-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Na osnovu odluke Ustavnog suda IU broj 148/01, 155/01, 160/01, 165/01, 167/01, 170/01, 186/01, 196/01, 197/01, 200/01, 205/01, 206/01, 208/01, 219/01, 6/02 i 7/02 ("Sl. list SRJ", br. 17/02) utvrđuje se da odredbe člana 3. stav 1. tačka 18; člana 5. stav 3. u delu koji se odnosi na člana upravnog odbora pravnog lica; člana 11; člana 19. stav 4; člana 31. u delu koji se odnosi na neprimenu Zakona o obligacionim odnosima i člana 32. u delu koji se odnosi na član 11. ovog zakona nisu saglasne sa Ustavom SRJ.
-------------------

***

ZAKON

O JEDNOKRATNOM POREZU NA EKSTRA DOHODAK I EKSTRA IMOVINU STEČENE ISKORIŠĆAVANjEM POSEBNIH POGODNOSTI

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 36 od 22. juna 2001; 18/02)

Osnovne odredbe

Član 1.

Ovim zakonom se uvodi jednokratni porez na ekstra dohodak i ekstra imovinu, stečene iskorišćavanjem posebnih pogodnosti (u daljem tekstu: jednokratni porez), kao vanredni prihod budžeta Republike.

Predmet oporezivanja

Član 2.

Jednokratnim porezom oporezuju se ekstra dohodak i ekstra imovina, stečeni u periodu od 1. januara 1989. godine do dana stupanja na snagu ovog zakona iskorišćavanjem posebnih pogodnosti, utvrđenih ovim zakonom, na osnovu kojih je jednom fizičkom ili pravnom licu data mogućnost ostvarivanja dohotka, odnosno sticanja imovine pod uslovima koji nisu bili dostupni svim licima.
Dohotkom se, u smislu ovog zakona, smatra zbir svih prihoda, po odbitku troškova, na način utvrđen ovim zakonom, ostvaren od strane fizičkog ili pravnog lica.
Imovinom se, u smislu ovog zakona, smatra ukupnost imovinskih (apsolutnih i relativnih) prava fizičkog ili pravnog lica, izražena u novcu.
Ekstra dohotkom, odnosno ekstra imovinom se, u smislu ovog zakona, smatraju dohodak, odnosno imovina, stečeni u periodu iz stava 1. ovog člana, iskorišćavanjem posebnih pogodnosti, utvrđenih ovim zakonom.

Transakcije iz kojih nastaje predmet oporezivanja

Član 3.

Pod iskorišćavanjem posebnih pogodnosti iz člana 2. ovog zakona smatra se naročito:
1) korišćenje sredstava primarne i sive emisije novca u finansijskim transakcijama;
2) kupovina deviza po zvaničnom kursu Narodne banke Jugoslavije u situaciji kada je tržišni kurs bio viši;
3) iznošenje deviza po osnovu avansnog plaćanja uvoza koji kasnije nije realizovan, odnosno po osnovu fakturisanih, a neizvršenih usluga;
4) uvoz i distribucija akciznih proizvoda bez plaćanja carina, drugih uvoznih dažbina, akciza, drugih poreza na potrošnju i poreza na promet;
5) uvoz i izvoz proizvoda na režimu kontingenta ili kvote, ostvaren korišćenjem posebnih pogodnosti za dobijanje kontingenta, odnosno kvote;
6) korišćenje sredstava pravnog lica na koja nisu plaćene propisane javne dažbine (korišćenje sredstava nepredatog pazara, drugih sredstava od naplaćenih potraživanja koja nisu prikazana kao prihod i dr.);
7) snabdevanje robnih rezervi i kupovina iz robnih rezervi pod privilegovanim uslovima (bez javne licitacije, odnosno neposrednom pogodbom);
8) raspolaganje budžetskim sredstvima, sredstvima organizacija obaveznog socijalnog osiguranja, sredstvima javnih fondova i sredstvima javnih preduzeća i javnih ustanova suprotno propisima, odnosno utvrđenoj nameni;
9) korišćenje sredstava iz tačke 8), deponovanih po kamati nižoj od kamate koja bi se u trenutku deponovanja mogla postići na tržištu, za plasman po višoj kamatnoj stopi;
10) nenamensko korišćenje sredstava dodeljenih po osnovu dnevnica solidarnosti, sredstava ostvarenih od posebne takse na poslovne transakcije, doprinosa solidarnosti na poslovne transakcije za otklanjanje posledica zemljotresa u Kolubarskom okrugu i drugih javnih prihoda sa sličnom namenom;
11) zloupotrebe u privatizaciji preduzeća od strane direktora i članova organa upravljanja ili članova njihovih porodica;
12) otkup stana (stanova) ukupne površine veće od 90 metara kvadratnih od strane izabranog, postavljenog ili imenovanog funkcionera, funkcionera političke stranke, direktora ili člana organa upravljanja pravnog lica u državnoj, društvenoj ili mešovitoj svojini sa pretežnim učešćem društvenog kapitala, osim ako odgovarajućim opštim aktom nije bilo predviđeno pravo na stan veće površine, u kojem se slučaju kao pripadajuća uzima tako predviđena površina;
13) korišćenje kredita za kupovinu, odnosno za otkup stana (stanova) iz tačke 12) ovog stava;
14) izgradnja reprezentativnog stambenog, odnosno poslovnog objekta, čija je ukupna površina veća od propisane i dozvoljene;
15) korišćenje kredita za sticanje poslovnog prostora ili drugih nepokretnosti, odnosno opreme, pod uslovima povoljnijim za dužnika od tržišnih;
16) poslovanje javnim sredstvima ili sredstvima društvenih, mešovitih, odnosno državnih preduzeća, ili njihovo korišćenje, od strane fizičkog ili pravnog lica, po osnovu transferisanja tih sredstava u inostranstvo na račun toga lica ili na račun drugog fizičkog ili pravnog lica;
17) korišćenje sredstava deponovanih od strane građana u piramidalnim bankama i štedionicama kao pozajmica;
18) privilegovane isplate zamrznute devizne štednje i štednje u piramidalnim bankama u iznosu većem od 10.000 DEM po štednom ulogu;
19) korišćenje sredstava po osnovu Zajma za privredni razvoj Srbije;
20) kupovina gradskog građevinskog ili poljoprivrednog zemljišta koje je bilo u društvenoj svojini od strane izabranog, postavljenog ili imenovanog lica, odnosno funkcionera lokalne samouprave, te članove njegove porodice, kada je na licitaciji učestvovalo samo jedno lice.
Sivom emisijom u smislu stava 1. tačka 1) ovog zakona smatra se emitovanje novca bez pokrića van Narodne banke Jugoslavije (od strane narodnih banaka republika i autonomnih pokrajina, Službe društvenog knjigovodstva, odnosno Službe za platni promet, Trezora Federacije i dr.).
Reprezentativnim stambenim, odnosno poslovnim objektom smatra se objekat čija je tržišna vrednost veća od 500.000 DEM.
Postojanje posebnih pogodnosti, odnosno njihovo iskorišćavanje utvrđuje se prema činjeničnom stanju u momentu događaja koji se kvalifikuje kao posebna pogodnost.
Podatke o dnevnom tržišnom kursu deviza objavljuje Narodna banka Jugoslavije.

Poreski obveznik

Član 4.

Obveznik jednokratnog poreza je fizičko ili pravno lice koje je u periodu i na način iz člana 2. ovog zakona ostvarilo ekstra dohodak ili steklo ekstra imovinu.

Drugi poreski dužnici

Član 5.

Jednokratni porez, kao solidarni jemac, duguje fizičko ili pravno lice na koje je poreski obveznik besteretnim pravnim poslom preneo stvari ili prava iz svoje imovine, stečene, odnosno uvećane na način iz člana 2. ovog zakona, u periodu od 1. januara 1989. godine do dana okončanja postupka određivanja poreske obaveze ili drugog postupka u kome su utvrđene činjenice vezane za sticanje ekstra dohotka i ekstra imovine od značaja za primenu ovog zakona.
Ukoliko je do prenosa iz stava 1. ovog člana došlo teretnim pravnim poslom, kojim je bitno narušena jednakost uzajamnih davanja, posao će se smatrati besteretnim.
Jednokratni porez, kao solidarni jemac, duguje i direktor, odnosno član upravnog odbora pravnog lica iz člana 4. ovog zakona u državnoj, društvenoj ili mešovitoj svojini sa pretežnim učešćem društvenog kapitala.
Jednokratni porez, kao solidarni jemac, duguje i fizičko ili pravno lice u čiju su korist obavljane oporezive transakcije iz člana 3. ovog zakona, a koje u odnosu na poreskog obveznika ima status povezanog lica.
Povezanim licem se, u smislu ovog zakona, smatra lice koje je kao takvo određeno u zakonu kojim se uređuje porez na dohodak građana, odnosno porez na dobit preduzeća.
Član porodice, odnosno domaćinstva kao poreski dužnik

Član 6.

Obveznik jednokratnog poreza je i srodnik, odnosno član porodice i domaćinstva kome je lice koje je, iskoristivši posebne pogodnosti iz člana 2. ovog zakona, omogućilo da stekne prihode, odnosno imovinu pod uslovima koji nisu bili dostupni svim građanima.
Jednokratni porez, kao solidarni jemac duguju fizička lica iz stava 1. ovog člana.
Članovima porodice poreskog obveznika, u smislu ovog zakona, smatraju se:
1) deca, odnosno usvojenici i članovi njihovih porodica;
2) roditelji, odnosno usvojioci;
3) braća i