ZAKON

O ZADRUGAMA

(Objavljen u "Sl. listu SRJ", br. 41/96 i 12/98; "Sl. glasniku RS", br. 101/2005 i 34/2006)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Zadruga je oblik organizovanja fizičkih lica (u daljem tekstu: zadrugari) u kojoj oni, poslovanjem na zadružnim principima dobrovoljnosti i solidarnosti, demokratičnosti, ekonomskog učešća, jednakog prava upravljanja, samostalnosti, zadružnog obrazovanja i međuzadružne saradnje, ostvaruju svoje ekonomske, socijalne i kulturne interese.

Član 2.

Zadruge se osnivaju kao zemljoradničke - opšte i specijalizovane (žitarske, voćarske, vinogradarske, reparske, stočarske, pčelarske, domaće radinosti i sl.), stambene, potrošačke, zanatske, zdravstvene, omladinske, studentske i učeničke, kao i druge vrste zadruga za obavljanje proizvodnje, prometa robe i vršenje usluga, u skladu sa ovim zakonom.
Zadruge se mogu osnovati i kao štedno-kreditne zadruge.
Na osnivanje, organizaciju, poslovanje i način upravljanja štedno-kreditnim zadrugama, primenjuju se odredbe saveznog zakona kojim se uređuju banke i druge finansijske organizacije.

Član 3.

Zemljoradničke zadruge organizuju proizvodnju na gazdinstvima zadrugara, proizvode, prerađuju i prodaju poljoprivredno-prehrambene i druge proizvode zadruge i zadrugara, snabdevaju zadrugare reprodukcionim materijalom, energentima, sredstvima za proizvodnju, delovima za poljoprivrednu mehanizaciju i drugom robom, vrše promet roba zadrugara i za zadrugare i organizuju štedno-kreditne poslove u zadruzi.
Zemljoradničke zadruge mogu biti opšte i specijalizovane (žitarske, voćarske, vinogradarske, reparske, stočarske, pčelarske, domaće radinosti i dr.).
Zemljoradnici mogu osnovati i zemljoradničko štedno-kreditne zadruge.
Stambene zadruge, kao investitori i izvođači radova, organizuju izgradnju i održavanje i grade i održavaju stanove, stambene zgrade i poslovni prostor za zadrugare, angažovanjem sredstava i rada zadrugara i drugih fizičkih i pravnih lica.
Potrošačke zadruge snabdevaju svoje zadrugare i zadrugare drugih potrošačkih zadruga - članica istog zadružnog saveza proizvodima široke potrošnje.
Zanatske zadruge izrađuju i prodaju svoje zanatske proizvode i zanatske proizvode svojih zadrugara, obavljaju zanatske usluge i snabdevaju zadrugare reprodukcionim materijalom i sredstvima za proizvodnju.
Zdravstvene zadruge pružaju pomoć zadrugarima i članovima njihovih porodica u ostvarivanju zdravstvene zaštite, nabavkom lekova i pružanjem drugih zdravstvenih usluga.
Omladinske i studentske zadruge obezbeđuju zadrugarima da, na organizovan način za potrebe poslodavca obavljaju povremene, privremene i slične poslove za koje se ne zasniva radni odnos, radi sticanja sredstava za školovanje i zadovoljavanje osnovnih, socijalnih, kulturnih i drugih ličnih i zajedničkih potreba zadrugara.
Učeničke zadruge kroz rad obrazuju i osposobljavaju učenike - zadrugare za određena zanimanja i omogućavaju im da tim radom stiču sredstva za vannastavne, društvene, sportske i kulturne aktivnosti, organizovanje ekskurzija, nabavku učila, pomoć učenicima slabijeg materijalnog stanja i za druge slične potrebe.

Član 4.

Zavisno od ciljeva osnivanja i potrebnih sredstava za osnivanje i poslovanje, zadruge se mogu osnivati i poslovati sa udelima ili bez udela, u skladu sa ugovorom o osnivanju i zadružnim pravilima.

Član 5.

Zadruga je pravno lice.
Zadruga se ne može organizovati kao preduzeće ili drugi oblik organizovanja, niti se može pripojiti ili spojiti s preduzećem ili drugim pravnim licem koje nije zadruga.

Član 6.

Zadruga u pravnom prometu istupa u svoje ime i za svoj račun, u svoje ime i za račun zadrugara ili u ime i za račun zadrugara.

Član 7.

Zadruga u pravnom prometu odgovara za svoje obaveze svom svojom imovinom.
Za obaveze koje se nisu mogle izmiriti iz imovine zadruge odgovaraju zadrugari solidarno, najmanje iznosom svog udela, ako ugovorom o osnivanju, odnosno zadružnim pravilima nije predviđeno da odgovaraju većim iznosom.
Zadružnim pravilima utvrđuje se rok, koji ne može biti kraći od godinu dana, u kome zadrugar kome je taj status prestao odgovara za obaveze zadruge nastale za vreme dok je bio zadrugar.

Član 8.

Zadruga može, ako je to u interesu zadrugara i ako je to utvrđeno njenim pravilima, obavljati poslove i sa nezadrugarima i za nezadrugare, na način i u obimu kojim se ne dovodi u pitanje ostvarivanje ciljeva zbog kojih je zadruga osnovana.

II. OSNIVANjE ZADRUGE

Član 9.

Zemljoradničku zadrugu može osnovati najmanje deset zemljoradnika i drugih fizičkih lica koji imaju u svojini ili po drugom osnovu koriste zemljište, objekte ili sredstva za rad u poljoprivredi.
Stambenu zadrugu može osnovati najmanje 30 fizičkih lica.
Potrošačku zadrugu može osnovati najmanje deset fizičkih lica.
Zanatsku zadrugu može osnovati najmanje deset fizičkih lica koja imaju stručnu spremu potrebnu za obavljanje poslova iz delatnosti zadruge.
Zdravstvenu zadrugu može osnovati najmanje deset fizičkih lica, od kojih najmanje jedno mora biti lekar.
Omladinsku i studentsku zadrugu može osnovati najmanje deset fizičkih lica (studenti, učenici i nezaposlena lica).
Učeničku zadrugu mogu osnovati škole i domovi učenika.
Drugu vrstu zadruge može osnovati najmanje deset fizičkih lica.

Član 10.

Osnivački akt zadruge je ugovor o osnivanju.
Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, osnivački akt učeničke zadruge koju osniva jedno pravno lice je odluka o osnivanju.
Osnivački akt sačinjava se u pismenom obliku i potpisuju ga osnivači.

Član 11.

Ugovor o osnivanju sadrži odredbe o:
1) firmi i sedištu zadruge;
2) imenima, zanimanju i adresi osnivača;
3) imenu lica koje će obavljati poslove privremenog poslovodnog organa;
4) delatnosti zadruge;
5) iznosu sredstava potrebnih za osnivanje zadruge i načinu obezbeđenja tih sredstava;
6) iznosu i obliku udela pojedinog osnivača ili iznosu sredstava pojedinog osnivača za zadrugu koja se osniva i posluje bez udela;
7) odgovornosti zadrugara za obaveze zadruge;
8) načinu i roku uplate, odnosno unošenja udela osnivača ili načinu i roku uplate, odnosno unošenja sredstava osnivača za zadrugu koja se osniva i posluje bez udela;
9) načinu sazivanja i roku u kome su osnivači obavezni da sazovu osnivačku skupštinu, kao i načinu donošenja odluka;
10) drugim pitanjima značajnim za osnivanje zadruge.
Ugovor, odnosno odluka o osnivanju učeničke zadruge sadrži odredbe o firmi i sedištu zadruge, nazivu i sedištu osnivača, iznosu sredstava potrebnih za osnivanje zadruge, pravima i obavezama osnivača i drugim pitanjima značajnim za osnivanje učeničke zadruge.

Član 12.

Zadružna pravila donose se na osnivačkoj skupštini većinom glasova osnivača.
Na osnivačkoj skupštini vrši se izbor prvih organa zadruge, osim ako osnivači zadruge ne odluče da izbor organa zadruge obave u određenom roku, a najdocnije u roku od 30 dana od dana održavanja osnivačke skupštine.

Član 13.

Zadružna pravila sadrže odredbe o:
1) firmi i sedištu zadruge;
2) delatnosti zadruge;
3) statusnim promenama i prestanku zadruge;
4) zastupanju i predstavljanju zadruge;
5) uslovima i načinu sticanja statusa zadrugara;
6) uslovima i načinu prestanka statusa zadrugara;
7) obliku i iznosu udela koje upisuju zadrugari i roku uplate udela;
8) načinu i roku uplate, odnosno unošenja sredstava osnivača i roku za vraćanje sredstava osnivača za zadruge koje se osnivaju i posluju bez udela;
9) odgovornosti zadrugara za obaveze zadruge;
10) ostalim pravima i obavezama zadrugara;
11) raspodeli dobiti, odnosno viška prihoda nad rashodima i pokrivanju gubitaka, odnosno manjaka u poslovanju;
12) delu dobiti, odnosno viška prihoda nad rashodima koji se raspoređuje u obavezni rezervni fond;
13) izboru, opozivu i delokrugu organa zadruge;
14) načinu odlučivanja skupštine zadruge, izboru, opozivu i pravima i obavezama predstavnika zadrugara, ako skupštinu čine predstavnici zadrugara;
15) povraćaju udela;
16) zadružnoj knjizi;
17) zadružnoj reviziji;
18) obaveštavanju zadrugara i poslovnoj tajni;
19) međuzadružnoj saradnji i zadružnom obrazovanju zadrugara;
20) opštim aktima zadruge i načinu njihovog donošenja;
21) drugim pitanjima značajnim za poslovanje zadruge.

Član 14.

Zadruga se smatra osnovanom i stiče svojstvo pravnog lica upisom u sudski registar (u daljem tekstu: registar).
Prijava za upis u registar podnosi se nadležnom sudu u roku od 30 dana od dana održavanja osnivačke skupštine.
Uz prijavu za upis u registar podnose se:
1) osnivački akt;
2) zadružna pravila;
3) zapisnik sa osnivačke skupštine;
4) druge isprave i dokazi, u skladu s ovim zakonom i propisima kojima se uređuje upis u registar.