ZAKON

O JAVNIM PREDUZEĆIMA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 119 od 17. decembra 2012)

I. UVODNE ODREDBE

1. Pojam javnog preduzeća

Član 1.

Javno preduzeće je preduzeće koje obavlja delatnost od opšteg interesa, a koje osniva Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave.
Javno preduzeće se osniva i posluje u skladu sa ovim zakonom, zakonom kojim se uređuju uslovi i način obavljanja delatnosti od opšteg interesa i zakonom kojim se uređuje pravni položaj privrednih društava.
Na poslovno ime, sedište, zastupanje i statusne promene javnog preduzeća, kao i na druga pitanja koja nisu posebno uređena ovim zakonom, odnosno zakonom kojim se uređuju uslovi i način obavljanja delatnosti od opšteg interesa, shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje položaj privrednih društava koje se odnose na društvo s ograničenom odgovornošću i akcionarsko društvo (u daljem tekstu: društvo kapitala).
Zabranjeno je korišćenje imovine, aktivnosti, imena i vizuelnog identiteta javnog preduzeća u svim aktivnostima vezanim za političke stranke i izborne kampanje, kao i svaka druga zloupotreba javnih preduzeća u političke svrhe.

2. Delatnosti od opšteg interesa

Član 2.

Delatnosti od opšteg interesa, u smislu ovog zakona, jesu delatnosti koje su kao takve određene zakonom u oblasti: proizvodnje, prenosa i distribucije električne energije; proizvodnje i prerade uglja; istraživanja, proizvodnje, prerade, transporta i distribucije nafte i prirodnog i tečnog gasa; prometa nafte i naftnih derivata; železničkog, poštanskog i vazdušnog saobraćaja; telekomunikacija; izdavanja službenog glasila Republike Srbije; izdavanja udžbenika; upravljanja nuklearnim objektima, korišćenja, upravljanja, zaštite i unapređivanja dobara od opšteg interesa (vode, putevi, mineralne sirovine, šume, plovne reke, jezera, obale, banje, divljač, zaštićena područja), proizvodnja, promet i prevoz naoružanja i vojne opreme, upravljanja otpadom, kao i komunalne delatnosti.
Delatnosti u smislu stava 1. ovog člana jesu i delatnosti od strateškog značaja za Republiku Srbiju, kao i delatnosti neophodne za rad državnih organa i organa jedinice lokalne samouprave, utvrđene zakonom ili aktom Vlade.

3. Oblici organizovanja za obavljanje delatnosti od opšteg interesa

Član 3.

Delatnost od opšteg interesa obavljaju javna preduzeća.
Delatnost od opšteg interesa može da obavlja i društvo kapitala čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave i njihova zavisna društva, kao i društvo kapitala i preduzetnik, u skladu sa zakonom kojim se uređuje njihov pravni položaj, kada im nadležni organ poveri obavljanje te delatnosti.
Društva kapitala, zavisna društva i preduzetnik iz stava 2. ovog člana, u obavljanju delatnosti od opšteg interesa imaju isti položaj kao i javno preduzeće, ukoliko odredbama ovog zakona nije drukčije propisano.

II. OSNIVANjE I POSLOVANjE JAVNOG PREDUZEĆA

1. Osnivanje javnog preduzeća

Član 4.

Ako javno preduzeće osniva Republika Srbija, prava osnivača ostvaruje Vlada.
Javno preduzeće za obavljanje komunalne delatnosti ili delatnosti od značaja za rad organa jedinice lokalne samouprave osniva jedinica lokalne samouprave, aktom koji donosi skupština jedinice lokalne samouprave, koja ostvaruje prava osnivača.
Ako javno preduzeće osniva autonomna pokrajina, akt o osnivanju javnog preduzeća donosi skupština autonomne pokrajine, koja ostvaruje prava osnivača.

Član 5.

Akt o osnivanju javnog preduzeća (u daljem tekstu: osnivački akt) sadrži odredbe o:
1) nazivu i sedištu osnivača;
2) poslovnom imenu i sedištu javnog preduzeća;
3) pretežnoj delatnosti javnog preduzeća;
4) pravima, obavezama i odgovornostima osnivača prema javnom preduzeću i javnog preduzeća prema osnivaču;
5) uslovima i načinu utvrđivanja i raspoređivanja dobiti, odnosno načinu pokrića gubitka i snošenju rizika;
6) uslovima i načinu zaduženja javnog preduzeća;
7) zastupanju javnog preduzeća;
8) iznosu osnovnog kapitala, kao i opisu, vrsti i vrednosti nenovčanog uloga;
9) organima javnog preduzeća;
10) imovini koja se ne može otuđiti;
11) o raspolaganju (otuđenje i pribavljanje) stvarima u javnoj svojini koja su preneta u svojinu javnog preduzeća u skladu sa zakonom;
12) zaštiti životne sredine;
13) drugim pitanjima koja su od značaja za nesmetano obavljanje delatnosti za koju se osniva javno preduzeće.
Odredbe stava 1. ovog člana shodno se primenjuju i na sadržinu osnivačkog akta društva kapitala čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave i njihova zavisna društva, koja obavljaju delatnost od opšteg interesa.
Raspolaganje (otuđenje i pribavljanje) stvarima u javnoj svojini koje nisu prenete u kapital javnog preduzeća, odnosno subjektima iz stava 2. ovog člana, vrši se pod uslovima, na način i po postupku propisanim zakonom kojim se uređuje javna svojina.

2. Cilj osnivanja i poslovanja

Član 6.

Javno preduzeće osniva se i posluje radi:
1) obezbeđivanja trajnog obavljanja delatnosti od opšteg interesa i urednog zadovoljavanja potreba korisnika proizvoda i usluga;
2) razvoja i unapređivanja obavljanja delatnosti od opšteg interesa;
3) obezbeđivanja tehničko-tehnološkog i ekonomskog jedinstva sistema i usklađenosti njegovog razvoja;
4) sticanja dobiti;
5) ostvarivanja drugog zakonom utvrđenog interesa.
Javna preduzeća koja nemaju konkurenciju na tržištu u osnovnoj delatnosti za koju su osnovana ne mogu se oglašavati na komercijalnoj osnovi bez saglasnosti osnivača.

3. Uslovi za obavljanje delatnosti od opšteg interesa

Član 7.

Javno preduzeće, društvo kapitala čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave i njihova zavisna društva, koja obavljaju delatnost od opšteg interesa, kao i društvo kapitala i preduzetnik kojima je, u skladu sa ovim zakonom, povereno obavljanje delatnosti od opšteg interesa, mogu da otpočnu obavljanje delatnosti od opšteg interesa kad nadležni državni organ utvrdi da su ispunjeni uslovi za obavljanje te delatnosti u pogledu:
1) tehničke opremljenosti;
2) kadrovske osposobljenosti;
3) bezbednosti i zdravlja na radu;
4) zaštite i unapređenja životne sredine;
5) drugih uslova propisanih zakonom.

Član 8.

Prava, obaveze i odgovornosti između javnog preduzeća, kao i društva kapitala čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili jedinica lokalne samouprave i njegovih zavisnih društava, koji obavljaju delatnost od opšteg interesa i Republike Srbije, autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave, uređuju se osnivačkim aktom, a pojedina prava i obaveze mogu se urediti i ugovorom u skladu sa ovim zakonom.
Prava, obaveze i odgovornosti između društva kapitala ili preduzetnika kome se poverava obavljanje delatnosti od opšteg interesa i Republike Srbije, autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave, uređuju se ugovorom u skladu sa ovim zakonom i zakonima kojima se uređuje obavljanje delatnosti od opšteg interesa.
Ugovor iz st. 1. i 2. ovog člana sadrži naročito odredbe o:
1) radu i poslovanju društva kapitala ili preduzetnika;
2) pravima i obavezama u pogledu korišćenja sredstava u javnoj svojini za obavljanje delatnosti od opšteg interesa, u skladu sa zakonom;
3) obavezama društva kapitala, odnosno preduzetnika u pogledu obezbeđivanja uslova za kontinuirano, uredno i kvalitetno zadovoljavanje potreba korisnika proizvoda i usluga;
4) međusobnim pravima i obavezama u slučaju kada nisu obezbeđeni ekonomski i drugi uslovi za obavljanje delatnosti od opšteg interesa;
5) pravima i obavezama u slučaju poremećaja u poslovanju društva kapitala ili preduzetnika;
6) drugim pravima i obavezama koja proizlaze iz odredaba zakona kojim se uređuje obavljanje delatnosti od opšteg interesa i ovog zakona;
7) drugim pitanjima koja su od značaja za ostvarivanje i zaštitu opšteg interesa.
Ugovor iz st. 1. i 2. ovog člana, zaključuju Vlada, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave i javno preduzeće, društvo kapitala čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina ili lokalna samouprava, odnosno društvo kapitala ili preduzetnik kome se poverava obavljanje te delatnosti.

4. Imovina

Član 9.

Javno preduzeće ima svoju imovinu kojom upravlja i raspolaže u skladu sa zakonom, osnivačkim aktom i ugovorom.
Imovinu javnog preduzeća čine pravo svojine na pokretnim i nepokretnim stvarima, novčana sredstva i hartije od vrednosti i druga imovinska prava, koja su