ZAKON

O POTVRĐIVANjU EVROPSKE KONVENCIJE O ZAŠTITI ARHEOLOŠKOG NASLEĐA (REVIDIRANA)

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 42 od 2. juna 2009)

Član 1.

Potvrđuje se Evropska konvencija o zaštiti arheološkog nasleđa (revidirana), koja je usvojena u La Valeti, 16. januara 1992. godine, u originalu na engleskom i francuskom jeziku.

Član 2.

Tekst Konvencije u originalu na engleskom jeziku i u prevodu na srpski jezik glasi:

Evropska konvencija o zaštiti arheološkog nasleđa (revidirana)

Preambula

Države članice Saveta Evrope, kao i druge države potpisnice Evropske konvencije o kulturi,
Imajući u vidu da je cilj Saveta Evrope postizanje većeg jedinstva među članicama, a posebno, radi čuvanja i ostvarivanja ideala i principa koji čine njihovo zajedničko nasleđe;
Imajući u vidu Evropsku konvenciju o kulturi, potpisanu u Parizu 19. decembra 1954. godine, a posebno njen 1. i 5. član;
Imajući u vidu Evropsku konvenciju o zaštiti arhitektonskog nasleđa Evrope, potpisanu u Granadi 3. oktobra 1985. godine;
Imajući u vidu Evropsku konvenciju o krivičnim delima u vezi s kulturnim dobrima, potpisanu u Delfima 23. juna 1985. godine;
Imajući u vidu preporuke Parlamentarne skupštine u vezi s arheologijom, a posebno Preporuke 848 (1978), 921 (1981) i 1072 (1988);
Imajući u vidu Preporuku br. R (89) 5 u vezi sa zaštitom i unapređenjem arheološkog nasleđa u kontekstu urbanističkog i prostornog planiranja;
Podsećajući da arheološko nasleđe ima suštinski značaj za poznavanje istorije čovečanstva;
Priznajući da je evropsko arheološko nasleđe, koje nam pruža podatke o drevnoj istoriji, suočeno sa ozbiljnom opasnošću od propadanja zbog sve većeg broja velikih graditeljskih poduhvata, kao i zbog prirodnih opasnosti, ilegalnih ili nenaučnih iskopavanja i nedovoljne javne svesti;
Potvrđujući da je neophodno uvesti, tamo gde još uvek ne postoje, odgovarajuće, kako upravne tako i naučne procedure nadzora, i da potreba za zaštitom arheološkog nasleđa treba da se odrazi u urbanističkom i prostornom planiranju, kao i u politikama kulturnog razvoja;
Ističući da odgovornost za zaštitu arheološkog nasleđa ne počiva samo na državi u čijem je ono neposrednom interesu, već i na svim evropskim zemljama, a u cilju smanjivanja opasnosti od propadanja nasleđa i unapređivanja njegove zaštite podsticanjem razmene stručnjaka i poređenjem iskustava;
Konstatujući neophodnost da se principi istaknuti u Evropskoj konvenciji o zaštiti arheološkog nasleđa, potpisanoj u Londonu 6. maja 1969. godine, moraju dopuniti, kao rezultat razvoja politika planiranja u evropskim zemljama;
Saglasile su se da:

Definicija arheološkog nasleđa

Član 1.

1. Cilj ove (revidirane) konvencije jeste da zaštiti arheološko nasleđe kao izvor evropskog kolektivnog pamćenja i instrument istorijskog i naučnog istraživanja;
2. U tu svrhu, elementima arheološkog nasleđa smatraće se svi ostaci i predmeti, kao i drugi tragovi postojanja čovečanstva u prošlim epohama:
a) čije očuvanje i proučavanje pomaže da se rekonstruiše razvoj istorije čovečanstva i njegova veza s prirodnim okruženjem;
b) za koje su iskopavanja ili otkrića, i druge metode istraživanja čovečanstva i njegove sredine glavni izvor informacija;
v) koje se nalaze u bilo kojoj oblasti koja je pod jurisdikcijom država potpisnica.
3. Arheološko nasleđe obuhvata građevine, konstrukcije, grupe građevina, uređene lokalitete, pokretne nalaze, spomenike druge vrste, kao i njihov kontekst, bilo da su na i u zemlji ili pod vodom.

Identifikacija nasleđa i mere zaštite

Član 2.

Svaka strana potpisnica se obavezuje da će uspostaviti, na način koji odgovara svakoj pojedinačnoj državi, pravni sistem zaštite arheološkog nasleđa koji predviđa:
a) vođenje inventara arheološkog nasleđa i stavljanje pod pravnu zaštitu spomenika i područja;
b) uspostavljanje zaštićenih arheoloških područja, čak i tamo gde nema vidljivih ostataka na zemlji ili pod vodom, u cilju očuvanja materijalnih ostataka koje će proučavati buduće generacije;
v) da nalazač, koji slučajno otkrije elemente arheološkog nasleđa, podleže obavezi da o tome obavesti nadležne organe vlasti, kao i da omogući ispitivanje tih elemenata.

Član 3.

U cilju očuvanja arheološkog nasleđa i garantovanja naučnog arheološkog istraživanja, sve države potpisnice se obavezuju da će:
a) primenjivati postupke izdavanja dozvola i vršenja nadzora nad iskopavanjima i drugim arheološkim aktivnostima, kako bi:
a. sprečile svako nezakonito iskopavanje ili premeštanje elemenata arheološkog nasleđa;
b. osigurale da će se arheološka iskopavanja i terenska prospekcija vršiti u skladu s naukom, a pod uslovom:
- da se nedestruktivni metodi istraživanja koriste kad god je to moguće;
- da se elementi arheološkog nasleđa ne ostavljaju nepokriveni ili nezaštićeni tokom i posle iskopavanja, bez odgovarajućih uslova za njihovo očuvanje, konzervaciju i upravljanje njima;
b) obezbediti da će iskopavanja i druge potencijalno destruktivne tehnike izvoditi isključivo kvalifikovana, posebno ovlašćena lica;
v) zahtevati prethodno posebno odobrenje za korišćenje detektora za metal i druge opreme za otkrivanje ili postupka pri arheološkom istraživanju, kad god je ono zakonom neke države predviđeno.

Član 4.

Svaka strana potpisnica se obavezuje da će preduzeti mere fizičke zaštite arheološkog nasleđa, kako bi u skladu sa nametnutim okolnostima obezbedila:
a) pribavljanje ili zaštitu drugim odgovarajućim sredstvima, od strane vlasti, u onim područjima koje treba da se proglase arheološkim nalazištima;
b) konzervaciju i održavanje arheološkog nasleđa, po mogućnosti, in situ;
v) odgovarajuća mesta za odlaganje arheoloških ostataka koji su izmešteni sa svojih prvobitnih lokacija.

Integralna zaštita arheološkog nasleđa

Član 5.

Svaka strana potpisnica se obavezuje:
a) da će se truditi da izmiri i uskladi potrebe arheologije i razvojnih planova, tako što će stvoriti uslove da arheolozi učestvuju u:
politikama planiranja koje su osmišljene tako da obezbede stvaranje uravnoteženih strategija zaštite, konzervacije i unapređivanja prostora od interesa za arheologiju;
b. različitim fazama izrade razvojnih planova;
v) da će obezbediti redovne konsultacije između arheologa, urbanista i stručnjaka za prostorno planiranje, kako bi omogućili:
g. izmenu razvojnih planova koji bi mogli nepovoljno da utiču na arheološko nasleđe;
d. obezbeđivanje dovoljno vremena i sredstava potrebnih za odgovarajuće naučno istraživanje lokaliteta, kao i objavljivanje otkrića;
đ) da će obezbediti da će se pri izradi studija o uticaju na životnu sredinu i donošenju odluka koje iz njih proizilaze u potpunosti voditi računa o arheološkim nalazištima i njihovom okruženju;
e) da će se u slučaju otkrivanja elemenata arheološkog nasleđa u toku radova bilo koje vrste, tamo gde je to izvodljivo, predvideti uslovi za njihovu konzervaciju in situ;
ž) da će obezbediti da otvaranje arheoloških nalazišta za javnost, a naročito podizanje građevina neophodnih za prijem većeg broja posetilaca, neće negativno uticati na arheološki i naučni karakter takvih nalazišta i njihove okoline.

Finansiranje arheoloških istraživanja i konzervacije

Član 6.

Svaka strana potpisnica obavezuje se:
a) da će, u izradi plana regionalnog, republičkog budžeta i budžeta lokalne samouprave, predvideti sredstva finansijske pomoći za arheološka istraživanja, u skladu s njihovim nadležnostima i u skladu sa