ZAKON

O NACIONALIZACIJI NAJAMNIH ZGRADA I GRAĐEVINSKOG ZEMLjIŠTA

(Objavljen u "Sl listu FNRJ", br. 52/58, 3/59, 24/59 i 24/61)

I. OPŠTE ODREDBE

Član 1.

Nacionalizuju se i postaju društvena svojina najamne stambene zgrade i najamne zgrade.
U gradovima i naseljima gradskog karaktera nacionalizuju se i postaju društvena svojina i građevinska zemljišta .

Član 2.

Građani mogu na teritoriji Jugoslavije sticati i imati u svojini:
- porodičnu stambenu zgradu, tj. zgradu sa dva stana ili sa tri manja stana, ili
- najviše dva stana kao posebne delove zgrade, ili
- dve porodične stambene zgrade sa najviše dva stana i trećim manjim stanom ili
- jednu porodičnu stambenu zgradu i jedan stan kao posebni deo zgrade.

Član 3.

Građanska pravna lica, društvene organizacije i druga udruženja građana mogu na teritoriji Jugoslavije sticati i imati u svojini samo poslovne zgrade i poslovne prostorije, koje služe isključivo njihovoj dozvoljenoj delatnosti.

Član 4.

Ako građani, građanska pravna lica, društvene organizacije i druga udruženja građana imaju ili steknu više zgrada i posebnih delova zgrada nego što po odredbama ovog zakona mogu imati u svojini, taj višak postaje društvena svojina.

Član 5.

Građanin koji se bavi zanatskom ili drugom dozvoljenom privatnom delatnošću može sticati i imati u svojini poslovnu zgradu ili poslovnu prostoriju, koje po svom kapacitetu služe njegovoj delatnosti.
Ova poslovna zgrada odnosno poslovna prostorija ne uračunava se u broj zgrada i posebnih delova zgrada, koje po članu 2. ovoga zakona građani mogu imati u svojini.

Član 6.

Zgrade, posebni delovi zgrada i zemljišta, koji se po ovom zakonu ne nacionalizuju, u slobodnom su prometu i mogu se nasleđivati.

Član 7.

Za nacionalizovanu zgradu, poseban deo zgrade i građevinsko zemljište ranijem sopstveniku daje se naknada prema odredbama ovog zakona.
Ranijem sopstveniku nacionalizovane zgrade koji nije pravno lice, ostavlja se pravo svojine na jednom stanu.

Član 8.

Zgrade, delovi zgrada i građevinska zemljišta, koji su nacionalizovani ovim zakonom, postaju društvena svojina danom stupanja na snagu ovog zakona.
Rešenjem nadležnog organa donetim u postupku određenom ovim zakonom i propisima donetim na osnovu njega, utvrđuje se koji su objekti nacionalizovani ovim zakonom.

Član 9.

Ranijim sopstvenikom zgrade, dela zgrade i građevinskog zemljišta, koji su ovim zakonom nacionalizovani, smatra se, u smislu ovog zakona, lice koje je po važećim propisima bilo njihov sopstvenik na dan stupanja na snagu ovog zakona.

Član 10.

Odredbe ovog zakona ne primenjuju se na zgrade i posebne delove zgrada stranih država i međunarodnih organizacija, koji služe za potrebe stranih diplomatskih i konzularnih predstavništava ili organizacija kao i za stanovanje njihovog osoblja, ako je tako određeno međunarodnim sporazumom.

Član 11.

Odredbe ovog zakona ne primenjuju se na zgrade i prostorije, koje služe verskim zajednicama za vršenje njihove verske delatnosti, kao što su crkve, hramovi, kapele i bogomolje, manastiri i samostani, semeništa i verske škole, niti na zgrade koje služe kao župski, parohijski, biskupski, patrijaršijski i drugi dvorovi.

II. PREDMET NACIONALIZACIJE

1. Stambene zgrade i posebni delovi stambenih zgrada

Član 12.

Danom stupanja na snagu ovog zakona nacionalizuju se:
1) najamne stambene zgrade, tj. zgrade u građanskoj svojini sa više od dva stana ili sa više od tri mala stana;
2) sve stambene zgrade i stanovi kao posebni delovi zgrada, koji su u svojini građanskih pravnih lica, društvenih organizacija i drugih udruženja građana;
3) poslovne prostorije u svojini građanskih pravnih lica, društvenih organizacija i drugih udruženja građana, ako ne služe njihovoj dozvoljenoj delatnosti (član 3);
4) višak preko dva stana u svojini jednog građanina;
5) poslovne prostorije u stambenoj zgradi u svojini građana.

Član 13.

Izuzetno, može se ostaviti u svojini građana stambena zgrada koja uz dva stana odnosno tri manja stana ima još jedan sporedni stan, koji po svojoj nameni ili po svojoj strukturi, položaju u zgradi ili udobnosti predstavlja sporedni deo zgrade.
Isto tako, može se ostaviti u svojini građana i stambena zgrada koja uz jedan stan ili dva manja stana ima poslovne prostorije koje nemaju više od 70 kvadratnih metara.

Član 14.

U svojini građana izuzetno će se ostaviti i poslovna prostorija u stambenoj zgradi ako u smislu člana 5. ovog zakona služi dozvoljenoj delatnosti sopstvenika.
Poslovna prostorija koja je po prethodnom stavu ostavljena u svojini sopstvenika ne uračunava se u broj zgrada i delova zgrada određen u članu 2. ovog zakona.
Tu poslovnu prostoriju sopstvenik ne može otuđiti, ali je mogu naslediti njegovi zakonski naslednici, ako u smislu člana 5. ovog zakona služi njihovoj dozvoljenoj delatnosti.
Ta poslovna prostorija, kad prestane da služi poslovnoj delatnosti njenog sopstvenika odnosno njegovih zakonskih naslednika, postaje društvena svojina.

Član 15.

U slučaju nadziđivanja stambene zgrade u građanskoj svojini izvršenog od strane lica koja nije sopstvenik te zgrade, na osnovu rešenja nadležnog organa donetog po važećim propisima o nadziđivanju, sopstveniku zgrade na kojoj je izvršeno nadziđivanje ostaju u svojini posebni delovi zgrade na kojoj je izvršeno nadziđivanje, ako ona po odredbama ovog zakona ne bi bila nacionalizovana da nije izvršeno nadziđivanje, a nacionalizovana je usled nadziđivanja.
Odredbe prethodnog stava primenjuju se bez obzira da li je nadziđivanje izvršeno pre ili posle stupanja na snagu ovog zakona.

Član 16.

Nije predmet nacionalizacije i ne uračunava se u broj zgrada i posebnih delova zgrada određen u članu 2. ovog zakona zgrada koja po svojoj veličini i nameni služi sopstveniku samo za odmor ili oporavak, a koju on ili član njegove porodice sezonski ili povremeno koristi za tu svrhu, bez obzira da li se ta zgrada nalazi u mestu u kome sopstvenik stalno živi ili u drugom mestu.
Opštinski narodni odbor odlukom donetom na sednicama oba veća propisaće koje se zgrade smatraju kao zgrade koje po svojoj veličini i nameni mogu da služe za odmor ili oporavak u smislu prethodnog stava.

Član 17.

U nacionalizovanoj zgradi ostavlja se u svojini ranijeg sopstvenika, koji nije pravno lice, na njegov zahtev i prema njegovom izbora jedan od stanova, ili dva stana ako nemaju ukupno više od četiri sobe ne računajući sporedne prostorije.

Član 18.

Kad je svojina na zgradi podeljena na idealne delove, ranijem suvlasniku, koji nije pravno lice, ostavlja se u svojini jedan od stanova u nacionalizovanoj zgradi, ili dva stana ako nemaju ukupno više od četiri sobe ne računajući sporedne prostorije, ako vrednost njegovog idealnog dela približno odgovara vrednosti tog stana ili tih dvaju stanova.
Ako se raniji suvlasnici ne sporazumeju o tome koji će stanovi ostati u svojini pojedinih suvlasnika, stvar će rešiti, na zahtev jednog od njih, komisija za nacionalizaciju pri opštinskom narodnom odboru.
Pri donošenju rešenja po prethodnom stavu vodiće se računa o veličini idealnih delova pojedinih ranijih suvlasnika.
Ako su suvlasnici ugovorili da će na ime tih delova koristiti posebne delove zgrade kao sopstvenici, vodiće se računa o takvom ugovoru.
Ako nijedan suvlasnik nema tako velik idealni deo koji odgovara vrednosti jednog stana u nacionalizovanoj zgradi, svim suvlasnicima ostavlja se u svojini jedan stan ili dva stana ako nemaju ukupno više od četiri sobe ne računajući sporedne prostorije, prema njihovom izboru i sporazumu.

Član 19.

Ako raniji sopstvenik ne stanuje u zgradi koja je nacionalizovana nego u drugoj zgradi u društvenoj svojini, daće mu se na njegov zahtev, umesto stana u zgradi koja je nacionalizovana, u svojini stan koji koristi u toj drugoj zgradi, ako vrednost ovog stana ne premaša za više od 20% vrednost stana koji bi mu u nacionalizovanoj zgradi imao ostati u svoji.