NAPOMENA:
Danom stupanja na snagu Zakona o upravnim sporovima ("Sl. glasnik RS", br. 111 od 29. decembra 2009), prestaju da važe odredbe člana 94. Zakona o osnovnim pravima boraca, vojnih invalida i porodica palih boraca ("Službeni list SRJ", broj 24/98).
-----------------------

ZAKON

O OSNOVNIM PRAVIMA BORACA, VOJNIH INVALIDA I PORODICA PALIH BORACA

(Objavljen u "Sl. listu SRJ", br. 24 od 15. maja 1998, 29/98, 25/00, "Sl. glasniku RS", br. 101/05, 111/09)

GLAVA PRVA

KORISNICI PRAVA

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se osnovna prava boraca, vojnih invalida, porodica palih boraca i članova porodica vojnih invalida.

I. BORCI

Član 2.

Borac je jugoslovenski državljanin koji je:
1) u ratu vršio vojne dužnosti ili druge dužnosti radi odbrane suverenosti, teritorije, nezavisnosti i ustavnog poretka Savezne Republike Jugoslavije;
2) učestvovao u oslobodilačkim ratovima od 1912. do 1918. godine kao pripadnik srpske i crnogorske vojske;
3) učestvovao u antifašističkoj borbi u Drugom svetskom ratu:
- kao pripadnik Vojske Kraljevine Jugoslavije u ratu od 6. do 17. aprila 1941. godine;
- u sastavu savezničkih armija;
4) učestvovao u Narodnooslobodilačkoj borbi u Drugom svetskom ratu kao pripadnik partizanskih odreda, Narodnooslobodilačke vojske i partizanskih odreda Jugoslavije, odnosno Jugoslovenske armije od 17. aprila 1941. do 15. maja 1945. godine, u borbi protiv okupatora i njegovih saradnika, odnosno kome je aktivan i organizovan rad u toj borbi priznat u poseban staž u dvostrukom trajanju po propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju;
5) vršio vojne dužnosti ili druge dužnosti za vojne ciljeve ili za ciljeve državne bezbednosti u oružanim akcijama posle 17. avgusta 1990. godine za očuvanje suverenosti, nezavisnosti i teritorijalne celokupnosti Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije.
Borac je i jugoslovenski državljanin koji je vršio vojne dužnosti ili druge dužnosti u vezi sa učestvovanjem u oružanoj akciji preduzetoj za vreme mira radi odbrane suverenosti, teritorije, nezavisnosti i ustavnog poretka Savezne Republike Jugoslavije.

II. RATNI VOJNI INVALIDI

Član 3.

Ratni vojni invalid je jugoslovenski državljanin koji je zadobio ranu, povredu, ozledu ili bolest, pa je zbog toga nastupilo oštećenje njegovog organizma najmanje za 20%, i to:
1) vršeći vojne dužnosti ili druge dužnosti za vojne ciljeve u ratu ili u oružanoj akciji za očuvanje državne bezbednosti u miru, pod okolnostima iz člana 2. ovog zakona;
2) pri vršenju vojnih dužnosti u stranoj zemlji koja je u oružanom sukobu ako ga je na vršenje tih dužnosti uputio nadležni vojni organ u okviru međunarodnih obaveza Savezne Republike Jugoslavije;
3) za vreme ratnog zarobljeništva u koje je dospeo kao borac iz člana 2. ovog zakona, odnosno kao lice iz tačke 2. ovog člana.

Član 4.

Ratni vojni invalid je i jugoslovenski državljanin kod koga je postojala bolest koja se pogoršala pod okolnostima iz čl. 2. i 3. ovog zakona, pa je zbog toga nastupilo oštećenje njegovog organizma najmanje za 20%.

Član 5.

Ratni vojni invalid je i stranac kod koga je nastupilo oštećenje organizma pod okolnostima iz člana 2. stav 1. tač. 1. i 5. i stav 2. ovog zakona, ako svojstvo ratnog vojnog invalida po tom osnovu ne može ostvariti od strane države.

Član 6.

Ratni vojni invalid koji naknadno ispuni uslove za sticanje svojstva mirnodopskog vojnog invalida zadržava svojstvo ratnog vojnog invalida, a inivaliditet mu se utvrđuje prema ukupnom oštećenju organizma po oba osnova.

III. MIRNODOPSKI VOJNI INVALIDI

Član 7.

Član 8.

Mirnodopski vojni invalid je jugoslovenski državljanin koji je u miru, kao vojnik na služenju vojnog roka, student vojne akademije, učenik srednje vojne škole, slušalac škole za rezervne oficire i lice u rezervnom sastavu, kao i dobrovoljac na dužnosti u Vojsci Jugoslavije, zadobio bolest koja je u uzročnoj vezi sa vršenjem vojne službe ili dužnosti u vezi s tom službom, zbog čega je nastupilo oštećenje njegovog organizma najmanje za 60%.
Mirnodopski vojni invalid je i jugoslovenski državljanin koji je zadobio bolest koja je u uzročnoj vezi sa vršenjem obavezne vojne službe van Savezne Republike Jugoslavije u okviru međunarodnih obaveza koje je Savezna Republika Jugoslavija preuzela, pa je zbog toga nastupilo oštećenje njegovog organizma najmanje za 50%.
Mirnodopski vojni invalid je i jugoslovenski državljanin kod koga je pod okolnostima i pod uslovima iz st. 1. ili 2. ovog člana, usled pogoršanja bolesti koja je postojala pre stupanja u Vojsku Jugoslavije, nastupilo oštećenje organizma najmanje za 60%, odnosno 50%.

Član 9.

Mirnodopski vojni invalid je jugoslovenski državljanin kod koga je oštećenje organizma, najmanje za 20%, nastupilo usled rane, povrede ili ozlede koju je zadobio bez svoje krivice:
1) za vreme vojnostručne obuke u organizacijama saveza rezervnih vojnih starešina i u drugim organizacijama koje odredi nadležni savezni organ ako je obuku planirao, organizovao i kontrolisao organ Vojske Jugoslavije i ako se obuka izvodi po pozivu nadležnog organa, kao i za vreme gađanja vatrenim oružjem i drugih oblika vojne obuke koji po svojoj prirodi mogu izazvati povećanu opasnost za oštećenje organizma, a koji su predviđeni programom obavezne obuke za odbranu i zaštitu;
2) kao žrtva napada u vezi sa obavljanjem službene dužnosti u zemlji, ili u inostranstvu u svojstvu zaposlenog u diplomatskom ili konzularnom predstavništvu Savezne Republike Jugoslavije ili lica upućenog u to predstavništvo radi obavljanja poslova iz nadležnosti Savezne Republike Jugoslavije.

Član 10.

Mirnodopski vojni invalid koji naknadno ispuni uslove za sticanje svojstva ratnog vojnog invalida stiče svojstvo ratnog vojnog invalida, a invaliditet mu se utvrđuje prema ukupnom oštećenju organizma po oba osnova.

Član 11.

Nehat se ne smatra krivicom u smislu odredaba čl. 7. i 9. ovog zakona.

Član 12.

Vršenjem službe, odnosno dužnosti u vezi sa službom u Vojsci Jugoslavije smatra se vršenje službe, odnosno dužnosti po odredbama saveznog zakona kojim se uređuje služba u Vojsci Jugoslavije.
Obaveznom vojnom službom smatra se vršenje vojne obaveze po odredbama saveznog zakona kojim se uređuje vojna obaveza.

IV. PORODICA PALOG BORCA

Član 13.

Porodica palog borca je porodica lica koje je poginulo, umrlo ili nestalo pod okolnostima iz čl. 2. i 3. ovog zakona ili je umrlo od posledica rane, povrede, ozlede ili bolesti zadobijene pod tim okolnostima u roku od godinu dana od dana nastanka oštećenja organizma.
Članovi porodice palog borca su:
1) bračni drug, deca rođena u braku ili van braka i usvojena deca, kao i pastorčad koju je pali borac izdržavao (u daljem tekstu: uža porodica palog borca);
2) roditelji, kao i očuh, maćeha i usvojioci koji su palog borca izdržavali ili koje je pali borac izdržavao;
3) ded i baba, unuče, sestra i brat palog borca koje je pali borac izdržavao.
Sa članovima uže porodice izjednačeno je lice koje je sa palim borcem do njegove smrti živelo u vanbračnoj zajednici, ako je sa njim imalo dece.

V. ČLANOVI PORODICE VOJNOG INVALIDA

Član 14.

Članovi porodice vojnog invalida i lica koje je poginulo ili umrlo od posledica rane, povrede, ozlede ili bolesti zadobijene pod okolnostima iz čl. 7 do 9. ovog zakona su:
1) bračni drug, deca rođena u braku ili van braka i usvojena deca, kao i pastorčad koju je vojni invalid izdržavao (u daljem tekstu: uža porodica vojnog invalida);
2) roditelji, očuh, maćeha ili usvojioci koji su vojnog invalida izdržavali ili koje je on izdržavao;
3) ded i baba koje je vojni invalid izdržavao.

GLAVA DRUGA

OSNOVNA PRAVA

I. OSNOVNA PRAVA BORACA

Član 15.

Osnovno pravo borca je pravo na borački dodatak.

Član 16.

Borački dodatak je pravo na dodatak uz zaradu ostvarenu po osnovu radnog odnosa.

Član 17.

Borac sa priznatim svojstvom ratnog vojnog invalida iz člana 3. tač. 1. i 3. ovog zakona, ima pravo na borački dodatak dok je u radnom odnosu sa punim radnim vremenom, ako mu je iznos mesečne zarade manji od iznosa prosečne neto zarade u Saveznoj Republici Jugoslaviji iz prethodnog meseca, uvećane za 30%.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, pravo na borački dodatak ima i borac koji, prema nalazu i mišljenju nadležne lekarske komisije, radi sa skraćenim radnim vremenom ako je vojni invalid ili invalid rada, odnosno žena koja po propisima ima pravo da radi sa skraćenim radnim vremenom zbog