ZAKON
O VOLONTIRANjU
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 36 od 28. maja 2010)
I. OSNOVNE ODREDBE
1. Predmet
Član 1.
Ovim zakonom uređuju se osnovni pojmovi u vezi sa volontiranjem, načela volontiranja, ugovor o volontiranju, prava i obaveze volontera i organizatora volontiranja i nadzor nad primenom ovog zakona.
Svi pojmovi koji se koriste u ovom zakonu u muškom rodu obuhvataju iste pojmove i u ženskom rodu u skladu sa zakonom.
2. Značenje pojmova
Član 2.
Volontiranje, u smislu ovog zakona, jeste organizovano dobrovoljno pružanje usluge ili obavljanje aktivnosti od opšteg interesa, za opšte dobro ili za dobro drugog lica, bez isplate novčane naknade ili potraživanja druge imovinske koristi, osim ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Dugoročno volontiranje jeste volontiranje koje traje duže od 10 časova nedeljno, najmanje tri meseca bez prekida.
Odredbe ovog zakona primenjuju se na kratkoročno i dugoročno volontiranje.
Član 3.
Volontiranjem, u smislu ovog zakona, ne smatra se:
1) vreme provedeno na stručnom osposobljavanju i usavršavanju ili na praktičnom radu bez zasnivanja radnog odnosa, u skladu sa zakonom;
2) rad van radnog odnosa, u skladu sa zakonom;
3) obavljanje usluga ili aktivnosti koje je jedno lice dužno da pruži drugom licu, u skladu sa zakonom i drugim propisom;
4) izvršavanje sudskih, prekršajnih i drugih odluka nadležnih organa;
5) obavljanje usluga ili aktivnosti koje su uobičajene u porodičnim, prijateljskim ili susedskim odnosima;
6) obavljanje poslova Crvenog krsta Srbije koji su vezani za ostvarivanje ciljeva i zadataka u skladu sa zakonom i drugim propisom;
7) obavljanje poslova i aktivnosti u političkim strankama, sindikatima i drugim udruženjima, koji su vezani za ostvarivanje ciljeva i zadataka tih organizacija, odnosno udruženja od strane njihovih članova, u skladu sa statutom;
8) obavljanje "ad hoc" aktivnosti od opšteg interesa, za opšte dobro ili za dobro trećeg lica, koje ne traju duže od 10 časova nedeljno, najduže 30 dana bez prekida ili sa prekidima, u toku kalendarske godine.
Član 4.
Volonter može biti domaće ili strano fizičko lice, u skladu sa ovim zakonom.
Organizator volontiranja može biti pravno lice čiji osnovni cilj, u skladu sa osnivačkim aktom, nije sticanje dobiti.
Izuzetno, organizator volontiranja može biti privredno društvo i javno preduzeće, pod uslovima utvrđenim ovim zakonom.
Državni organ, organ autonomne pokrajine, organ jedinice lokalne samouprave i organ mesne zajednice mogu biti organizatori volontiranja u skladu sa ovim zakonom, drugim propisima i potvrđenim međunarodnim ugovorima.
Korisnik volontiranja može biti fizičko lice, pravno lice čiji osnovni cilj nije sticanje dobiti ili organizator volontiranja čiji osnovni cilj nije sticanje dobiti.
II. NAČELA VOLONTIRANjA
1. Načelo solidarnosti i promovisanja volontiranja
Član 5.
Volontiranje se promoviše kao aktivnost od interesa za Republiku Srbiju, odnosno od javnog interesa, kojom se doprinosi aktivnom uključivanju građana u društvene procese i razvoju humanijeg i ravnopravnijeg demokratskog društva jednakih mogućnosti, kao i poboljšanju kvaliteta života građana.
2. Načelo zabrane diskriminacije
Član 6.
Zabranjeno je svako neopravdano pravljenje razlike ili nejednako postupanje, odnosno propuštanje organizatora volontiranja prema volonterima koje predstavlja diskriminaciju u skladu sa zakonom, osim ako drukčije ne proizlazi iz prirode volonterske aktivnosti, mogućnosti samog volontera ili ako nije drukčije određeno ovim zakonom.
Organizator volontiranja i volonter dužni su da postupaju prema fizičkim licima - korisnicima volontiranja u skladu sa načelom iz stava 1. ovog člana.
3. Načelo zaštite korisnika volontiranja
Član 7.
Organizator volontiranja dužan je da obezbedi da se obavljanje volonterskih usluga i aktivnosti vrši na način kojim se štiti lični integritet i interes korisnika volontiranja.
4. Načelo zabrane zloupotrebe volontiranja
Član 8.
Zabranjeno je organizovanje volontiranja u cilju sticanja dobiti.
Zabranjeno je volontiranje kojim se zamenjuje rad koji obavljaju lica u skladu sa propisima o radu.
5. Načelo zaštite omladine
Član 9.
Na maloletne volontere i lica između navršene 18. i 21. godine života pri obavljanju volontiranja primenjuju se propisi koji se odnose na zaštitu ovih lica na radu.*6. Načelo besplatnosti volontiranja
Član 10.
Volonter nema pravo na novčanu naknadu ili drugu imovinsku korist za volontiranje.
Novčanom naknadom ili imovinskom koristi za volontera ne smatra se naknada troškova volontiranja, i to za:
1) radnu odeću i sredstva i opremu za ličnu zaštitu volontera;
2) putovanja, smeštaj i ishranu volontera i drugih troškova koji nastanu u vezi sa izvršavanjem volonterskih usluga i aktivnosti;
3) lekarske preglede obezbeđene za potrebe volontiranja;
4) obuke za obavljanje volonterskih usluga i aktivnosti;
5) premije osiguranja isplaćene za slučaj povrede ili profesionalne bolesti tokom volontiranja, odnosno novčane naknade u svrhu osiguranja od odgovornosti za štetu nastalu kod organizatora volontiranja ili trećeg lica.
6) isplatu džeparca, kod dugoročnog volontiranja, čiji mesečni iznos ne može biti veći od 30% od neto iznosa minimalne mesečne zarade za puno radno vreme u Republici Srbiji.
Isplata džeparca utvrđuje se ugovorom o volontiranju.
III. USLOVI ZA VOLONTIRANjE
Član 11.
Volontiranje može da obavlja lice koje ima najmanje 15 godina života.
Lice mlađe od 18 godina života može da volontira uz pismenu saglasnost roditelja ili staratelja.
Lice mlađe od 15 godina života može biti uključeno u obavljanje vaspitno-obrazovnih volonterskih aktivnosti, u skladu sa propisima o obrazovanju i vaspitanju i ratifikovanim međunarodnim konvencijama.
Volonteri ne mogu raditi na poslovima koji su opasni za život i zdravlje ili se obavljaju u uslovima opasnim za život i zdravlje.
Član 12.
Ako su korisnici volontiranja deca, osobe sa invaliditetom, stara lica, lica kojima je neophodna pomoć i nega drugog lica, bolesne osobe ili osobe koje su potpuno ili delimično lišene poslovne sposobnosti organizator volontiranja dužan je da postupa sa posebnom pažnjom prilikom izbora i obuke volontera.
Volontiranje sa korisnicima iz stava 1. ovog člana ne može da obavlja:
1) lice kojem je izrečena mera bezbednosti obaveznog psihijatrijskog lečenja na slobodi ili obaveznog lečenja narkomana ili alkoholičara ili zabrane vršenja poziva, delatnosti i dužnosti, koja je u vezi sa delatnošću volontiranja;
2) pravosnažno osuđeno lice za krivično delo protiv života i tela, protiv sloboda i prava čoveka i građanina, protiv polne slobode, protiv braka i porodice, protiv zdravlja ljudi;
3) lice koje je u potpunosti ili delimično lišeno poslovne sposobnosti;
4) lice koje je u potpunosti ili delimično lišeno roditeljskog prava i lice prema kome su izrečene mere zbog nasilja u porodici.
Član 13.
Strani državljanin i lice bez državljanstva ima pravo da volontira u Republici Srbiji u skladu sa zakonom i potvrđenim međunarodnim ugovorima.
IV. USLOVI ZA PRIVREDNA DRUŠTVA I JAVNA PREDUZEĆA ZA ORGANIZOVANjE VOLONTIRANjA
Član 14.
Privredno društvo, odnosno javno preduzeće može da bude organizator volontiranja u skladu sa ovim zakonom, ako:
1) organizuje volontiranje za opšte dobro, odnosno dobro drugog lica na poslovima van delatnosti privrednog društva, odnosno javnog preduzeća;
2) se obavljanjem volonterskih usluga i aktivnosti ne stiče dobit;
3) volontiranje ne zamenjuje rad zaposlenih i drugih radno angažovanih lica u privrednom društvu, odnosno javnom preduzeću.
Pravno lice iz stava 1. ovog člana dužno je da pribavi saglasnost ministarstva nadležnog za rad (u daljem tekstu: ministarstvo) na program volontiranja.
Program volontiranja, naročito, sadrži podatke o organizatoru i korisniku volontiranja, mestu obavljanja i trajanje volontiranja, planirani broj volontera, opis volonterskih usluga i aktivnosti, podatke o osposobljavanju za volontere.
Pravno lice iz stava 1. ovog člana dužno je da ministarstvu uz program volontiranja dostavi izvod iz registra privrednih subjekata i pravilnik o organizaciji i sistematizaciji poslova, a na zahtev ministarstva i drugu dokumentaciju kojom se dokazuje da se volontiranje obavlja u skladu sa stavom 1. ovog člana.
Ministarstvo je dužno da u roku od 15 dana od dana prijema programa volontiranja, odnosno dopune dokumentacije odluči o davanju ili odbijanju saglasnosti na program volontiranja.
V.