-------------------
NAPOMENA REDAKCIJE:
Zakon je ukinut na osnovu Zakona o zapošljavanju i osiguranju za slučaj nezaposlenosti ("Sl. glasnik RS", br. 71/03).
-------------------

***

ZAKON

O ZAPOŠLjAVANjU I OSTVARIVANjU PRAVA NEZAPOSLENIH LICA

(Objavljen u "Sl. glasniku RS", br. 22/92, 73/92, 82/92, 56/93, 67/93, 34/94, 52/96, 46/98, 29/01, 80/02)

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuje se sprovođenje programa u oblasti zapošljavanja, osiguranja za slučaj nezaposlenosti, prava nezaposlenih lica, finansiranje, upravljanje i organizovanje u oblasti zapošljavanja i druga pitanja od značaja za zapošljavanje.

Član 2.

Osniva se Republički zavod za tržište rada (u daljem tekstu: Zavod).

Član 3.

Nezaposlenim licem, u smislu ovog zakona, smatra se lice koje nije u radnom odnosu, niti je na drugi način ostvarilo pravo na rad, a uvedeno je u propisanu evidenciju Zavoda.
U evidenciju iz stava 1. ovog člana ne uvodi se:
1. vlasnik, odnosno suvlasnik preduzeća ili radnje;
2. vlasnik ili zakupac obradivog poljoprivrednog ili šumskog zemlji- šta ili drugih nepokretnosti čijim korišćenjem može da ostvari prihod dovoljan za obezbeđenje materijalne i socijalne sigurnosti tog lica i njegove porodice;
3. lice koje ima druge izvore prihoda kojima može sebi i svojoj po- rodici da obezbedi materijalnu i socijalnu sigurnost.
Prihodima kojima se, u smislu stava 1. tač. 2. i 3. ovog člana, obezbeđuje materijalna i socijalna sigurnost smatraju se prihodi koji nisu niži od najnižeg iznosa novčane naknade utvrđene ovim zakonom a na osnovu zvaničnih dokumenata koja se pribavljaju po službenoj dužnosti.
Odredbe st. 2. i 3. ovog člana ne odnose se na lica koja su neposredno pre podnošenja zahteva za uvođenje u evidenciju bila osigurana za slučaj nezaposlenosti u skladu sa ovim zakonom.
Nezaposlenim licem, u smislu stava 1. ovog člana, ne smatra se učenik, odnosno student koji se nalazi na redovnom školovanju.

Član 4.

Zavod sprovodi program zapošljavanja i usklađuje ponudu i potražnju na tržištu rada.
Programom iz stava 1. ovog člana, koji donosi upravni odbor Zavoda, uz saglasnost Vlade Republike Srbije, obezbeđuju se uslovi za zapošljavanje, a naročito: 1. istraživanje uslova i mogućnosti zapošljavanja i praćenja raz- voja zanimanja; 2. finansiranje, odnosno učešće u finansiranju novih programa, programa prestruktuiranja i drugih programa; 3. stvaranje uslova za zapošljavanje u preduzećima u svim oblici- ma svojine i u radnjama; 4. stvaranje uslova za profesionalnu i teritorijalnu pokretlji- vost prema potrebama tržišta rada; 5. zapošljavanje na privredno nedovoljno razvijenim i prigranič- nim područjima; 6. zapošljavanje na sezonskim poslovima (turizam, ugostiteljstvo, građevinarstvo, privremeni ili povremeni poslovi i sl.) i u poljoprivredi; 7. privremeno zapošljavanje u inostranstvu i zapošljavanje radni- ka koji se vraćaju sa privremenog rada iz inostranstva; 8. korišćenje i podsticanje znanja i sposobnosti i prilagođavanje nezaposlenih lica tehničkom i tehnološkom razvoju.

Član 5.

Usklađivanje ponude i potraživanje na tržištu rada, u smislu ovog zakona, smatra se:
1. informisanje o slobodnim radnim mestima, drugim mogućnostima i uslovima produktivnog zapošljavanja;
2. informisanje o broju nezaposlenih lica, njihovim obrazovnim pro- filima, stručnoj spremi, zanimanjima i drugim elementima značaj- nim za preduzeće, odnosno drugog poslodavca (u daljem tekstu: preduzeće) za rad na određenom radnom mestu;
3. posredovanje pri zapošljavanju;
4. profesionalna orijentacija;
5. priprema za zapošljavanje; i
6. druge mere kojima se obezbeđuje zadovoljavanje potreba preduzeća i zapošljavanje nezaposlenih lica.

II. OSIGURANjE ZA SLUČAJ NEZAPOSLENOSTI

Član 6.

Za slučaj nezaposlenosti obavezno se osiguravaju lica koja su u radnom odnosu i lica koja na drugi način ostvaruju pravo na rad, a obavezno su osigurana po propisima o penzijskom i invalidskom osiguranju.
Za slučaj nezaposlenosti mogu da se osiguraju i lica koja nisu obavezno osigurana u smislu stava 1. ovog člana, kao i lica na privremenom radu u inostranstvu, u skladu sa opštim aktom Zavoda.
Lica iz stava 1. ovog člana mogu da se osiguraju na veći obim prava za vreme nezaposlenosti, u skladu sa opštim aktom Zavoda, s tim što se uvećani obim prava utvrđuje u zavisnosti od visine doprinosa uplaćenog po tom osnovu.
Osiguranje u smislu st. 2. i 3. ovog člana smatra se dobrovoljnim osiguranjem.

III. PRAVA NEZAPOSLENIH LICA

Član 7.

Nezaposleno lice ima pravo na:
1. informisanje o mogućnostima i uslovima zapošljavanja;
2. posredovanje pri zapošljavanju;
3. profesionalnu orijentaciju;
4. pripremu za zapošljavanje;
5. novčanu naknadu, u skladu sa ovim zakonom;
6. novčanu pomoć za vreme stručnog osposobljavanja;
7. druga prava utvrđena u skladu sa zakonom.
Prava iz stava 1. ovog člana ostvaruju se bez naknade.

1. Informisanje o mogućnostima i uslovima zapošljavanja

Član 8.

Pravo na informisanje o mogućnostima i uslovima zapošljavanja imaju nezaposlena lica, pod uslovima i na načinu utvrđenim opštim aktom Zavoda.

2. Posredovanje pri zapošljavanju

Član 9.

Posredovanje pri zapošljavanju, u smislu ovog zakona, je pružanje stručne pomoći u zapošljavanju nezaposlenom licu i preduzeću.
Pravo na posredovanje pri zapošljavanju ima nezaposleno lice, a zaposleni u skladu sa opštim aktom Zavoda.
Posredovanje pri zapošljavanju uređuje se opštim aktom Zavoda.

3. Profesionalna orijentacija

Član 10.

Profesionalna orijentacija, u smislu ovog zakona, obuhvata profesionalno savetovanje, informisanje, selekciju i klasifikaciju radi pružanja pomoći nezaposlenim i drugim zainteresovanim licima u izboru zanimanja i zapošljavanju, u skladu sa opštim aktom Zavoda.
Pravo na profesionalnu orijentaciju ima nezaposleno lice i drugo zainteresovano lice.

4. Priprema za zapošljavanje

Član 11.

Priprema za zapošljavanje, u smislu ovog zakona, obuhvata: osposobljavanje za I i II stepen stručne spreme; prekvalifikaciju i dokvalifikaciju; inoviranje znanja nezaposlenih lica koja čekaju na zaposlenje duže od dve godine; osposobljavanje pripravnika za samostalan rad u struci; druge oblike osposobljavanja predviđene opštim aktom Zavoda.
Pravo na pripremu za zapošljavanje ima nezaposleno lice mlađe od 50 godine života (muškarac), odnosno 45 godina života (žena).
Priprema za zapošljavanje organizuje se u skladu sa opštim aktom Zavoda, prema godišnjem programu rada Zavoda i planu pripreme za zapošljavanje.

5. Novčana naknada

Član 12.

Novčana naknada pripada nezaposlenom licu kome je radni odnos, odnosno osnov za obavezno osiguranje za slučaj nezaposlenosti prestao:
1. zbog prestanka potrebe za radom zaposlenog, u skladu sa zakonom;
2. zbog stečaja, likvidacije, odnosno u svim drugim slučajevima prestanka rada poslodavca, u skladu sa zakonom;
3. zbog neostvarivanja predviđenih rezultata rada, odnosno utvrđene nesposobnosti za izvršavanje poslova radnog mesta u skladu sa zakonom, a bez krivice radnika, ako ne može da mu se obezbedi drugo radno mesto;
4. zbog premeštaja bračnog druga, u skladu sa posebnim propisima;
5. zbog zdravstvenog stanja nezaposlenog lica ili članova njegove uže porodice;
6. ako je bilo zaposleno u inostranstvu.
Pravo na novčanu naknadu pripada i nezaposlenom licu koje je bilo u radnom odnosu na određeno vreme, osim ako mu je radni odnos prestao njegovom voljom ili krivicom.
Pravo na novčanu naknadu pripada i nezaposlenom licu koje je ostvarilo pravo na rad po drugom osnovu, a kome je osnov za obavezno osiguranje prestao bez njegove volje ili krivice.
Pravo na novčanu naknadu po odredbama ovog zakona ostvaruju i invalidi rada.
Nezaposleno lice koje je ostvarilo pravo na novčanu naknadu po osnovu iz stava 1. tač. 1. i 2. ovog člana, ima pravo na penzijsko i invalidsko osiguranje za vreme isplate novčane naknade po odredbama ovog zakona.

Član 13.

Pravo na novčanu naknadu ima nezaposleno lice koje je bilo obavezno osigurano za slučaj