-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Na osnovu Zakona o finansijskoj podršci porodici sa decom ("Sl. glasnik RS", br. 16/02) prestale su da važe sledeće odredbe ovog zakona: član 1; član 2. tač. 1) i 2), tačka 5) u delu koji se odnosi na odgovarajuću sadržinu rada sa decom bez roditeljskog staranja, i decom sa smetnjama u razvoju i decom iz socijalno ugroženih porodica i tačka 6); čl. 5. do 9; člana 11. stav 1. tač. 1) do 4) i tačka 5) u delu koji se odnosi na decu bez roditeljskog staranja i decu sa smetnjama u razvoju; stav 2. u delu koji se odnosi na tač. 1) do 4); čl. 12. do 30; član 31. u delu koji se odnosi na decu bez roditeljskog staranja i decu sa smetnjama u razvoju; član 36. stav 1. u delu koji se odnosi na pravo na naknadu zarade za vreme porodiljskog, produženog porodiljskog odsustva zaposlenog roditelja i odsustva sa rada usvojioca radi nege deteta, materinski dodatak, pomoć za opremu novorođenčeta i dodatak na decu; čl. 37. do 42.; član 66. stav 1. osim u delu koji se odnosi na predškolsko vaspitanje i obrazovanje za decu na dužem bolničkom lečenju i na vaspitno-obrazovni program u trajanju od tri sata pred polazak u osnovnu školu; član 69. i član 76.
-------------------

***

ZAKON

O DRUŠTVENOJ BRIZI O DECI

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 49/92, 29/93, 53/93, 67/93, 28/94, 47/94, 48/94, 25/96, 29/01, 62/03, 64/03 i 101/2005)

I. OPŠTE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom se uređuje sistem društvene brige o deci, koji se zasniva na pravu i dužnosti roditelja da se staraju o podizanju i vaspitanju svoje dece, pravu deteta na uslove života koji omogućavaju njegov pravilan psiho-fizički razvoj i obavezi države da im to omogući.

Član 2.

Društvenu brigu o deci u smislu ovog zakona čine prava roditelja i dece i organizovane delatnosti i aktivnosti kojima se obezbeđuje:
1) stvaranje osnovnih uslova za približno ujednačavanje nivoa zadovoljavanja razvojnih potreba dece;
2) pomoć porodici u ostvarivanju njene reproduktivne, zaštitne, vaspitne i ekonomske funkcije;
3) (brisana)
4) (brisana)
5) odgovarajuća sadržina rada sa decom bez roditeljskog staranja, decom sa smetnjama u razvoju, decom na dužem bolničkom lečenju i decom iz socijalne ugroženih porodica;
6) posebna zaštita trećeg deteta iz porodice sa troje dece.

Član 3. i 4.

(Brisani)

Član 5.

Prava iz ovog zakona odnose se na ličnost i ne mogu se prenositi.
Novčana primanja na osnovu ovog zakona ne mogu biti predmet obezbeđivanja ili prinudnog izvršenja.

Član 6.

Porodicu u smislu ovog zakona čine: bračni, odnosno vanbračni drugovi, deca (bračna, vanbračna, usvojena i pastorčad) i srodnici u pravoj liniji, a u pobočnoj do drugog stepena srodstva, pod uslovom da žive u zajedničkom domaćinstvu.
Izuzetno od stava 1. ovog člana prilikom utvrđivanja redosleda rođenja i broja dece u porodici ubrajaju se i deca koja ne žive u njoj.
Redosled rođenja i broj dece iz razvedenog braka ili vanbračne zajednice utvrđuje se prema činjenici kojem roditelju su poverena deca presudom o razvodu braka, odnosno za vanbračnu zajednicu u čijoj porodici deca žive.

Član 7.

Treće dete iz porodice sa troje dece uživa posebnu zaštitu.
Trećim detetom iz porodice sa troje dece u skladu sa ovim zakonom smatra se treće dete prema redu rođenja (u daljem tekstu: treće dete).
U slučaju da se u prvom porođaju rodilo troje ili više dece, trećim detetom smatraju se sva deca.
U slučaju da se po rođenju prvog, ili prvo dvoje dece, u sledećem porođaju rodi dvoje ili više dece, sva deca rođena u tom porođaju smatraju se trećim detetom.
Trećim detetom iz porodice sa troje dece, u skladu sa ovim zakonom, smatra se treće i svako naredno dete u porodici iz opština, odnosno delova opština (naselja) sa negativnom stopom prirodnog priraštaja stanovništva.

Član 8.

Za ostvarivanje prava utvrđenih ovim zakonom računaju se prihodi i primanja porodice, i to:
1) prihodi i primanja koja se ostvaruju u mesečnim iznosima;
2) prihodi od poljoprivredne delatnosti u visini katastarskog prihoda;
3) prihodi od imovine u visini iznosa koji služi kao osnov za obračunavanje poreza i doprinosa;
4) prihodi od drugih imovinskih prava ako se na te prihode plaćaju porezi, u visini iznosa koji služi kao osnovica za obračunavanje poreza i doprinosa;
5) od samostalne delatnosti u visini neto prihoda.
Kada se prihod utvrđuje u paušalnom iznosu, za prihod se uzima osnovica za obračunavanje doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje.
Na odlučivanje o pravu na dodatak na decu u tekućoj godini utiču prihodi ostvareni u prethodnoj godini.
Prihodi koji se iskazuju kao godišnji uzimaju se u visini prosečnog mesečnog iznosa.

Član 9.

Prosečna mesečna zarada po zaposlenom u privredi opštine, grada, odnosno Republike utvrđuje se na način predviđen propisima o porezima i doprinosima građana, a prema podacima koje objavljuje republički organ nadležan za statistiku.
Podaci o visini katastarskog prihoda i prosečnog katastarskog prihoda po 1 hektaru plodnog zemljišta, u smislu ovog zakona, utvrđuju se prema podacima republičke organizacije nadležne za geodetske poslove.
Opštine, odnosno delovi opština (naselja) sa negativnom stopom prirodnog priraštaja stanovništva utvrđuju se, prema podacima republičkog organa nadležnog za statistiku.

Član 10.

(Brisan)

II. PRAVA U OBLASTI DRUŠTVENE BRIGE O DECI

Član 11.

Prava u oblasti društvene brige o deci u smislu ovog zakona su:
1) naknada zarade za vreme porodiljskog i produženog porodiljskog odsustva zaposlenog roditelja i odsustva sa rada usvojioca radi nege deteta;
2) materinski dodatak;
2a) pomoć za opremu novorođenčeta;
3) dodatak na decu;
4) naknada troškova boravka u predškolskoj ustanovi za treće dete u smislu člana 7. Zakona;
5) predškolsko vaspitanje i obrazovanje za decu bez roditeljskog staranja, decu sa smetnjama u razvoju i decu na dužem bolničkom lečenju;
6) (brisana)
7) (brisana)
8) odmor i rekreacija dece do 15 godina starosti u dečjem odmaralištu;
9) regresiranje troškova boravka dece u predškolskoj ustanovi, odmora i rekreacije.

1. Naknada zarade za vreme porodiljskog, produženog porodiljskog odsustva zaposlenog roditelja i odsustva sa rada usvojioca radi nege deteta

Član 12.

Pravo na naknadu zarade, odnosno plate (u daljem tekstu: naknada zarade) za vreme porodiljskog i produženog porodiljskog odsustva zaposlenog roditelja i odsustva sa rada usvojioca radi nege deteta imaju:
1) zaposleni u preduzeću i organizaciji koja obavlja privrednu delatnost, udruženju, banci, organizaciji za osiguranje, zadruzi, ustanovi i drugoj organizaciji koja obavlja delatnost javnih službi, državnom organu, organu teritorijalne autonomije i lokalne samouprave i kod drugih pravnih i fizičkih lica (u daljem tekstu: organizacija);
2) osnivači, odnosno vlasnici preduzeća, radnje, ustanove ili drugog oblika organizovanja, koji istovremeno u njima obavljaju određene poslove, ako ovo pravo ne ostvaruju po drugom osnovu;
3) lica koja samostalno obavljaju delatnost.
Pravo iz stava 1. ovog člana ima i otac, usvojilac, odnosno staralac deteta, kada u skladu sa propisima o radnim odnosima koristi odsustvo za negu novorođenčeta.

Član 13.

Naknada zarade iz člana 12. stav 1. tačka 1) ovog zakona utvrđuje se u visini zarade koju bi ostvarilo lice na odsustvu da radi.

Član 14.

Zaposlenima iz člana 12. stav 1. tačka 1) ovog zakona pripada naknada dela zarade po osnovu dela dobiti ostvarene u organizaciji po periodičnim obračunima i završnom računu.

Član 15.

Osnovicu za utvrđivanje naknade zarade za lica iz člana 12. stav 1. tač. 2) i 3) ovog zakona čini prosečna mesečna osnovica na koju se plaćaju doprinosi za obavezno socijalno osiguranje u poslednjih šest meseci pre meseca u kome je započeto korišćenje porodiljskog odsustva umanjena za iznos poreza i doprinosa koji se na tu osnovicu obračunavaju.

Član 16.

Za prvo troje dece u porodici naknada zarade iznosi 100%, a za četvrto i svako naredno dete 80% od utvrđenog iznosa naknade zarade, u smislu čl. 13-15. ovog zakona.
U opštinama, odnosno delovima opština (naseljima) sa negativnom stopom prirodnog priraštaja stanovništva naknada zarade za četvrto dete u porodici iznosi 100% od utvrđenog iznosa naknade zarade, u smislu čl. 13. do 15. ovog zakona.

Član 17.

Pun iznos naknade zarade utvrđen u smislu čl. 13. do 16. ovog zakona, pripada licima iz člana 12. tač. 1) do 3) ovog zakona pod uslovom da su neposredno pre ostvarivanja ovog prava bili u radnom odnosu najmanje šest meseci neprekidno.
Licima koja su bila u radnom odnosu