5) da ne podstiču napad ili zloupotrebu ili bilo koji postupak kojim se nanosi fizički bol licu sa mentalnim smetnjama ili izazivaju ozbiljnu mentalnu uznemirenost;
Pravilnik o sadržaju zahteva, odnosno dokumentacije za odobrenje kliničkog ispitivanja leka i medicinskog sredstva, kao i način sprovođenja kliničkog ispitivanja leka i medicinskog sredstva (RS)Gde je to izvodljivo, učesnici treba da daju svoju saglasnost za učestvovanje u ispitivanju (starost u kojoj se daje saglasnost treba da odredi etički odbor u skladu sa zakonom). Učesnici koji su mentalno zreli treba da potpišu i datiraju poseban obrazac o saglasnosti ili obrazac izjave o pristanku. U oba slučaja, učesnici moraju biti upoznati sa svojim pravom da odbiju da učestvuju, odnosno da se povuku iz ispitivanja u bilo kom trenutku. Treba obratiti pažnju na znakove prekomerne patnje ...
Zakon o zaštiti lica sa mentalnim smetnjama (RS)11) smeštaj bez pristanka je smeštaj lica sa mentalnim smetnjama u psihijatrijsku ustanovu, bez njegovog pristanka, odnosno pristanka njegovog zakonskog zastupnika, koji je dat bez pretnji ili nepriličnog podstrekivanja, i to pošto mu se pruže dovoljne i razumljive informacije o dijagnostičkoj proceni, svrsi, načinu i predviđenom trajanju lečenja i očekivanim koristima od njega, alternativnim načinima lečenja uključujući manje intruzivne metode, mogućim bolovima i nelagodnostima, rizicima i propratnim
Uredba o naknadi šteta na licima (RS)Naknadu troškova nabavke odeće žalosti (crnine) mogu ostvariti lica koja imaju pravo na novčanu naknadu za pretrpljene duševne bolove zbog smrti bliskog lica.
2) duševni bol zbog umanjenja opšte životne aktivnosti;
4) duševni bol zbog naruženosti;
5) duševni bol zbog smrti bliskog lica;
6) duševni bol zbog naročito teškog invaliditeta bliskog lica.
Pri utvrđivanju visine naknade štete za duševni bol zbog umanjene opšte životne aktivnosti, u obzir se uzima vrsta i mesto povrede, procenat umanjenja opšte životne aktivnosti, godine starosti oštećenog, zanimanje kojim se bavi oštećeni, ograničenja u odnosu na bavljenje sportom, rekreacijom, hobijem u odnosu na period pre povređivanja, ograničenja u odnosu na porodičnu i socijalnu aktivnost oštećenog, kao i cilj kome služi ova naknada.
Duševni bol zbog naruženosti se izražava u trajnom subjektivnom osećanju, odnosno patnji koju trpi oštećeni, zbog nastalih promena usled povređivanja koje se izražavaju u tome što mu je izmenjen lik koji se ne može poboljšati bilo kakvim medicinskim tretmanima, promenjeno držanje tela (iskrivljenost, paraliza određenih delova tela, skraćenje ili gubitak pojedinih delova tela), koje nije moguće otkloniti i koje je vidljivo, promene na telu koje su vidljive u određenim prilikama (na plaži, pri bavljenju
Visina naknade za duševni bol zbog naruženosti zavisi od trajnih posledica koje ostaju, a iste se ogledaju u narušavanju dotadašnjeg izgleda i sklada tela, odnosno neke telesne funkcije, a određuje se uzimajući u obzir izmenjeni izgled i sklad tela, odnosno poremećaj telesne funkcije, uzrast, pol i zanimanje oštećenog lica, kao i lokalitet povrede i stepen naruženosti.
Naknada se određuje prema sledećim kriterijumima za pretrpljeni duševni bol zbog naruženosti i to za :
Nema osnova za građanskopravnu odgovornost novinara i, s tim u vezi, prava na naknadu štete, kada je natpis o kriminalnoj prošlosti srodnika proverena informacija, jer su duševni bolovi mogli da postoje zbog pogibije srodnika, ali ne zbog teksta.
...U slučaju naročito teškog invaliditeta nekog lica sud može dosuditi njegovom bračnom drugu, deci i roditeljima pravičnu novčanu naknadu za njihove duševne bolove .
...Naknada štete za duševne bolove u slučaju naročito teškog invaliditeta može se priznati samo u izuzetno teškim slučajevima, kada je povređeno lice zbog posledica povreda u vidu telesnih nedostataka i ograničenja fizički onemogućeno da obavlja naročito veliki deo uobičajenih fizičkih aktivnosti, i kada zbog toga ima određena psihološka ograničenja.
...Da bi postojalo nečovečno postupanje, kao jedna od radnji krivičnog dela ratni zločin protiv ratnih zarobljenika, neophodno je da su radnjama optuženog oštećenom nanete teške duševne ili telesne patnje , teške telesne povrede ili narušavanje zdravlja, uključujući i duševno zdravlje.
...Jedinstveni vid štete za duševne bolove zbog neopravdane osude, odnosno neosnovanog lišenja slobode, vezuje se samo za duševne bolove nastale zbog povrede prava slobode i zbog povrede časti i ugleda, dok se za ostale vidove nematerijalne štete koje je oštećeno lice trpelo zbog neosnovanog lišenja slobode, dosuđuje posebna naknada za svaki vid ove štete.
...Zbog pretrpljenih duševnih bolova zbog povrede ugleda i časti i pretrpljenog straha na radu zaposleni ima pravo na naknadu štete od strane poslodavca.
...Duševni bol usled gubitka fetusa ne predstavlja poseban zakonom priznat vid nematerijalne štete, niti se fetus poistovećuje sa licem.
...Majci se izuzetno može dosuditi naknada štete za duševni bol usled smrti nerođenog deteta ukoliko je trudnoća imala normalan tok, da se po redovnom toku stvari moglo očekivati da se dete rodi živo i ukoliko je fetus bio razvijen do stepena koji ga čini sposobnim za život izvan majčinog tela.
...Tužba za naknadu nematerijalne štete za pretrpljeni strah, pretrpljene fizičke bolove i duševne bolove zbog povrede prava i slobode ne može se podneti po proteku roka od tri godine od saznanja za nastalu štetu, odnosno po proteku pet godina od nastanka štete.
Pogrešno je pravno stanovište izloženo u pobijanoj presudi, kao i u presudi prvostepenog suda da tužilja, kao vanbračna supruga sada pok. , iz , koji je poginuo u saobraćajnoj nesreći dana . godine, nema pravo na pravičnu novčanu naknadu nematerijalne štete za pretrpljene duševne bolove zbog smrti svog vanbračnog muža.
Na ovo činjenično stanje trebalo je primeniti odredbu čl. 201. st. 4. Zakona o obligacionim odnosima ("Sl. list SFRJ", br. 29/78, 39/85, 57/89 i 31/93), po kojoj pravo na novčanu naknadu za pretrpljene duševne bolove pripada i vanbračnom drugu, ako je između njega i umrlog postojala zajednica života.
Stoga su prvostepeni i drugostepeni sud pogrešno primenili materijalno pravo kada su zauzeli identičan pravni stav da tužilja ne ulazi u krug lica koja imaju pravo na naknadu za pretrpljene duševne bolove za slučaj smrti bliskog lica.ć
...Pokojni bio je tužioca. Živeli su zajedno u skladnoj porodici. Tužilac veoma teško podnosi gubitak pokojnika, te preživljava velike duševne patnje i bolove .
Tužilac smatra da mu, na osnovu čl. 201. Zakona o obligacionim odnosima ("Sl. list SFRJ", br. 29/78, 39/85, 57/89 i 31/93), pripada pravo na novčanu naknadu za duševne bolove , u iznosu od dinara, te podnosi ovu tužbu tom sudu i predlaže da sud, nakon sprovedene rasprave, donese
OBAVEZUJE SE tuženi da tužiocu, na ime naknade za pretrpljene duševne bolove , zbog smrti , isplati dinara, sa zakonskom kamatom od podnošenja tužbe pa do isplate, kao i da mu nadoknadi troškove parničnog postupka, sve u roku od 15 dana, pod pretnjom izvršenja.
Obzirom da tužilac radi na odgovornom mestu u preduzeću, tim klevetama mu je naneta povreda časti i ugleda, te je tužilac u dužem vremenskom periodu trpeo duševne bolove i patnje . Stoga, tužilac, na osnovu čl. 199. i 200. Zakona o obligacionim odnosima ("Sl. list SFRJ", br. 29/78, 39/85, 57/89 i 31/93), podnosi ovu tužbu tom sudu i predlaže da sud, nakon sprovedene rasprave, donese
OBAVEZUJE SE tuženi da tužiocu na ime nematerijalne štete zbog pretrpljenih duševnih bolova isplati iznos od dinara, sa zakonskom kamatom od podnošenja tužbe pa do isplate, kao i da tužiocu nadoknadi troškove parničnog postupka, sve u roku od 15 dana, pod pretnjom izvršenja.
Obavezuje se tuženi da tužiocu isplati na ime naknade materijalne štete zbog izgubljene zarade, iznos od dinara, na ime novčane naknade za pretrpljene fizičke bolove iznos od dinara, a za duševne patnje zbog pretrpljenog straha iznos od dinara, što ukupno iznosi dinara, sa zakonskom kamatom od podnošenja tužbe do isplate, kao i troškove parničnog postupka, sve u roku od 15 dana pod pretnjom izvršenja.