-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Ovaj Zakon je prestao da važi na osnovu Zakona o radu ("Sl. glasnik RS", br. 70/01)
-------------------
ZAKON

O RADNIM ODNOSIMA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 55/96; 28/01, 43/01)

Deo prvi

OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Radni odnos zasniva se ugovorom o radu, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.
Radni odnos u državnom organu i organizaciji i organu i organizaciji jedinice teritorijalne autonomije i lokalne samouprave zasniva se na osnovu akta nadležnog organa, u skladu sa zakonom.
Odredbe ovog zakona primenjuju se i na radne odnose zaposlenih u državnom organu i organizaciji, organu i organizaciji jedinice teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, ako zakonom nije drukčije određeno.

Član 2.

Radni odnos se uređuje zakonom i kolektivnim ugovorom.

Član 3.

Radni odnos može da se zasnuje na neodređeno ili određeno vreme.
Nadležni organ odlučuje o potrebi zasnivanja radnog odnosa.

Član 4.

Direktor preduzeća, ustanove, odnosno druge organizacije (u daljem tekstu: direktor) rešenjem odlučuje o pojedinačnim pravima, obavezama i odgovornostima zaposlenih, ako za pojedina prava, obaveze i odgovornosti zakonom nije drukčije određeno.

Član 5.

Poslodavac je dužan da omogući predstavniku sindikata da učestvuje u postupku utvrđivanja prava, obaveza i odgovornosti zaposlenih koji proističu iz zakona i kolektivnog ugovora.
Predstavnik sindikata ne može biti pozvan na odgovornost niti doveden u nepovoljniji položaj zbog sindikalnih aktivnosti, ako postupa u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom.
Sindikalne organizacije upisuju se u registar sindikalnih organizacija koji vodi ministarstvo nadležno za poslove rada.

Član 6.

Poslodavac, u smislu ovog zakona, jeste domaće i strano pravno i fizičko lice koje ima zaposlene.

Deo drugi

RADNI ODNOS

I. ZASNIVANjE RADNOG ODNOSA

1) Uslovi za zasnivanje radnog odnosa

Član 7.

Radni odnos može da zasnuje lice koje ispunjava opšte uslove propisane zakonom i posebne uslove propisane zakonom, odnosno opštim aktom poslodavca.
Radni odnos može da zasnuje lice koje je navršilo 15 godina života i koje ima opštu zdravstvenu sposobnost.
Opštim aktom poslodavca utvrđuju se radna mesta, vrsta i stepen stručne spreme, potrebna znanja, odnosno iskustvo i drugi posebni uslovi za zasnivanje radnog odnosa na tim radnim mestima.

Član 8.

Invalidna lica zasnivaju radni odnos pod uslovima i na način utvrđen ovim zakonom, ako posebnim zakonom nije drukčije određeno.

2) Način zasnivanja radnog odnosa

Član 9.

Slobodno radno mesto i uslove za rad na tom radnom mestu poslodavac prijavljuje organizaciji obaveznog socijalnog osiguranja nadležnoj za poslove zapošljavanja (u daljem tekstu: organizacija za zapošljavanje).
Organizacija za zapošljavanje je dužna da, najdocnije u roku od pet dana od dana prijema prijave, slobodno radno mesto javno oglasi u sredstvima javnog informisanja i na oglasnoj tabli (u daljem tekstu: oglas). Za radna mesta za koja se zahteva stručna sprema niža od trećeg stepena, oglas može da se objavi i samo na oglasnoj tabli organizacije za zapošljavanje.
Oglas iz stava 2. ovog člana sadrži naročito: naziv i sedište poslodavca, naziv radnog mesta, uslove za rad na radnom mestu i rok u kome se podnose prijave, koji ne može biti kraći od osam dana od dana objavljivanja oglasa.
Prijavu na oglas, u smislu stava 3. ovog člana, kandidati podnose poslodavcu.

Član 10.

Izbor između prijavljenih kandidata vrši direktor.
Direktor je dužan da, u roku od 30 dana od dana isteka roka za podnošenje prijava, obavesti učesnike oglasa o rezultatima izbora.

Član 11.

Nadležni organ kod poslodavca je dužan da sa licem koje zasniva radni odnos zaključi ugovor o radu pre stupanja na rad i da ga prijavi organizacijama obaveznog socijalnog osiguranja, u skladu sa zakonom.
Ugovor o radu zaključuje se u pisanom obliku i sadrži odredbe o danu početka rada, zaradi, uslovima rada, radnom mestu na kome se zasniva radni odnos, mogućnosti raspoređivanja na drugo radno mesto u toku trajanja radnog odnosa i o drugim pitanjima, obavezama i odgovornostima na radu i u vezi sa radom.
Ugovor o radu ne može da sadrži odredbe kojima se zaposlenom daju manja prava ili utvrđuju nepovoljniji uslovi rada od prava i uslova koji su utvrđeni zakonom, odnosno kolektivnim ugovorom. Ako ugovor o radu takve odredbe sadrži, one su ništave, a umesto njih primenjuju se odgovarajuće odredbe zakona, odnosno kolektivnog ugovora.
Zaposleni ostvaruje prava, obaveze i odgovornosti iz radnog odnosa od dana početka rada.

Član 12.

Direktor zasniva radni odnos na osnovu odluke o izboru, ugovorom o radu koji zaključuju organ koji ga bira, odnosno postavlja i direktor.

3) Radni odnos na određeno vreme

Član 13.

Radni odnos na određeno vreme može da se zasnuje:
1) kad obavljanje određenog posla po svojoj prirodi traje određeno vreme (sezonski poslovi; rad na izradi određenog projekta; rad u muzičkim, muzičko-scenskim i pozorišnim ustanovama; specijalizacija zaposlenih - dok traje specijalizacija);
2) kad se privremeno poveća obim rada, ali ne duže od šest meseci;
3) kad treba zameniti zaposlenog koji je privremeno odsutan (bolovanje; rad u inostranstvu; obavljanje državne i druge javne funkcije; odsluženje vojnog roka);
4) u svojstvu pripravnika, radi osposobljavanja za samostalan rad.
Zaposlenom koji je zasnovao radni odnos na određeno vreme, prestaje radni odnos danom izvršenja posla, istekom određenog roka ili danom povratka odsutnog zaposlenog.
Zaposleni koji je zasnovao radni odnos na određeno vreme zasniva radni odnos na neodređeno vreme, ako zaposlenom koga je zamenjivao prestane radni odnos ili kad privremeno povećani obim rada postane trajan.
Privremeno povećani obim rada, u smislu stava 3. ovog člana, smatra se trajnim ako zaposleni poslove za čije je obavljanje primljen u radni odnos na određeno vreme, obavlja neprekidno duže od šest meseci.
Zaposleni koji je zasnovao radni odnos na određeno vreme ima sva prava, obaveze i odgovornosti, kao i zaposleni koji je zasnovao radni odnos na neodređeno vreme.

4) Posebni slučajevi zasnivanja radnog odnosa

Član 14.

Radni odnos može da se zasnuje bez javnog oglašavanja na radnim mestima koja se, u smislu ovog zakona, ne smatraju slobodnim, i to:
1) sa licem koga je poslodavac stipendirao ili kreditirao za vreme školovanja;
2) sa licem koje je stručno osposobljeno, prekvalifikovano ili dokvalifikovano za rad na određenom radnom mestu, na osnovu sporazuma između poslodavca i organizacije za zapošljavanje;
3) na osnovu sporazuma o preuzimanju, uz saglasnost zaposlenog;
4) na određeno vreme kad se, u skladu sa zakonom, može zasnovati radni odnos sa novim zaposlenim za vreme štrajka;
5) na određeno vreme za vršenje sezonskih poslova, uz posredovanje organizacije za zapošljavanje, ali ne duže od devet meseci;
6) sa zaposlenim kome je, u smislu propisa o penzijskom i invalidskom osiguranju, utvrđena invalidnost, a koji je kod poslodavca kod koga zasniva radni odnos stručno osposobljen za rad na određenom radnom mestu, uz posredovanje organizacije za zapošljavanje;
7) sa zaposlenim - invalidom, u smislu propisa o boračko-invalidskoj zaštiti, čija je invalidnost nastupila posle 17. avgusta 1990. godine;
8) na određeno vreme, ako zbog hitnosti posla nije moguće sprovesti postupak javnog oglašavanja, uz posredovanje organizacije za zapošljavanje, ali ne duže od 90 radnih dana;
9) sa licem koje je osnivač, odnosno suosnivač preduzeća - kod poslodavca čiji je to lice osnivač, odnosno suosnivač.
Organizacija za zapošljavanje, u saradnji sa poslodavcem, stara se o stručnom osposobljavanju i zapošljavanju zaposlenog iz stava 1. tač. 6) i 7)