ZAKON

O STOČARSTVU

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 41 od 2. juna 2009, 93/12)

I. OSNOVNE ODREDBE

Predmet uređenja

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se: ciljevi u stočarstvu; subjekti u stočarstvu i njihovi organizacioni oblici; odgajivački ciljevi i sprovođenje odgajivačkih programa; kontrola produktivnosti i očuvanje osobina domaćih životinja; gajenje domaćih životinja; gajenje pčela; akvakultura; gajenje divljači; očuvanje genetskih rezervi domaćih životinja i biološke raznovrsnosti u stočarstvu; proizvodnja i promet hrane biljnog porekla za domaće životinje i proizvodi životinjskog porekla; promet priplodnim materijalom, kao i druga pitanja od značaja za stočarstvo.
Odredbe ovog zakona odnose se na gajenje: goveda, bivola, ovaca, koza, konja, magaraca, svinja, živine, krznašica, kunića, pčela, gajenje divljači, riba i drugih vodenih organizama i drugih gajenih životinja (u daljem tekstu: domaće životinje).

Značenje pojedinih izraza

Član 2.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) akvakultura podrazumeva gajenje riba, mlađi i oplođene ikre, kao i ostalih vodenih organizama u objektima za njihovo gajenje i kavezima;
2) gajenje divljači podrazumeva gajenje divljači u objektima i ograđenim prostorima u cilju proizvodnje mesa i naseljavanja lovišta;
3) autohtone rase domaćih životinja jesu rase koje su nastale na području Republike Srbije;
4) banka gena jeste kontrolisano gajenje domaćih životinja, odnosno čuvanje genetskog materijala u cilju očuvanja biološke raznovrsnosti domaćih životinja;
5) biološka raznovrsnost u stočarstvu jeste deo ukupne raznovrsnosti živih organizama koja se odnosi na stočarstvo;
6) biotehnologija u stočarstvu podrazumeva sve dozvoljene biotehnološke metode, odnosno postupke pri gajenju domaćih životinja;
7) biološki i genetski testovi jesu postupci za utvrđivanje učestalosti određenih gena i izvode se u skladu sa propisima, kao i odgajivačkim programima;
8) vlasnik domaćih životinja jeste pravno ili fizičko lice u čijem je vlasništvu domaća životinja;
9) veštačko osemenjavanje je pravovremeno, instrumentalno unošenje sperme u ženske polne organe u cilju oplođenja i obavlja se kao stručni postupak u stočarstvu;
10) vrsta domaće životinje obuhvata sve životinje istog roda koje su slične ili sličnih morfoloških i fizioloških osobina i koje međusobno parene daju neograničeno plodno potomstvo;
11) gajenje domaćih životinja jeste skup genetskih i zootehničkih postupaka u cilju ispoljavanja proizvodnog potencijala životinja;
12) genetska rezerva domaćih životinja jeste minimalan broj životinja oba pola, doza sperme, jajnih ćelija, embriona ili somatskih ćelija, koji moraju biti na zalihama u skladu sa odgajivačkim programom;
13) genetska varijabilnost jeste raznovrsnost gena unutar populacije;
14) genetski materijal obuhvata priplodne životinje oba pola, spermu, jajne ćelije, embrione ili somatske ćelije;
15) glavna matična evidencija jeste odgovarajuća evidencija, datoteka, elektronski ili drugi pisani dokument u kome su upisana kvalitetna priplodna grla po vrstama i rasama koja ispunjavaju uslove propisane glavnim odgajivačkim programom i pri upisu u ovu evidenciju dobijaju glavni matični broj;
16) dobra odgajivačka praksa jeste gajenje domaćih životinja na način koji omogućava dobrobit životinja, očuvanje plodnosti zemljišta uz uvažavanje prirodnih karakteristika poljoprivrednog područja, u skladu sa načelima trajnog razvoja, kao i dobijanje zdravstveno bezbednih stočarskih proizvoda;
17) ekološki normativ jeste dozvoljeno prisustvo domaćih životinja na određenom području pri njihovom gajenju, u cilju zaštite životne sredine;
18) etološki normativ podrazumeva ispunjavanje minimuma uslova domaćim životinjima radi omogućavanja njihove dobrobiti i karakterističnog ponašanja;
19) zootehnički dokumenti jesu isprave o priplodnom materijalu koje izdaje glavna odgajivačka organizacija u skladu sa glavnim odgajivačkim programom;
20) zoohigijenski normativ podrazumeva ispunjavanje minimuma uslova za gajenje domaćih životinja;
21) kontrolisano razmnožavanje domaćih životinja jeste osemenjavanje spermom kvalitetnih muških priplodnih grla i presađivanje oplođene jajne ćelije, prirodno parenje kvalitetnim, odnosno odabranim muškim priplodnim grlima, prirodno i veštačko leženje živine i prirodno i veštačko osemenjavanje pčela;
22) linija domaćih životinja jeste grupa srodnih domaćih životinja unutar rase koja se po svojim osobinama ističe u odnosu na ostale domaće životinje iste rase;
23) matična evidencija jeste knjiga, datoteka, elektronski ili drugi pisani dokument u koji se upisuju kvalitetna priplodna i priplodna grla, radi prikupljanja podataka o poreklu, proizvodnim i drugim osobinama;
24) matica riba jeste polno zrela riba, bez obzira na pol;
25) obeležavanje domaćih životinja jeste postupak označavanja domaćih životinja na trajan način, radi identifikacije, registracije i prikupljanje svih podataka u jedinstven informacioni sistem;
26) objekat za akvakulturu jeste ribnjak i drugi objekat na poljoprivrednom ili drugom zemljištu koji se koristi za akvakulturu, a može biti toplovodni ili hladnovodni;
27) objekat za gajenje divljači predstavlja ograđeni prostor na poljoprivrednom ili drugom zemljištu sa pratećim objektima namenjenim za gajenje i reprodukciju divljači;
28) odgajivač je pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje je vlasnik domaće životinje, odnosno lice koje ima pravo čuvanja, gajenja, transporta i korišćenja domaće životinje;
29) odgajivačka organizacija jeste pravno lice čiji je osnovni cilj genetsko unapređenje domaće životinje sprovođem odgajivačkog programa;
30) odgajivački program obuhvata propisane metode i uslove za gajenje domaćih životinja određene vrste i rase;
31) parenje u srodstvu jeste parenje domaćih životinja koje imaju poznatog zajedničkog pretka;
32) pedigre jeste dokument o poreklu i proizvodnim osobinama kvalitetne priplodne domaće životinje;
33) plotkinja jeste umatičena priplodna domaća životinja ženskog pola čija se priplodna vrednost utvrđuje na osnovu prikupljenih podataka o poreklu, proizvodnim i drugim osobinama;
34) područje za selekciju pčela i matica jeste teritorija na kojoj važe posebni uslovi za držanje i gajenje pčela;
35) poljoprivredno gazdinstvo jeste proizvodna jedinica na kojoj pravna lica, preduzetnici i fizička lica obavljaju stočarsku proizvodnju;
36) priplodni materijal jesu domaće životinje, jaja za leženje, sperma domaćih životinja, jajne ćelije i embrioni, kao i matičnjaci pčela;
37) priplodnjak jeste ocenjena i odabrana domaća životinja muškog pola koja ispunjava propisane uslove iz odgajivačkog programa;
38) provenijenca jeste trgovačko ime za priplodnu živinu koju je selekcioner držao u zatvorenom jatu i vršio selekciju tokom pet generacija. Krajnji hibrid takođe ima to ime;
39) promet domaćih životinja, njihovih proizvoda i sporednih proizvoda obuhvata uvoz, izvoz, tranzit, skladištenje, prodaju, kupovinu ili bilo kakav njihov prenos na treća lica;
40) pčelinja matica jeste jedina reproduktivno sposobna ženka u pčelinjoj zajednici;
41) pčelinje društvo jesu medonosne pčele, matica i trutovi smešteni u košnici sa pripadajućim saćem tokom proizvodne sezone;
42) pčelinjak jeste skup pčelinjih društava smeštenih u košnicama postavljenim na slobodnom prostoru, odnosno u posebno stabilnom ili montažnom objektu, a može biti ugrađen i u vozilo za prevoz;
43) pčelinja paša jesu medonosne biljke sa kojih pčele sakupljaju nektar, polen i smolaste materije;
44) rase jesu domaće životinje iste vrste sličnih morfoloških i fizioloških osobina;
45) sparivalište pčelinjih matica jeste mesto koje odgovara biološkim zahtevima za oplodnju matica;
46) testiranje domaćih životinja jeste primena propisanih metoda i postupaka ispitivanja ispoljenosti pojedinih osobina domaćih životinja;
47) transgene životinje jesu životinje kod kojih je trajno promenjen njihov genom dodavanjem, oduzimanjem ili zamenom određenih gena, odnosno delova DNK;
48) uverenje o poreklu jeste dokument o poznatom poreklu priplodne domaće životinje;
49) uvoz priplodnog materijala jeste svako unošenje kvalitetnih priplodnih domaćih životinja, jaja za leženje, sperme domaćih životinja, jajnih ćelija i embriona, u cilju sprovođenja odgajivačkog programa na teritoriji Republike Srbije, osim uvoza radi tranzita, kao i privremenog uvoza priplodnih životinja radi takmičenja, izložbi i dr.;
50) uporedni test (kontrolno testiranje) jeste odabrani način upoređivanja nekih osobina različitih rasa, sojeva, linija, meleza ili hibrida domaćih životinja, hrane, dodataka hrani, opreme i dr.;
51) uslovno grlo jeste propisana jedinica za poređenje među vrstama i kategorijama domaćih životinja;
52) hibrid je individua dobijena ukrštanjem domaćih životinja različitih vrsta, rasa ili linija.

Ciljevi u stočarstvu

Član 3.

Ciljevi u stočarstvu jesu:
1) poboljšanje, odnosno očuvanje osobina domaćih životinja vodeći računa o njihovoj vitalnosti;
2) očuvanje genetske varijabilnosti i biološke raznovrsnosti u stočarstvu;
3) očuvanje poljoprivrednih površina u njihovoj upotrebi shodno nameni;
4) proizvodnja dovoljnih količina kvalitetnih stočarskih