ZAKON
O ZDRAVSTVENOM NADZORU NAD ŽIVOTNIM NAMIRNICAMA I PREDMETIMA OPŠTE UPOTREBE
(Objavljen u "Sl. glasniku SRS", br. 48/77, 24/85, 29/88 i "Sl. glasniku RS", br. 44/91, 53/93, 67/93, 48/94 i 101/2005)
I. OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Radi obezbeđivanja zaštite zdravlja stanovništva vrši se zdravstveni nadzor nad proizvodnjom i prometom životnih namirnica i određenih predmeta opšte upotrebe, na osnovu ovog zakona i Zakona o zdravstvenoj ispravnosti životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe ("Službeni list SFRJ", br. 55/78 i 58/85).
Zdravstveni nadzor u smislu ovog zakona obuhvata:
1. životne namirnice, određene predmete opšte upotrebe i sirovine namenjene za njihovu proizvodnju (dalje: životne namirnice i predmeti opšte upotrebe);
2. prostorije u kojima se proizvode, čuvaju i stavljaju u promet životne namirnice i predmeti opšte upotrebe;
3. postrojenja, uređaji, nameštaj i pribor koji služi za proizvodnju ili promet životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe;
4. lica koja na radnim mestima u proizvodnji i prometu dolaze u dodir sa životnim namirnicama i predmetima opšte upotrebe.
Član 2.
Proizvodnjom, u smislu ovog zakona, smatra se priprema, obrada i prerada životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe.
Prometom životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe, u smislu ovog zakona, smatra se opremanja, prevoz, uskladištenje i prodaja, kao i drugi način stavljanja u promet životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe.
II. USLOVI ZA PROIZVODNjU I PROMET
Član 3.
Prostorije u kojima se životne namirnice proizvode ili stavljaju u promet moraju biti:
1. tako izgrađene da omogućuju održavanje mikro-klimatskih uslova potrebnih za očuvanje zdravstvene ispravnosti namirnica;
2. dovoljno prostrane, funkcionalno povezane i pravilno osvetljene;
3. zaštićene od glodara i insekata, kao i od svakog uticaja okoline koji bi mogao štetno delovati na higijensku ispravnost namirnica;
4. snabdevene higijenski ispravnom tekućom toplom i hladnom vodom;
5. snabdevene uređajima za uklanjanje otpadnih voda i u kojima je obezbeđeno uklanjanje otpadnih materija na higijenski način;
6. sagrađene od takvog materijala da im se podovi i zidovi mogu lako i uspešno čistiti;
7. snabdevene uređajima i sredstvima neophodnim za održavanje lične i opšte higijene.
U mestima gde postoji vodovod i kanalizacija objekti i prostorije u kojima se životne namirnice proizvode i stavljaju u promet moraju biti povezani na vodovodnu i kanalizacionu mrežu.
Član 4.
Prostorije u kojima se predmeti opšte upotrebe proizvode ili stavljaju u promet moraju biti:
1. tako izgrađene da omogućavaju održavanje mikro-klimatskih uslova potrebnih za očuvanje zdravstvene ispravnosti predmeta opšte upotrebe;
2. zaštićene od uticaja okoline koja bi mogla štetno da deluje na zdravstvenu ispravnost predmeta opšte upotrebe;
3. snabdevene uređajima i sredstvima neophodnim za održavanje lične i opšte higijene.
Prostorije u kojima se proizvode i stavljaju u promet sredstva za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela moraju da ispunjavaju i uslove iz stava 1. tačke 4, 5. i 6. i stava 2. člana 3. ovog zakona.
Član 5.
Zabranjeno je vršiti proizvodnju i promet životnih namirnica i sredstava za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tele u prostorijama:
1. koje se upotrebljavaju za stanovanje ili su neposredno povezane sa prostorijama koje se koriste za stanovanje;
2. koje su u neposrednoj blizini objekata, prostorija ili uređaja koji mogu nepovoljno uticati na zdravstvenu ispravnost namirnica i sredstava za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela;
3. koje nemaju obezbeđenu higijenski ispravnu tekuću vodu i regulisano uklanjanje otpadnih voda i drugih otpadnih materija na higijenski način;
4. u kojima se namirnice i sredstva za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela ne mogu zaštititi od glodara, insekata i drugog štetnog uticaja okoline;
5. u kojima se drži roba, upotrebljena ambalaža i drugi predmeti i materijal, koji svojim neprijatnim mirisom, nečistoćom, patogenim klicama i parazitima mogu zagaditi namirnice i sredstva za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela, odnosno koji mogu preneti otrovne materije ili materije štetne po zdravlje.
Član 6.
Prodaja životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe van prostorija određenih za prodaju (pijaca, kiosk, ulica, vašar i sl.) može se vršiti samo pod uslovima koji obezbeđuju higijensko postupanje sa namirnicama i mogućnost zdravstvenog nadzora nad prometom.
Republički organ uprave nadležan za poslove zdravlja, uz saglasnost Republičkog organa uprave nadležnog za poslove poljoprivrede i Republičkog organa uprave nadležnog za poslove privrede, propisaće bliže uslove koji obezbeđuju higijensko postupanje sa namirnicama i mogućnost zdravstvenog nadzora nad prometom u smislu stava 1. ovog člana.
Skupština opštine može, pored uslova iz prethodnog stava propisati i strožije uslove koji će obezbediti higijensko postupanje sa namirnicama i mogućnost zdravstvenog nadzora nad prometom.
Član 7.
Postrojenja, nameštaj, pribor i uređaji, koji se koriste pri proizvodnji ili prometu životnih namirnica i predmeta opšte upotrebe moraju biti od materijala koji ne može štetno ili nepovoljno uticati na zdravlje ljudi ili na higijensku ispravnost namirnica, i moraju biti izrađeni na način koji omogućuje njihovo higijensko održavanje.
Član 8.
Prevoz i prenos namirnica mora se izvršiti na način koji obezbeđuje njihovu higijensku ispravnost.
Prevozna sredstva i ambalaža, namenjeni za prevoz odnosno prenos određenih namirnica, ne mogu se upotrebljavati u druge svrhe.
Prevozna sredstva namenjena za prevoz namirnica moraju biti vidno označena.
Član 9.
Lica koja na radnim mestima u proizvodnji ili prometu namirnica dolaze u dodir sa namirnicama moraju imati osnovna znanja o higijeni namirnica i o ličnoj higijeni i pridržavati se osnovnih pravila higijene.
Troškove obučavanja lica iz stava 1. ovog člana, nastale u vezi sa sticanjem osnovnih znanja o higijeni namirnica i o ličnoj higijeni, snosi organizacija udruženog rada ili druga organizacija odnosno poslodavac.
Republički organ uprave nadležan za poslove zdravlja propisaće način i program za sticanje osnovnih znanja o higijeni namirnica i o ličnoj higijeni, u smislu st. 1. i 2. ovog člana.
Član 10.
Lica koja rade na radnim mestima u proizvodnji ili prometu namirnica dolaze u dodir sa namirnicama i lica koja rad u proizvodnji i prometu sredstava za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica ili tela moraju nositi posebnu radnu odeću, a gde to uslovi rada zahtevaju i posebnu radnu obuću.
Radna odeća i obuća namenjena je higijenskoj zaštiti namirnica i sredstava za održavanje lične higijene, negu i ulepšavanje lica i tela u proizvodnji i prometu i ne sme se upotrebljavati van radnog mesta.
Radnu odeću i obuću dužna je nabaviti i održavati o svom trošku organizacija udruženog rada ili druga organizacija odnosno poslodavac, kao i lice koje samostalno učestvuje u prometu.
Republički organ uprave nadležan za poslove zdravlja donosi propis o radnoj odeći i radnoj obući iz stava 1. ovog člana.
Član 11.
Organizacija udruženog rada koje na industrijski način proizvode namirnice i predmete opšte upotrebe dužne su da:
1. pre početka proizvodnje za tržište vrše ispitivanje sirovina radi proveravanja njihove zdravstvene ispravnosti;
2. pre stavljanja u promet vrše ispitivanje gotovih proizvoda radi proveravanja da li odgovaraju propisima u pogledu zdravstvene ispravnosti;
3. vode evidenciju o izvršenim ispitivanjima.
Organizacije iz stava 1. ovog člana moraju da