim, sadržaj i način ostvarivanja zdravstvene zaštite, kao i u skladu sa ovim programom.
Zdravstvena zaštita utvrđena ovim programom obezbeđuje se i ženama, deci, školskoj deci i studentima koji imaju boravište na teritoriji Republike Srbije i status izbeglog, odnosno prognanog lica.
Pored zdravstvene zaštite utvrđene ovim programom, ženama, deci, školskoj deci i studentima obezbeđuje se i zdravstvena zaštita koja je propisana uredbama, odnosno programima za zdravstvenu zaštitu od zaraznih bolesti, za onkološku zdravstvenu zaštitu, za zdravstvenu zaštitu od šećerne bolesti i za preventivnu stomatološku zdravstvenu zaštitu.
U pogledu dostupnosti zdravstvene delatnosti i zdravstvene zaštite, ženama, deci, školskoj deci i studentima, nezavisno od njihovog imovinskog stanja, verske i nacionalne pripadnosti i mesta prebivališta ili boravišta, odnosno školovanja, obezbeđuju se približno isti uslovi na celoj teritoriji Republike Srbije.
U formulisanju i kvantifikaciji ciljeva i mera utvrđenih ovim programom, pošlo se od ciljeva Svetske zdravstvene organizacije (SZO) za evropski region "Zdravlje za sve do 2000. godine", "Ciljeva za decu i razvoj do 2000. godine" preporučenih od UNICEF-a i SZO na Svetskom samitu 1990. godine, kao i od očekivanja da će se istrajati na Programu ekonomske stabilizacije kao neophodnog preduslova za zadovoljavajuće funkcionisanje zdravstva i poboljšanje zdravstvenog stanja stanovništva koje neposredno zavisi od ličnog i društvenog standarda pojedinaca i njihovih porodica.
Očuvanje i unapređenje zdravlja i zdravstvene zaštite žena, dece, školske dece i studenata, je organizovana i sveukupna delatnost društva u čijem obezbeđivanju i sprovođenju, samostalno i u skladu sa ovim programom, učestvuju: roditelji, predškolske i školske ustanove; fakulteti i druge obrazovne i kulturne ustanove; ustanove socijalne zaštite; preduzeća; radio, štampa i televizija, humanitarne, verske, sportske i druge organizacije, zajednice i udruženja; lokalne zajednice, opštine, gradovi, autonomne pokrajine i Republika. U obezbeđivanju i sprovođenju zdravstvene zaštite utvrđene ovim programom posebne zadatke imaju zdravstvene ustanove i zdravstveno osiguranje.
U obezbeđivanju uslova za zdravstvenu zaštitu žena i dece (pomoć u lekovima, zdravstveno-vaspitnim sredstvima, medicinskoj opremi, sanitetskim vozilima, edukaciji kadrova i dr.) učestvuju UNICEF, SZO i druge međunarodne humanitarne organizacije, u skladu sa svojim planovima i programima.
I. PLANIRANjE PORODICE I ZDRAVSTVENA ZAŠTITA ŽENE U TOKU TRUDNOĆE, POROĐAJA I MATERINSTVA
a) Ciljevi
1. Širenje znanja, usvajanje stavova i ponašanja neophodnih za očuvanje i unapređenje zdravlja u vezi humane reprodukcije i razvijanje humanih odnosa među polovima i odgovornog roditeljstva. Pokazatelji: obuhvat mladih (od 10 do 19 godina) i stanovništva savetovališnim radom, posebno za brak, porodicu i odgovorno roditeljstvo; broj predavanja, seminara, izdatih publikacija i članaka i TV emisija; stope oboljevanja i smrtnosti žena od bolesti koje utiču na humanu reprodukciju.
2. Rađanje zdravog i željenog potomstva. Pokazatelji: stopa nataliteta; stopa fertiliteta; bruto i neto stopa reprodukcije; stopa mrtvorođenosti, učešće nedonesenosti i dece sa malom telesnom masom na rođenju; stopa nupcijaliteta; stopa divorcijaliteta i stopa neonatalnog morbiditeta.
3. Smanjenje učestalosti kongenitalnih malformacija i genetskih (nasleđenih) oboljenja primenom savremene medicinske tehnologije. Pokazatelji: učešće kongenitalnih malformacija u strukturi oboljevanja; učešće kongenitalnih malformacija u strukturi uzroka smrti prema uzrastu umrle novorođenčadi i odojčadi; broj prvih poseta u genetskom savetovalištu u odnosu na broj porođaja i habitualnih porođaja (posle 3 i više spontanih pobačaja); učestalost kongenitalnih malformacija na 1000 porođaja.
4. Povećanje obuhvata žena generativnog doba savremenim metodama i sredstvima za sprečavanje neželjene trudnoće. Pokazatelji: obuhvat žena generativnog doba radom savetovališta za kontracepciju; broj i vrsta propisanih kontraceptivnih sredstava u odnosu na broj korisnika.
5. Smanjenje učestalosti namernih prekida trudnoće za najmanje 15% od prijavljenog broja. Pokazatelji: broj namernih prekida trudnoće na 1000 žena generativnog perioda; odnos broja prekida trudnoće i broja porođaja; broj namernih prekida trudnoće u ukupnom broju prekida trudnoće.
6. Potpuni obuhvat žena u toku trudnoće, porođaja i u periodu babinja savremenom i kvalitetnom zdravstvenom zaštitom. Pokazatelji: obuhvat trudnih žena savetovališnim radom; obuhvat žena stručnom pomoći u toku porođaja; obuhvat porodilja i novorođenčadi radom polivalentne patronažne službe; obuhvat žena prvim ginekološkim pregledom do šest meseci posle porođaja.
7. Smanjenje maternalne smrtnosti ispod 15 umrlih na 100.000 živorođene dece. Pokazatelji: stopa maternalne smrtnosti (broj žena umrlih u trudnoći, porođaju i 42 dana po završetku trudnoće, tj. 6 nedelja zbog bilo kog uzroka povezanog sa ovim stanjima na 100.000 živorođene dece, izuzimajući slučajne uzorke smrti ili nesrećne okolnosti).
8. Povećanje obuhvata trudnih žena psihofizičkom pripremom za porođaj i dojenje. Pokazatelji: broj organizacionih jedinica i vrsta zdravstvene ustanove u kojima se obavlja psihofizička priprema; broj žena koje su pohađale psihofizički trening u svim organizacionim jedinicama zdravstvene zaštite; procenat majki koje doje do šest meseci posle porođaja.
9. Smanjenje učestalosti zaraznih bolesti koje se prenose polnim putem. Pokazatelji: stope morbiditeta od pojedinih zaraznih bolesti koje se prenose polnim putem na 1000 žena generativnog doba.
10. Smanjenje učestalosti steriliteta i infertiliteta stanovništva. Pokazatelji: obuhvat žena/muškaraca u generativnom periodu u cilju otkrivanja uzroka i lečenja steriliteta i infertiliteta; broj otkrivenih oboljenja i stanja vezanih za pojavu steriliteta i infertilitet u odnosu na ukupan broj oboljenja i stanja.
b) Mere, aktivnosti i postupci za realizaciju ciljeva
1. Organizovan i sistematski zdravstveno-vaspitni rad sa mladima, ženama u generativnom periodu, trudnim ženama, parovima i porodicom na:
- podizanju nivoa znanja i motivacije za zdravo ponašanje i humanizaciju odnosa među polovima;
- usvajanju pozitivnih i suzbijanju negativnih oblika ponašanja u vezi sa reproduktivnim zdravljem.
2. Sistematsko praćenje i kontrola zdravstvenog stanja žene u vezi sa trudnoćom, porođajem, materinstvom (lekarski pregledi, laboratorijska i druga ispitivanja) koje obuhvata:
a) Prvi lekarski pregled trudne žene u prvom trimestru;
b) Kontrolne lekarske preglede četiri puta u toku trudnoće (izuzev kod visoko rizičnih trudnoća, gde se obavljaju prema indikacijama);
v) Ultrazvučne preglede trudne žene tri puta u toku trudnoće;
g) Stručnu pomoć pri porođaju u zdravstvenoj ustanovi;
d) Lekarski pregled posle porođaja jedanput posle šest nedelja i jedanput posle šest meseci;
đ) Patronažne posete trudnoj ženi, babinjari i novorođenom detetu jedanput u toku trudnoće (odmah posle prve posete ginekologu) a babinjari i novorođenom detetu prvih pet dana po izlasku iz porodilišta deteta i dve posete u prvoj godini života;
e) Laboratorijsku kontrolu krvne slike, urina i određivanje krvne grupe, RH faktora i Vasermanove reakcije kod svake trudne žene i genetska i druga ispitivanja u zavisnosti od indikacija i anamneze.
v) Prioriteti
1. Unapređenje antenatalne i perinatalne zdravstvene zaštite:
- zdravstvena zaštita žena pre začeća, u toku