ZAKON
O ZABRANI RAZVOJA, PROIZVODNjE, SKLADIŠTENjA I UPOTREBE HEMIJSKOG ORUŽJA I O NjEGOVOM UNIŠTAVANjU
(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 36 od 15. maja 2009, 104/13)
I. OSNOVNE ODREDBE
Član 1.
Ovim zakonom propisuju se zabrane i ograničenja razvoja, proizvodnje, skladištenja i upotrebe hemijskog oružja i hemijskih supstanci koje služe za proizvodnju tog oružja, način i uslovi upravljanja hemijskim supstancama sa dvostrukom namenom, što obuhvata njihovu proizvodnju, preradu, korišćenje i skladištenje, u skladu sa potvrđenom Konvencijom o zabrani razvoja, proizvodnje, skladištenja i upotrebe hemijskog oružja i o njegovom uništavanju ("Službeni list SRJ - Međunarodi ugovori", broj 2/00) - u daljem tekstu: Konvencija, kao i nadzor nad sprovođenjem ovog zakona.
Član 2.
Pojedini pojmovi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) Hemijsko oružje je:
a) otrovna hemijska supstanca i njeni prekursori, osim za svrhe koje nisu zabranjene Konvencijom, sve dok su vrste i količine u skladu sa ciljevima Konvencije;
b) municija i sredstva, posebno napravljeni da izazovu smrt ili povrede otrovnim svojstvima hemijskih supstanci navedenim u tački a) ovog stava;
v) svaka oprema koja je posebno projektovana za upotrebu u neposrednoj vezi sa municijom i sredstvima navedenim u tački b) ovog stava;
2) Otrovna hemijska supstanca je svaka hemijska supstanca koja svojim hemijskim dejstvom na životne procese može da izazove smrt, privremenu onesposobljenost ili trajne posledice po ljude ili životinje, bez obzira na njeno poreklo ili način na koji je proizvedena;
3) Prekursor je svaki hemijski reaktant koji učestvuje u bilo kom stadijumu proizvodnje hemijske supstance upotrebom bilo koje metode, uključujući i bilo koju ključnu komponentu binarnog ili višekomponentnog hemijskog sistema,
4) Proizvodnja otrovne hemijske supstance predstavlja dobijanje te hemijske supstance putem hemijske reakcije;
5) Prerada otrovne hemijske supstance predstavlja fizički postupak kao što je izrada smeša, ekstrakcija ili prečišćavanje, pri čemu se jedna otrovna hemijska supstanca ne pretvara u drugu otrovnu hemijsku supstancu,
6) Korišćenje otrovne hemijske supstance predstavlja pretvaranje te hemijske supstance u drugu hemijsku supstancu putem hemijske reakcije,
7) Aneks podrazumeva Aneks o hemikalijama uz Konvenciju, koji čine Uputstva za listu hemikalija i Listu 1, 2. i 3;
8) Diskretna organska supstanca predstavlja svaku hemijsku supstancu koja pripada grupi hemijskih jedinjenja koja sadrže ugljenik, osim oksida i sulfida ugljenika i karbonata metala, a koja se može identifikovati po hemijskom nazivu, strukturnoj formuli, ako je poznata, iCASbroju, ukoliko je određen;
9) PSF supstanca je organska hemijska supstanca koja sadrži elemente fosfor, sumpor ili fluor.
Član 3.
Na teritoriji Republike Srbije zabranjeno je u bilo kojim okolnostima:
1) razvijati, proizvoditi, sticati, zadržavati ili, direktno ili indirektno prenositi hemijsko oružje na druga lica;
2) upotrebljavati hemijsko oružje;
3) na bilo koji način uključivati u vojne pripreme upotrebu hemijskog oružja;
4) na bilo koji način pomagati, ohrabrivati ili podsticati druge da se uključe u aktivnosti koje su zabranjene ovim zakonom;
5) koristiti agense za suzbijanje nereda kao metod ratovanja.
Član 4.
Zabrane iz člana 3. ovog zakona ne odnose se na proizvodnju, posedovanje, preradu i korišćenje otrovnih hemijskih supstanci i njihovih prekursora (u daljem tekstu: hemijske supstance) za svrhe koje nisu zabranjene Konvencijom, kao što su:
1) industrijske, poljoprivredne, istraživačke, medicinske, farmaceutske ili druge miroljubive svrhe;
2) zaštitne svrhe, odnosno, one svrhe koje se direktno odnose na zaštitu od otrovnih hemijskih supstanci i hemijskog oružja;
3) vojne svrhe koje nisu u vezi sa upotrebom hemijskog oružja i ne zavise od upotrebe otrovnih svojstava hemijskih supstanci kao metoda ratovanja.
Hemijske supstance iz stava 1. ovog člana razvrstane su na hemijske supstance sa Liste 1, 2. i 3. Aneksa (u daljem tekstu: Liste 1, 2. i 3). Liste 1, 2. i 3. čine sastavni deo ovog zakona i odštampane su uz njega.
Član 5.
O proizvodnji, preradi, korišćenju i skladištenju hemijskih supstanci sa Liste 1, 2. i 3, o postrojenjima za njihovu proizvodnju, preradu i korišćenje kao i o postrojenjima za proizvodnju diskretnih organskih supstanci mora se podneti deklaracija Organizaciji za zabranu hemijskog oružja (u daljem tekstu: Organizacija), najkasnije do 31. marta tekuće godine za prethodnu godinu.
Član 6.
Organizacija vrši verifikaciju sprovođenja Konvencije u pogledu proizvodnje, prerade, korišćenja i skladištenja hemijskih supstanci, kao i u pogledu postrojenja za njihovu proizvodnju, preradu i korišćenje, na osnovu deklaracije iz člana 5. ovog zakona i izveštaja međunarodne inspekcije.
Član 7.
Zabrane iz člana 3. ovog zakona ne odnose se na hemijske supstance koje nisu navedene u Listi 1, 2. i 3, a koje služe u svrhu održavanja javnog reda i potrebe suzbijanja unutrašnjih nereda.
O posedovanju hemijske supstance iz stava 1. ovog člana ministarstvo nadležno za unutrašnje poslove podnosi deklaraciju Organizaciji preko Komisije za sprovođenje Konvencije, najkasnije 30 dana po pribavljanju nove hemijske supstance za te namere.
Deklaracija mora da sadrži hemijski naziv, strukturnu formulu i CAS broj ako je određen.
II. KOMISIJA ZA SPROVOĐENjE KONVENCIJE
Član 8.
Komisija za sprovođenje Konvencije (u daljem tekstu: Komisija) prati i koordinira aktivnosti u vezi sa sprovođenjem međunarodnih obaveza iz Konvencije, sarađuje sa Sekretarijatom Organizacije i nacionalnim telima drugih država članica Konvencije, kao i sa međunarodnom inspekcijom.
Komisiju obrazuje Vlada.
Član 9.
O sprovođenju ovog zakona Komisija podnosi izveštaj Vladi najmanje jednom u šest meseci.
Član 10.
Članovi Komisije i predstavnici nadležnih organa koji učestvuju u sprovođenju ovog zakona, dužni su da štite poverljive informacije do kojih dođu u vršenju poslova u vezi sa primenom Konvencije.
III. AKTIVNOSTI KOJE SU DOZVOLjENE KONVENCIJOM
1. Obaveza prijavljivanja
Član 11.
Naučni i vojni instituti, privredno društvo i drugo pravno lice (u daljem tekstu: pravno lice) pre započinjanja proizvodnje hemijske supstance sa Liste 1. moraju imati odobrenje ministarstva nadležnog za odbranu.
Uz zahtev za odobrenje pravno lice iz stava 1. ovog člana podnosi podatke:
1) o fabrici, pogonu, odnosno postrojenju za proizvodnju hemijske supstance sa Liste 1;
2) o količini koja će se proizvoditi;
3) o hemijskoj supstanci koja će se proizvoditi;
4) u koje svrhe će se koristiti proizvedena hemijska supstanca.
Zahtev iz stava 2. ovog člana mora se podneti najkasnije 210 dana pre dana preduzimanja aktivnosti za koje se traži odobrenje.
Ministarstvo nadležno za odbranu izdaće odobrenje ako se prema podnetim podacima može oceniti da je svr-
ha proizvodnje i količina hemijske supstance u skladu sa članom 18. ovog zakona, kao i da je postrojenje za proizvodnju takvo da odgovara uslovima iz čl. 19. i 20. ovog zakona.
Po izdavanju odobrenja iz stava 4. ovog člana ministarstvo nadležno za odbranu je dužno da o tome obavesti Organizaciju preko Komisije.
Član 12.
Pravno lice koje koristi ili skladišti hemijsku supstancu sa Liste 1, odnosno proizvodi, prerađuje, koristi ili skladišti hemijsku supstancu sa Liste 2, odnosno proizvodi hemijsku supstancu sa Liste 3. u svrhe iz člana 4. stav 1. tač. 2) i 3) ovog zakona, kao i vlasnik, odnosno korisnik fabrike, pogona, odnosno postrojenja za njihovu proizvodnju, preradu i korišćenje, dužni su da pre započinjanja svoje delatnosti podnesu prijavu ministarstvu nadležnom za odbranu.
Prijava iz stava 1. ovog člana sadrži naročito:
1) podatke o fabrici, pogonu, odnosno postrojenju i vlasniku odnosno korisniku;
2) podatke o tome da li se radi o proizvodnji, preradi, korišćenju ili skladištenju hemijske supstance;
3) podatke o proizvodnim kapacitetima fabrike, pogona, odnosno postrojenja;
4) podatke o tačnom mestu gde se hemijska supstanca sa Liste 1, 2. i 3. proizvodi u okviru fabrike, pogona, odnosno postrojenja.
Član 13.
Uz zahtev iz člana 11. ovog zakona, kao i uz prijavu iz člana 12. stav 2. ovog zakona za hemijsku supstancu sa Liste 1. podnosi se i detaljan tehnički opis pogona, odnosno postrojenja, uključujući i inventar opreme, kao i detaljni dijagram.
Evidenciju o izdatim odobrenjima kao i o podnetim prijavama vodi ministarstvo nadležno za odbranu.
Uputstvo za vođenje evidencije o izdatim odobrenjima i podnetim prijavama donosi ministar nadležan za odbranu.
Član 14.
Privredno društvo, odnosno drugo pravno lice (u daljem tekstu: pravno lice) koje proizvodi, prerađuje, koristi ili skladišti hemijsku supstancu sa Liste 2, odnosno proizvodi hemijsku supstancu sa Liste 3. i diskretnu organsku supstancu u industrijske, poljoprivredne, istraživačke, medicinske, farmaceutske ili druge